Ελληνικές επιβιώσεις στην Χριστιανική λατρεία.
Ολα είναι εξόφθαλμα μπροστά μας
Μετά από μια επίμονη και επίπονη προσπάθεια τα μέλη του Συλλόγου "Λακεδαιμονίων Πολιτεία" ,
ανακαλύπτοντας τα βαθύτερα νοήματα της Ελληνική κοσμοαντίληψης και γραμματείας και ζώντας την Χριστιανική νεοελληνική πραγματικότητα, παρουσιάζουν μια Συλλογή από Ελληνικές Επιβιώσεις στο Σήμερα". Οι επιβιώσεις, είναι εξόφθαλμα φανερές και αυταπόδεικτες μέσα στην καθημερινότητά μας αλλά και την χριστιανική λατρεία, όπως αυτές σε πολλές περιπτώσεις ομολογούνται και από τους ίδιους τους Ιερείς.
Για την Συλλογή αυτή εργάστηκαν αλφαβητικά οι: Έρης Δημήτριος, Ρηγάκος Απόστολος, Ρηγάκος Δημήτριος, Τραφαλής Ιωάννης, Χιώτης Ν Κυριάκος.
Η αντοχή των Ελληνικών Επιβιώσεων στο πέρασμα των αιώνων, υπό χριστιανική θρησκευτική "κυριαρχία", δεν είναι αποτέλεσμα προστασίας από την εκκλησία, αλλά ισχυρής θέλησης και δεσμού των Ελλήνων με την παράδοση τους.
Αν σκεφτεί κανείς, ότι ακόμα και μετά από 15 αιώνες από την επισημοποίηση του χριστιανισμού στην «Ανατολική Ρωμυλία» το 1819, με εγκύκλιο του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως υπό τον Γρηγόριο Ε, απαγόρευσε για μια ακόμα φορά τη χρήση Ελληνικών ονομάτων. Έτσι ίσως καταλάβουμε, την ισχύ των παραδόσεων μας και τον σκληροτράχηλο δρόμο της επιβίωσης τους.
Ακολουθεί απόσπασμα της απαγόρευσης:
«Και η κατά καινοτομίαν παρά ταύτα εισαχθείσα των παλαιών Ελληνικών ονομάτων επιφώνησις εις τα βαπτιζόμενα βρέφη των πιστών, ως ηκούσαμεν, λαμβανομένη ως μία καταφρόνησις της χριστιανικής ονοματοθεσίας, είναι διόλου απροσφυής και ανάρμοστος· όθεν ανάγκη η Αρχιερωσύνη
σας να διαδώσητε παραγγελίας εντόνους εις τους Ιερείς των ενοριών σας,…»
Να δούμε επιγραμματικά μέρος των Ελληνικών επιβιώσεων:
· Τα κάλαντα
· Το ρύζι στους γάμους
· Το μπουκέτο λουλούδια σε γάμους
· Τα στέφανα στους γάμους
· Η βάπτιση
· Ο τρόπος κήδευσης
· Τα κόλλυβα
· Η λαγάνα
· Το νεκρόδειπνο
· Τα «τρυποπεράσματα»
· Οι ολονυκτίες
· Ο άρτος και το κρασί
· Οι αρτοκλασίες
· Η Νηστεία
· Η Μετάληψη
· Τα Ψυχοσάββατα
· Η φάτνη
· Τα προσωνύμια των Αγίων
· Οι εικόνες
· Οι ιδιότητες των αρχαίων θεών μεσα από τους Αγίους
· Τα πανηγύρια
· Τα τάματα
· Η Παναγία
· Τα Αναστενάρια
Και αλλά πολλά, που θα αναλύσουμε πιο κάτω και σίγουρα πολλά περισσότερα που δεν γνωρίζω ακόμα.
Για να υποστηρίξουμε την άποψη της ανυπολόγιστης ισχύς των ελληνικών παραδόσεων και εθίμων, δε θα δανειστούμε θέσεις λαογράφων και «σύγχρονων σοφών» μόνο, αλλά θα αρχίσουμε με ομολογίες χριστιανών ιερέων και θεολόγων.
Σε 2 τεύχη στο ηχητικό περιοδικό, «Ορθόδοξη Πορεία» (136-ο, Ιουλίου – Αυγούστου και 137-ο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου του 2012) αναπτύχτηκε εκπομπή με τίτλο, «Ειδωλολατρικές επιδράσεις στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας.»
Ηχητικό www.orp.gr/?p=2604 και από το περιοδικό ΚΙΒΩΤΟΣ, τεύχος 25, καλοκαίρι 2011, σελίδες 13 -20.
Από την απομαγνητοφώνηση αυτή διαβάζουμε μερικά αποσπάσματα:
«Είναι αλήθεια ότι η Εκκλησία, δέχτηκε ειδωλολατρικές συνήθειες και εορτές στο τυπικό της; ρωτούν πολλοί. Λένε, για παράδειγμα, ότι το έθιμο της μνημόνευσης των κεκοιμημένων κατά το Ψυχοσάββατο που προηγείται της Πεντηκοστής, καθώς και η γονυκλισία τη μέρα αυτή είναι κατάλοιπα ειδωλολατρικά, όπως οι τριήμερες ειδωλολατρικές νεκρικές εορτές των λεγομένων Λεμουρίων. Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι, πολλές παραδόσεις των ειδωλολατρών παρέμειναν και ενσωματώθηκαν στην αληθινή λατρεία των Χριστιανών.»
«Η Εκκλησία έκανε αυτή τη συγκατάβαση, αναγνωρίζοντας τη δυσκολία που είχαν αυτοί να αποχωριστούν προηγούμενες, μακροχρόνιες συνήθειες.
Με αυτόν τον τρόπο, ήδη ξεκινήσαμε με επίσημη ομολογία, για την αδυναμία επιβολής νέων συνηθειών της "νέας θρησκείας" (χριστιανισμού), λόγω της αφοσίωσης των Ελλήνων στην παράδοση τους και της συνέχισης των Ελληνικών Εθίμων.
Ελληνικές επιβιώσεις:
ανακαλύπτοντας τα βαθύτερα νοήματα της Ελληνική κοσμοαντίληψης και γραμματείας και ζώντας την Χριστιανική νεοελληνική πραγματικότητα, παρουσιάζουν μια Συλλογή από Ελληνικές Επιβιώσεις στο Σήμερα". Οι επιβιώσεις, είναι εξόφθαλμα φανερές και αυταπόδεικτες μέσα στην καθημερινότητά μας αλλά και την χριστιανική λατρεία, όπως αυτές σε πολλές περιπτώσεις ομολογούνται και από τους ίδιους τους Ιερείς.
Για την Συλλογή αυτή εργάστηκαν αλφαβητικά οι: Έρης Δημήτριος, Ρηγάκος Απόστολος, Ρηγάκος Δημήτριος, Τραφαλής Ιωάννης, Χιώτης Ν Κυριάκος.
Η αντοχή των Ελληνικών Επιβιώσεων στο πέρασμα των αιώνων, υπό χριστιανική θρησκευτική "κυριαρχία", δεν είναι αποτέλεσμα προστασίας από την εκκλησία, αλλά ισχυρής θέλησης και δεσμού των Ελλήνων με την παράδοση τους.
Αν σκεφτεί κανείς, ότι ακόμα και μετά από 15 αιώνες από την επισημοποίηση του χριστιανισμού στην «Ανατολική Ρωμυλία» το 1819, με εγκύκλιο του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως υπό τον Γρηγόριο Ε, απαγόρευσε για μια ακόμα φορά τη χρήση Ελληνικών ονομάτων. Έτσι ίσως καταλάβουμε, την ισχύ των παραδόσεων μας και τον σκληροτράχηλο δρόμο της επιβίωσης τους.
Ακολουθεί απόσπασμα της απαγόρευσης:
«Και η κατά καινοτομίαν παρά ταύτα εισαχθείσα των παλαιών Ελληνικών ονομάτων επιφώνησις εις τα βαπτιζόμενα βρέφη των πιστών, ως ηκούσαμεν, λαμβανομένη ως μία καταφρόνησις της χριστιανικής ονοματοθεσίας, είναι διόλου απροσφυής και ανάρμοστος· όθεν ανάγκη η Αρχιερωσύνη
σας να διαδώσητε παραγγελίας εντόνους εις τους Ιερείς των ενοριών σας,…»
Να δούμε επιγραμματικά μέρος των Ελληνικών επιβιώσεων:
· Τα κάλαντα
· Το ρύζι στους γάμους
· Το μπουκέτο λουλούδια σε γάμους
· Τα στέφανα στους γάμους
· Η βάπτιση
· Ο τρόπος κήδευσης
· Τα κόλλυβα
· Η λαγάνα
· Το νεκρόδειπνο
· Τα «τρυποπεράσματα»
· Οι ολονυκτίες
· Ο άρτος και το κρασί
· Οι αρτοκλασίες
· Η Νηστεία
· Η Μετάληψη
· Τα Ψυχοσάββατα
· Η φάτνη
· Τα προσωνύμια των Αγίων
· Οι εικόνες
· Οι ιδιότητες των αρχαίων θεών μεσα από τους Αγίους
· Τα πανηγύρια
· Τα τάματα
· Η Παναγία
· Τα Αναστενάρια
Και αλλά πολλά, που θα αναλύσουμε πιο κάτω και σίγουρα πολλά περισσότερα που δεν γνωρίζω ακόμα.
Για να υποστηρίξουμε την άποψη της ανυπολόγιστης ισχύς των ελληνικών παραδόσεων και εθίμων, δε θα δανειστούμε θέσεις λαογράφων και «σύγχρονων σοφών» μόνο, αλλά θα αρχίσουμε με ομολογίες χριστιανών ιερέων και θεολόγων.
Σε 2 τεύχη στο ηχητικό περιοδικό, «Ορθόδοξη Πορεία» (136-ο, Ιουλίου – Αυγούστου και 137-ο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου του 2012) αναπτύχτηκε εκπομπή με τίτλο, «Ειδωλολατρικές επιδράσεις στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας.»
Ηχητικό www.orp.gr/?p=2604 και από το περιοδικό ΚΙΒΩΤΟΣ, τεύχος 25, καλοκαίρι 2011, σελίδες 13 -20.
Από την απομαγνητοφώνηση αυτή διαβάζουμε μερικά αποσπάσματα:
«Είναι αλήθεια ότι η Εκκλησία, δέχτηκε ειδωλολατρικές συνήθειες και εορτές στο τυπικό της; ρωτούν πολλοί. Λένε, για παράδειγμα, ότι το έθιμο της μνημόνευσης των κεκοιμημένων κατά το Ψυχοσάββατο που προηγείται της Πεντηκοστής, καθώς και η γονυκλισία τη μέρα αυτή είναι κατάλοιπα ειδωλολατρικά, όπως οι τριήμερες ειδωλολατρικές νεκρικές εορτές των λεγομένων Λεμουρίων. Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι, πολλές παραδόσεις των ειδωλολατρών παρέμειναν και ενσωματώθηκαν στην αληθινή λατρεία των Χριστιανών.»
«Η Εκκλησία έκανε αυτή τη συγκατάβαση, αναγνωρίζοντας τη δυσκολία που είχαν αυτοί να αποχωριστούν προηγούμενες, μακροχρόνιες συνήθειες.
Με αυτόν τον τρόπο, ήδη ξεκινήσαμε με επίσημη ομολογία, για την αδυναμία επιβολής νέων συνηθειών της "νέας θρησκείας" (χριστιανισμού), λόγω της αφοσίωσης των Ελλήνων στην παράδοση τους και της συνέχισης των Ελληνικών Εθίμων.
Ελληνικές επιβιώσεις:
Λειτουργικές
1. Νεκρώσιμες παραδόσεις: (από το περιοδικο «Ορθόδοξη Πορεία» επιβεβαιώνουμε ότι…)
Α) Οι Έλληνες τιμούσαν τους νεκρούς τους και έκαναν γεύματα την 3η, 9η και 30η μέρα καθώς και κάθε χρόνο στην επέτειο. Οι χριστιανοί αντίστοιχα, τελούσαν μνημόσυνα την 3η, 9η και 40η μέρα από τον θάνατο του νεκρού και την επέτειο του θανάτου του, στη συμπλήρωση ενός χρόνου γιατί θεωρούσαν την ημέρα αυτή ως γενέθλιο για τη νέα ζωή .
Β) Παράδοση των Έλλήνων είναι το λούσιμο του νεκρού, το ντύσιμό του με καθαρά ρούχα αντί των συνηθισμένων καθημερινών που φορούσε ο κεκοιμημένος. Επίσης, η εκφορά του νεκρού, το στήσιμο μνημείου μαζί με τους συγγενείς του νεκρού και τα μνημόσυνα τα συναντούμε και στους Διονυσιακούς Θιάσους. Επίσης ο Όμηρος μας πληροφορεί για την ιδιαίτερη σημασία των Ελλήνων, για την ταφή του νεκρού, προκειμένου η ψυχή του να μην περιπλανάται, στον επάνω κόσμο «άταφος».
Γ) Ακόμη και η ‘μακαρία’, το γεύμα που προσφέρεται από τους συγγενείς για την ψυχή του κεκοιμημένου, έχει παλαιές ρίζες. Συναντάται στον Όμηρο αλλά και άλλους λαούς που συνέτρωγαν κοντά στους τάφους, νιώθοντας πως και ο νεκρός συμμετέχει στην ευωχία.
Από αυτήν την συνήθεια προέκυψε και η ονομασία στα σημερινά «Μακαρόνια»,
Μακαρία – μακαρίζω = Μακαρόνια
Σε πάρα πολλές περιοχές τις Ελλάδος ακόμα και σήμερα, συνέχεια χιλιάδων ετών στο νεκρώσιμο δείπνο, προσφέρουν μακαρόνια.
Δ) Οι Έλληνες, άφηναν τροφές στους τάφους με την ιδέα ότι θα έλθει η ψυχή, για να τις φάγει, συνήθεια που έχει να κάνει με την ψυχική ισορροπία και γαλήνη των ζώντων οικείων απέναντι στον νεκρό. Κάτι που και σήμερα γίνεται από χριστιανούς, σε πολλές περιοχές.
Ε) Η νεκρώσιμη Λαγάνα: είναι η αρχαία μελόπιτα, απαραίτητο το μέλι στις προσφορές των χθόνιων θεοτήτων
Ζ) Κόλυβα-Το γλυκό των Νεκρών: Κομμάτι από τις τρεις διαφορετικές προσφορές της Κήδευσης . Ταυτίζεται με αυτό της Πανσπερμίας. Είναι το γλυκό των νεκρών ήταν γνωστό στην Ελληνική αρχαιότητα και έχει κληρονομήσει το ίδιο όνομα από τους προϊστορικούς προελληνικούς πολιτισμούς. Τα κόλλυβα, για τους Έλληνες, είναι γλύκισμα από βρασμένο σιτάρι. Η λέξη «κόλλυβος» αρχικά σήμαινε το νόμισμα που τοποθετούσαν πάνω στο τάφο. Ενδεχομένως, από αυτή την πανάρχαια παράδοση μετατράπηκε σε γλύκισμα και έφτασε έως και σήμερα.
ΣΤ) Μελομακάρονα: από τη Μακαρία νεκρώσιμο γλύκισμα όπου μεταφέρθηκε σήμερα ως γλυκό σημαντικών θρησκευτικών οικογενειακών εορτών. Αναπολώντας και μνημονεύοντας τους προγόνους, ασυναίσθητα συμμετέχουμε σε ένα πανάρχαιο τελετουργικό έθιμο, τρώμε γλύκισμα με μέλι για αυτούς. Κάτι που το μαρτύρα και το ίδιο το όνομά του γλυκίσματος, ΜΕΛΙ+ΜΑΚΑΡΙΖΩ
Η) Τα μοιρολόγια και η έντονη θλίψη.
Τα μοιρολόγια, έχουν πανάρχαιη καταγωγή και συνεχίζονται αδιακόπως από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή εποχή.
Στην Αρχαία Ελλάδα κάνουν την εμφάνιση τους ήδη από την εποχή του Ομήρου. Στην Ιλιάδα υπάρχουν τρία μοιρολόγια στις ραψωδίες Ψ και Ω, όπου στο πρώτο ο Αχιλλέας θρηνεί τον Πάτροκλο, ενώ στο δεύτερο και στο τρίτο θρηνούν η Ανδρομάχη και η Εκάβη τον Έκτορα αντίστοιχα. Μάλιστα, στο μοιρολόι στο νεκρό Έκτορα, οι γυναίκες που ακολουθούν τα θρηνητικά τραγούδια των αοιδών, αποτελούν έναν προπομπό των σημερινών Μοιρολογίστρων.
ΙΛΙΑΔΑ ΡΑΨΩΔΙΑ Ψ
......και πρώτος ο Αχιλλέας εκίνησε πικρό το μοιρολόγι,
τα χέρια τ᾿ αντροφόνα απλώνοντας στου ακράνη του τα στήθη:
« Γεια και χαρά σου πάντα, Πάτροκλε, κι ας βρίσκεσαι στον Άδη!
Να που τελεύουν όσα σου 'ταξα πιο πριν, εδώ να σύρω,
να ρίξω στα σκυλιά τον Έχτορα κι ωμό να τον σπαράξουν
και δώδεκα τρανά αρχοντόπουλα μπροστά από την πυρά σου
των Τρωών να σφάξω, τι μου εφρένιασε τα σπλάχνα ο σκοτωμός σου.»
Α) Οι Έλληνες τιμούσαν τους νεκρούς τους και έκαναν γεύματα την 3η, 9η και 30η μέρα καθώς και κάθε χρόνο στην επέτειο. Οι χριστιανοί αντίστοιχα, τελούσαν μνημόσυνα την 3η, 9η και 40η μέρα από τον θάνατο του νεκρού και την επέτειο του θανάτου του, στη συμπλήρωση ενός χρόνου γιατί θεωρούσαν την ημέρα αυτή ως γενέθλιο για τη νέα ζωή .
Β) Παράδοση των Έλλήνων είναι το λούσιμο του νεκρού, το ντύσιμό του με καθαρά ρούχα αντί των συνηθισμένων καθημερινών που φορούσε ο κεκοιμημένος. Επίσης, η εκφορά του νεκρού, το στήσιμο μνημείου μαζί με τους συγγενείς του νεκρού και τα μνημόσυνα τα συναντούμε και στους Διονυσιακούς Θιάσους. Επίσης ο Όμηρος μας πληροφορεί για την ιδιαίτερη σημασία των Ελλήνων, για την ταφή του νεκρού, προκειμένου η ψυχή του να μην περιπλανάται, στον επάνω κόσμο «άταφος».
Γ) Ακόμη και η ‘μακαρία’, το γεύμα που προσφέρεται από τους συγγενείς για την ψυχή του κεκοιμημένου, έχει παλαιές ρίζες. Συναντάται στον Όμηρο αλλά και άλλους λαούς που συνέτρωγαν κοντά στους τάφους, νιώθοντας πως και ο νεκρός συμμετέχει στην ευωχία.
Από αυτήν την συνήθεια προέκυψε και η ονομασία στα σημερινά «Μακαρόνια»,
Μακαρία – μακαρίζω = Μακαρόνια
Σε πάρα πολλές περιοχές τις Ελλάδος ακόμα και σήμερα, συνέχεια χιλιάδων ετών στο νεκρώσιμο δείπνο, προσφέρουν μακαρόνια.
Δ) Οι Έλληνες, άφηναν τροφές στους τάφους με την ιδέα ότι θα έλθει η ψυχή, για να τις φάγει, συνήθεια που έχει να κάνει με την ψυχική ισορροπία και γαλήνη των ζώντων οικείων απέναντι στον νεκρό. Κάτι που και σήμερα γίνεται από χριστιανούς, σε πολλές περιοχές.
Ε) Η νεκρώσιμη Λαγάνα: είναι η αρχαία μελόπιτα, απαραίτητο το μέλι στις προσφορές των χθόνιων θεοτήτων
Ζ) Κόλυβα-Το γλυκό των Νεκρών: Κομμάτι από τις τρεις διαφορετικές προσφορές της Κήδευσης . Ταυτίζεται με αυτό της Πανσπερμίας. Είναι το γλυκό των νεκρών ήταν γνωστό στην Ελληνική αρχαιότητα και έχει κληρονομήσει το ίδιο όνομα από τους προϊστορικούς προελληνικούς πολιτισμούς. Τα κόλλυβα, για τους Έλληνες, είναι γλύκισμα από βρασμένο σιτάρι. Η λέξη «κόλλυβος» αρχικά σήμαινε το νόμισμα που τοποθετούσαν πάνω στο τάφο. Ενδεχομένως, από αυτή την πανάρχαια παράδοση μετατράπηκε σε γλύκισμα και έφτασε έως και σήμερα.
ΣΤ) Μελομακάρονα: από τη Μακαρία νεκρώσιμο γλύκισμα όπου μεταφέρθηκε σήμερα ως γλυκό σημαντικών θρησκευτικών οικογενειακών εορτών. Αναπολώντας και μνημονεύοντας τους προγόνους, ασυναίσθητα συμμετέχουμε σε ένα πανάρχαιο τελετουργικό έθιμο, τρώμε γλύκισμα με μέλι για αυτούς. Κάτι που το μαρτύρα και το ίδιο το όνομά του γλυκίσματος, ΜΕΛΙ+ΜΑΚΑΡΙΖΩ
Η) Τα μοιρολόγια και η έντονη θλίψη.
Τα μοιρολόγια, έχουν πανάρχαιη καταγωγή και συνεχίζονται αδιακόπως από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή εποχή.
Στην Αρχαία Ελλάδα κάνουν την εμφάνιση τους ήδη από την εποχή του Ομήρου. Στην Ιλιάδα υπάρχουν τρία μοιρολόγια στις ραψωδίες Ψ και Ω, όπου στο πρώτο ο Αχιλλέας θρηνεί τον Πάτροκλο, ενώ στο δεύτερο και στο τρίτο θρηνούν η Ανδρομάχη και η Εκάβη τον Έκτορα αντίστοιχα. Μάλιστα, στο μοιρολόι στο νεκρό Έκτορα, οι γυναίκες που ακολουθούν τα θρηνητικά τραγούδια των αοιδών, αποτελούν έναν προπομπό των σημερινών Μοιρολογίστρων.
ΙΛΙΑΔΑ ΡΑΨΩΔΙΑ Ψ
......και πρώτος ο Αχιλλέας εκίνησε πικρό το μοιρολόγι,
τα χέρια τ᾿ αντροφόνα απλώνοντας στου ακράνη του τα στήθη:
« Γεια και χαρά σου πάντα, Πάτροκλε, κι ας βρίσκεσαι στον Άδη!
Να που τελεύουν όσα σου 'ταξα πιο πριν, εδώ να σύρω,
να ρίξω στα σκυλιά τον Έχτορα κι ωμό να τον σπαράξουν
και δώδεκα τρανά αρχοντόπουλα μπροστά από την πυρά σου
των Τρωών να σφάξω, τι μου εφρένιασε τα σπλάχνα ο σκοτωμός σου.»
Στη Μάνη υπάρχουν ακόμα γυναίκες, που είναι συνέχεια της αρχαίας παράδοσης στην κήδευση του νεκρού με ιδιαίτερο αρχαιοελληνικό τρόπο.
Θ) Ψυχοσάββατα: Σύνδεση με τους Χύτρους την Τρίτη και τελευταία μέρα των Ανθεστηρίων όπου κατά την ημέρα αυτή, οι ψυχές των νεκρών επιστρέφουν.
Οι προσφορές, η σημασία της γιορτής και η χρονική περίοδος παραμένουν ίδια για χιλιάδες χρόνια (Φεβρουάριος).
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής, είναι ενταγμένο στο χριστιανικό εορτολόγιό ως ημέρα κοινών δεήσεων υπέρ των κεκοιμημένων. Αλλά και η ίδια η ακολουθία της Γονυκλισίας κατά τον εσπερινό της Πεντηκοστής, δεν είναι αμέτοχη από νεκρώσιμο χαρακτήρα… Είναι γνωστό, πως και οι αρχαίοι γονάτιζαν για να τιμήσουν τους νεκρούς .»
2. Παραδόσεις του Γάμου.
Α) Κατά την Γαμήλια τελετή του χριστιανικού γάμου, γινόμαστε μάρτυρες μιας πανάρχαιας ελληνικής παράδοσης, που πηγάζει από την θεογονία του Ησιόδου.
Ο κουμπάρος, συμβολίζει τον Έρωτα και τα στέφανα την «ένωση» του ζεύγους.
(Ησιόδου Θεογονία 116-122)
Στην αρχή γεννήθηκε το Χάος, κι έπειτα η πλατύστηθη Γαία, παντοτινός και ασφαλής τόπος των αθανάτων που εξουσιάζουν τις χιονισμένες κορφές του Ολύμπου και τα σκοτεινά Τάρταρα στα βάθη της γης με τους πλατείς δρόμους. Μετά ο Έρως που είναι ο ωραιότερος ανάμεσα στους αθάνατους θεούς, που λύνει τα μέλη όλων των θεών και των ανθρώπων και δαμάζει στα στήθεια την καρδιά και τον νου.
Ο έρως είναι αυτογέννητος κι «απέχει» μόνο στη σειρά της γέννησής από τους τρεις πρώτους θεούς. Ο Έρως δε γεννά απογόνους είναι αυτός που ενώνει και ωθεί τις άλλες δυνάμεις σε δημιουργία.
Έτσι λοιπόν ο Κουμπάρος στην χριστιανική τελετή είναι το τρίτο εκείνο στοιχειό (ο ΈΡΩΣ), που ενώνει το ζευγάρι αλλά δε γεννά και τα στέφανα συμβολίζουν, τη σφράγιση της σύνδεσης δυο ανθρώπων σε ανδρόγυνο, όπως αυτό μας έρχεται από την μυθολογία μας.
Β) Τα στέφανα στη γαμήλια τελετή είναι το απόλυτο Ελληνικό στοιχείο. Αυτό είναι διάσπαρτο σε πολλαπλές και διαφορετικές εκφράσεις, για τη επιβράβευσή ή ανάδειξη ανθρώπων και ιδεών. Στεφάνωναν τους Ολυμπιονίκες ως τον μέγιστο τίτλο τιμής, στεφανωμένους απεικόνιζαν και τους θεούς, όπως τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα, στέφανα φορούσαν σε μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις.
Αντίθετα στην γαμήλια τελετή, ελληνικό δεν είναι το δαχτυλίδι που απεικονίζει την ιστορία της Θάμαρ από την Παλαιά διαθήκη (να φυλάττεις πίστη στο δαχτυλίδι της Θάμαρ).
Τέλος, επειδή η γλώσσα είναι η μέγιστη και αδιάψευστη βάση δεδομένων για τον κάθε λαό, να θυμηθούμε εκφράσεις, που ακόμα και σήμερα λέμε:
· Στεφάνωσες;
· καλά Στέφανα ,
· να κοιτάς το Στεφάνι σου,
· μην απατήσεις το στεφάνι σου ,
Στεφάνι, εννοούμε το άλλο μισό στο Ζευγάρι, όπου δεν έχει αρσενικό ή θηλυκό και ο καθένας από τους δυο είναι στεφάνι στο κεφάλι του άλλου, σε αντίθεση μάλιστα με την χριστιανική παράδοση όπου, «κεφαλή της γυναικός είναι ο άνδρας της και κεφαλή του ανδρός η εκκλησία.
Μάλιστα η χριστιανική λέξη ΠΑΝΤΡΙΑ που απευθύνετε μόνο σε γυναίκες και κακώς την λέμε και στους άνδρες, προέρχεται από αυτήν ακριβώς την χριστιανική παράδοση, ότι η γυναίκα είναι ΥΠΟ τον ΑΝΔΡΑ = υπ΄άντρα = Υπαντριά και για αυτόν τον λόγο δεν το λέμε ποτέ σε άνδρα.
Τα στέφανα του γάμου, έχουν ως αφετηρία τους την Αρχαία Ελλάδα. Εκεί τα στέφανα δημιουργούνταν από φυτά όπως η ελιά, η λεμονιά και το κλήμα και αποτελούσαν εορταστικό κομμάτι της αρχαιοελληνικής γαμήλιας τελετής. Δεν τα έφερε μάλιστα πάνω από το κεφάλι του μόνο το ζεύγος των νιόπαντρων. Τα φορούσαν όλοι οι μετέχοντες της τελετής.
Κατόπιν, στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, ακολούθησε μια ολιγόχρονη απαγόρευση της χρήσης τους καθώς ο κλήρος της εποχής τα είχε θεωρήσει παγανιστικά σύμβολα. Η παράδοση όμως, κατάφερε να υπερνικήσει τις απαγορεύσεις και σιγά σιγά τα γαμήλια στέφανα επανήλθαν σχηματισμένα πλέον, από φύλλα ελιάς ή λεμονανθούς.
Γ) Ρύζι : Ας αφήσουμε να μιλήσουν, οι ακόλουθοι του χριστιανισμού καλύτερα:
Την απάντηση στο ερώτημα για ποιο λόγο πετάμε ρύζι στους γάμους, μας τη δίνει ο αείμνηστος καθηγητής και δάσκαλος της Λειτουργικής κ. Ιω. Φουντούλης.
«Το να ραίνουν οι παριστάμενοι κατά την ακολουθίαν του γάμου τους νεόνυμφους με άνθη, ρύζι, κουφέτα, ακόμη και με νομίσματα, είναι αρκετά παλαιό έθιμο και προχριστιανικό.»
Επίσης Ο Μητροπολίτης, Δαμασκηνός, έβγαλε εγκύκλιο με την οποία καθορίζει αυστηρά τους όρους και τις προϋποθέσεις για την τέλεση των μυστηρίων του γάμου και της βάφτισης, διαμηνύοντας ότι «ήλθε η ώρα της απαγορεύσεως».
Σύμφωνα με τον οδηγό αυτό λοιπόν, στο εξής οι καλεσμένοι και οι... μετέχοντες στα μυστήρια θα πρέπει να είναι ευπρεπώς ενδεδυμένοι, ενώ απαγορεύεται να πετάξουν ρύζι, κουφέτα ή λουλούδια κατά το μυστήριο, όπως και επίσης απαγορεύεται ο στολισμός τόσο στο εσωτερικό του ναού όσο και στον προαύλιο χώρο, ενώ δεν επιτρέπεται και το «ακατανόητο και αντιχριστιανικό πάτημα του ποδιού του γαμπρού από τη νύφη».…..».
Δ) Γαμήλια μπουκέτα
Το έθιμο αυτό, έχει την προέλευσή του από την αρχαιότητα. Οι νύφες στην Αρχαία Ελλάδα κρατούσαν κισσό, ως σύμβολο της ατελείωτης αγάπης για τον άνδρα της ζωής τους. Οι νύφες στην Αρχαία Ρώμη, κρατούσαν μπουκέτα από αρωματικά βότανα και μπαχαρικά, όχι λουλούδια, για να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα.
Ε) Ο συμβολισμός που έχουν οι βέρες στο γάμο. Ανταλλαγή δαχτυλιδιών.
Η τοποθέτηση του δακτυλιδιού στο τέταρτο δάκτυλο, προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα. Πιστεύεται ότι περιείχε μια φλέβα που οδηγεί κατευθείαν στην καρδιά. Αυτή η φλέβα ήταν γνωστή ως η «φλέβα αρώματος» ή η φλέβα της αγάπης.
3. Η παράδοση για την Βάπτιση
Κατά την αρχαία Ελληνική παράδοση, ενώ για τους ανθρώπους οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την ονοματοδοσία, για τα αγάλματα είχαν την βάπτιση, όπου μέσω του ύδατος ευελπιστούσαν στην αναγέννηση του άψυχου πέτρινου σώματος. Σίγουρα έχει σχέση με την γέννηση της Αφροδίτης και παραμένει η σημασία για την χριστιανική βάπτιση η ίδια, όπου αναγεννάται ο άνθρωπος, αφήνοντας τον «παλαιό πίσω». (Καλό είναι να επισημάνουμε ότι, Άγαλμα εννοούμε μόνο την τρισδιάστατη απεικόνιση θεών, ενώ την αντίστοιχη αναπαράσταση θνητών την ονομάζουμε ανδριάντα.)
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και κατά την χριστιανική πρακτική, με τον αγιασμό των εικόνων μέσω της βάπτισης τους με νερό.
Α) Η τριχοκουρία είναι ένα αρχαίο έθιμο. Ήδη στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η συνήθεια, οι γονείς να προσφέρουν ως θυσία στους βωμούς των θεών, τα πρώτα μαλλιά που έκοβαν από τα παιδιά τους. Ο χριστιανισμός παρέλαβε αυτό το έθιμο και το διατήρησε ως δείγμα αφιέρωσης στο Θεό. Οι γονείς, δεν πετούν απλά τα πρώτα μαλλιά των παιδιών τους που κόβονται, αλλά τα προσφέρουν στο Θεό. Με τον τρόπο αυτό, Τον ευχαριστούν για το δώρο της νέας ζωής
ΕΟΡΤΕΣ ΜΕ ΕΝΤΟΝΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Α) Χριστούγεννα : Οι πρωτοχριστιανοί δε γιόρταζαν τη γέννηση του Χριστού. Βάσει των πηγών, η γιορτή των Χριστουγέννων καθιερώθηκε στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ., όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος το 336 μ.Χ. στη Ρώμη όρισε την 25η Δεκεμβρίου, ως την ημέρα που θα γιορταζόταν η μεγάλη γιορτή της γέννησης του Χριστού.
Δεν είναι τυχαίο ούτε παράλογο που οι πρωτοχριστιανοί, δε γιόρταζαν τη γέννηση, αρκεί να προσέξουμε ότι τον κάθε άγιο, η χριστιανική εκκλησία ακόμα και σήμερα τον εορτάζει κατά την στιγμή του θανάτου του και όχι της γέννησης του.
Με βάση τις αφηγήσεις της Καινής Διαθήκης, τόσο ο Ιησούς Χριστός όσο και οι μαθητές του δεν γιόρταζαν γενέθλια ανθρώπων και ο ίδιος ζήτησε ρητά από τους ακολούθους του να τηρούν την ανάμνηση του θυσιαστικού θανάτου του. (Λουκ. 22:19, 20). Οι Ιουδαίοι, απέρριπταν τον εορτασμό των γενεθλίων καθώς θεωρούνταν παγανιστική συνήθεια και αυτή τη στάση ακολούθησαν και οι Χριστιανοί. Μάλιστα, κατά τον 3ο αιώνα, ο Ωριγένης πίστευε ότι «ὁ φαῦλος τὰ γενέσεως ἀγαπῶν πράγματα ἑορτάζει γενέθλιον»
Η επιλογή συμβατικής ημερομηνίας και όχι πραγματικής ως ημέρα γέννησης του Χριστού δεν ήταν τυχαία, αλλά έγινε ως μια προσπάθεια για να αντικατασταθούν οι προϋπάρχουσες ηλιοκεντρικές γιορτές Σατουρνάλια και Μπρουμάλια, οι οποίες γίνονταν προς τιμή του θεού Ήλιου.
Η 25η Δεκεμβρίου, δεν είναι η πραγματική ημερομηνία γέννησης του Ιησού και μαρτυρείται από τον Απόστολο Λουκά, όπου αναφέρει ότι ο Χριστός γεννήθηκε τη χρονιά της πρώτης απογραφής πληθυσμών από τον Οκταβιανό Αύγουστο.
Για να μπορέσει λοιπόν ο πληθυσμός, να μετακινηθεί για τις ανάγκες της απογραφής και να μπορούν οι βοσκοί να αγρυπνούν στην ύπαιθρο, φαίνεται έμμεσα πως ο Χριστός, πρέπει να είχε γεννηθεί άνοιξη ή καλοκαίρι και όχι στην καρδιά του χειμώνα.
Έτσι η ήμερα καθιέρωσης των Χριστουγέννων, έγινε με πολιτική εντολή, υπογραφή και βούληση.
Β) Στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού) γινόταν και σε ορισμένα μέρη εξακολουθεί να γίνεται, προσφορά των πρώτων καρπών (σταφύλια, σύκα). Είναι το γνωστό και από την αρχαιότητα έθιμο, των απαρχών, δηλαδή της προσφοράς των καρπών στην τοπική Θεότητα.
Γ) Η γιορτή του αϊ-Γιαννιού (Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου, 24 Ιουνίου) συνδέεται με τις θερινές τροπές του ήλιου, περίοδο ιδιαίτερα σημαντική. Η μέρα φθάνει στη μεγαλύτερή της χρονική διάρκεια και αρχίζει να μικραίνει, περνώντας από την ισημερία του Σεπτεμβρίου έως την έναρξη του Δωδεκαημέρου τον Δεκέμβριο, όταν έχουμε τις μεγαλύτερες νύχτες του ετήσιου κύκλου. Ως πέρασμα συνδέεται με μαντικές και λατρευτικές διαδικασίες για την πρόγνωση του μέλλοντος και για την εξασφάλιση της υγείας και της ευετηρίας (καλοχρονιάς). Η πιο διαδεδομένη συνήθεια είναι αυτή του ανάμματος φωτιάς στα σταυροδρόμια, με ξύλα που έχουν συνήθως κλέψει οι συμμετέχοντες και παλιά καλάθια – και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την ανταγωνιστική διάθεση. Στη φωτιά (φανός, αφανός) ρίχνουν τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς και πηδούν όλοι με τη σειρά για την υγεία και την καλή χρονιά. Το έθιμο της φωτιάς, εξαγνιστικής και καθαρτικής, πανάρχαιο, όπως φαίνεται από σχετική απαγόρευσή του από την Πενθέκτη εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδο (691-692), έχει καταγραφεί σε σχετικό άτλαντα (χάρτη) από το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας που κυκλοφορεί πλέον και σε ηλεκτρονική μορφή.
Δ )Την καθαρά Δευτέρα γιορτάζουμε τα Κούλουμα. Κούλουμα είναι ομαδική έξοδος των ανθρώπων στην εξοχή, με νοστιμότατα νηστίσιμα φαγητά, συνοδευόμενα με τραγούδια και χορούς. Τα κούλουμα είναι γνωστά κι ως κούλουμπα, κούμουλες, κουμουλάθες ή κούμουλα. Είναι ένα παραδοσιακό, λαϊκό πανηγύρι, με ρίζες από την αρχαία Ελλάδα. Μια θεωρία θέλει τα κούλουμα να προέρχονται από την επίσης λατινική λέξη «columna» –που σημαίνει κίονας, κολώνα– κι αυτό γιατί οι Αθηναίοι συνήθιζαν να γιορτάζουν την Καθαρή Δευτέρα στις «κολώνες», δηλαδή στις Στήλες του Ολυμπίου Διός.
Θ) Ψυχοσάββατα: Σύνδεση με τους Χύτρους την Τρίτη και τελευταία μέρα των Ανθεστηρίων όπου κατά την ημέρα αυτή, οι ψυχές των νεκρών επιστρέφουν.
Οι προσφορές, η σημασία της γιορτής και η χρονική περίοδος παραμένουν ίδια για χιλιάδες χρόνια (Φεβρουάριος).
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής, είναι ενταγμένο στο χριστιανικό εορτολόγιό ως ημέρα κοινών δεήσεων υπέρ των κεκοιμημένων. Αλλά και η ίδια η ακολουθία της Γονυκλισίας κατά τον εσπερινό της Πεντηκοστής, δεν είναι αμέτοχη από νεκρώσιμο χαρακτήρα… Είναι γνωστό, πως και οι αρχαίοι γονάτιζαν για να τιμήσουν τους νεκρούς .»
2. Παραδόσεις του Γάμου.
Α) Κατά την Γαμήλια τελετή του χριστιανικού γάμου, γινόμαστε μάρτυρες μιας πανάρχαιας ελληνικής παράδοσης, που πηγάζει από την θεογονία του Ησιόδου.
Ο κουμπάρος, συμβολίζει τον Έρωτα και τα στέφανα την «ένωση» του ζεύγους.
(Ησιόδου Θεογονία 116-122)
Στην αρχή γεννήθηκε το Χάος, κι έπειτα η πλατύστηθη Γαία, παντοτινός και ασφαλής τόπος των αθανάτων που εξουσιάζουν τις χιονισμένες κορφές του Ολύμπου και τα σκοτεινά Τάρταρα στα βάθη της γης με τους πλατείς δρόμους. Μετά ο Έρως που είναι ο ωραιότερος ανάμεσα στους αθάνατους θεούς, που λύνει τα μέλη όλων των θεών και των ανθρώπων και δαμάζει στα στήθεια την καρδιά και τον νου.
Ο έρως είναι αυτογέννητος κι «απέχει» μόνο στη σειρά της γέννησής από τους τρεις πρώτους θεούς. Ο Έρως δε γεννά απογόνους είναι αυτός που ενώνει και ωθεί τις άλλες δυνάμεις σε δημιουργία.
Έτσι λοιπόν ο Κουμπάρος στην χριστιανική τελετή είναι το τρίτο εκείνο στοιχειό (ο ΈΡΩΣ), που ενώνει το ζευγάρι αλλά δε γεννά και τα στέφανα συμβολίζουν, τη σφράγιση της σύνδεσης δυο ανθρώπων σε ανδρόγυνο, όπως αυτό μας έρχεται από την μυθολογία μας.
Β) Τα στέφανα στη γαμήλια τελετή είναι το απόλυτο Ελληνικό στοιχείο. Αυτό είναι διάσπαρτο σε πολλαπλές και διαφορετικές εκφράσεις, για τη επιβράβευσή ή ανάδειξη ανθρώπων και ιδεών. Στεφάνωναν τους Ολυμπιονίκες ως τον μέγιστο τίτλο τιμής, στεφανωμένους απεικόνιζαν και τους θεούς, όπως τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα, στέφανα φορούσαν σε μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις.
Αντίθετα στην γαμήλια τελετή, ελληνικό δεν είναι το δαχτυλίδι που απεικονίζει την ιστορία της Θάμαρ από την Παλαιά διαθήκη (να φυλάττεις πίστη στο δαχτυλίδι της Θάμαρ).
Τέλος, επειδή η γλώσσα είναι η μέγιστη και αδιάψευστη βάση δεδομένων για τον κάθε λαό, να θυμηθούμε εκφράσεις, που ακόμα και σήμερα λέμε:
· Στεφάνωσες;
· καλά Στέφανα ,
· να κοιτάς το Στεφάνι σου,
· μην απατήσεις το στεφάνι σου ,
Στεφάνι, εννοούμε το άλλο μισό στο Ζευγάρι, όπου δεν έχει αρσενικό ή θηλυκό και ο καθένας από τους δυο είναι στεφάνι στο κεφάλι του άλλου, σε αντίθεση μάλιστα με την χριστιανική παράδοση όπου, «κεφαλή της γυναικός είναι ο άνδρας της και κεφαλή του ανδρός η εκκλησία.
Μάλιστα η χριστιανική λέξη ΠΑΝΤΡΙΑ που απευθύνετε μόνο σε γυναίκες και κακώς την λέμε και στους άνδρες, προέρχεται από αυτήν ακριβώς την χριστιανική παράδοση, ότι η γυναίκα είναι ΥΠΟ τον ΑΝΔΡΑ = υπ΄άντρα = Υπαντριά και για αυτόν τον λόγο δεν το λέμε ποτέ σε άνδρα.
Τα στέφανα του γάμου, έχουν ως αφετηρία τους την Αρχαία Ελλάδα. Εκεί τα στέφανα δημιουργούνταν από φυτά όπως η ελιά, η λεμονιά και το κλήμα και αποτελούσαν εορταστικό κομμάτι της αρχαιοελληνικής γαμήλιας τελετής. Δεν τα έφερε μάλιστα πάνω από το κεφάλι του μόνο το ζεύγος των νιόπαντρων. Τα φορούσαν όλοι οι μετέχοντες της τελετής.
Κατόπιν, στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, ακολούθησε μια ολιγόχρονη απαγόρευση της χρήσης τους καθώς ο κλήρος της εποχής τα είχε θεωρήσει παγανιστικά σύμβολα. Η παράδοση όμως, κατάφερε να υπερνικήσει τις απαγορεύσεις και σιγά σιγά τα γαμήλια στέφανα επανήλθαν σχηματισμένα πλέον, από φύλλα ελιάς ή λεμονανθούς.
Γ) Ρύζι : Ας αφήσουμε να μιλήσουν, οι ακόλουθοι του χριστιανισμού καλύτερα:
Την απάντηση στο ερώτημα για ποιο λόγο πετάμε ρύζι στους γάμους, μας τη δίνει ο αείμνηστος καθηγητής και δάσκαλος της Λειτουργικής κ. Ιω. Φουντούλης.
«Το να ραίνουν οι παριστάμενοι κατά την ακολουθίαν του γάμου τους νεόνυμφους με άνθη, ρύζι, κουφέτα, ακόμη και με νομίσματα, είναι αρκετά παλαιό έθιμο και προχριστιανικό.»
Επίσης Ο Μητροπολίτης, Δαμασκηνός, έβγαλε εγκύκλιο με την οποία καθορίζει αυστηρά τους όρους και τις προϋποθέσεις για την τέλεση των μυστηρίων του γάμου και της βάφτισης, διαμηνύοντας ότι «ήλθε η ώρα της απαγορεύσεως».
Σύμφωνα με τον οδηγό αυτό λοιπόν, στο εξής οι καλεσμένοι και οι... μετέχοντες στα μυστήρια θα πρέπει να είναι ευπρεπώς ενδεδυμένοι, ενώ απαγορεύεται να πετάξουν ρύζι, κουφέτα ή λουλούδια κατά το μυστήριο, όπως και επίσης απαγορεύεται ο στολισμός τόσο στο εσωτερικό του ναού όσο και στον προαύλιο χώρο, ενώ δεν επιτρέπεται και το «ακατανόητο και αντιχριστιανικό πάτημα του ποδιού του γαμπρού από τη νύφη».…..».
Δ) Γαμήλια μπουκέτα
Το έθιμο αυτό, έχει την προέλευσή του από την αρχαιότητα. Οι νύφες στην Αρχαία Ελλάδα κρατούσαν κισσό, ως σύμβολο της ατελείωτης αγάπης για τον άνδρα της ζωής τους. Οι νύφες στην Αρχαία Ρώμη, κρατούσαν μπουκέτα από αρωματικά βότανα και μπαχαρικά, όχι λουλούδια, για να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα.
Ε) Ο συμβολισμός που έχουν οι βέρες στο γάμο. Ανταλλαγή δαχτυλιδιών.
Η τοποθέτηση του δακτυλιδιού στο τέταρτο δάκτυλο, προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα. Πιστεύεται ότι περιείχε μια φλέβα που οδηγεί κατευθείαν στην καρδιά. Αυτή η φλέβα ήταν γνωστή ως η «φλέβα αρώματος» ή η φλέβα της αγάπης.
3. Η παράδοση για την Βάπτιση
Κατά την αρχαία Ελληνική παράδοση, ενώ για τους ανθρώπους οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την ονοματοδοσία, για τα αγάλματα είχαν την βάπτιση, όπου μέσω του ύδατος ευελπιστούσαν στην αναγέννηση του άψυχου πέτρινου σώματος. Σίγουρα έχει σχέση με την γέννηση της Αφροδίτης και παραμένει η σημασία για την χριστιανική βάπτιση η ίδια, όπου αναγεννάται ο άνθρωπος, αφήνοντας τον «παλαιό πίσω». (Καλό είναι να επισημάνουμε ότι, Άγαλμα εννοούμε μόνο την τρισδιάστατη απεικόνιση θεών, ενώ την αντίστοιχη αναπαράσταση θνητών την ονομάζουμε ανδριάντα.)
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και κατά την χριστιανική πρακτική, με τον αγιασμό των εικόνων μέσω της βάπτισης τους με νερό.
Α) Η τριχοκουρία είναι ένα αρχαίο έθιμο. Ήδη στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η συνήθεια, οι γονείς να προσφέρουν ως θυσία στους βωμούς των θεών, τα πρώτα μαλλιά που έκοβαν από τα παιδιά τους. Ο χριστιανισμός παρέλαβε αυτό το έθιμο και το διατήρησε ως δείγμα αφιέρωσης στο Θεό. Οι γονείς, δεν πετούν απλά τα πρώτα μαλλιά των παιδιών τους που κόβονται, αλλά τα προσφέρουν στο Θεό. Με τον τρόπο αυτό, Τον ευχαριστούν για το δώρο της νέας ζωής
ΕΟΡΤΕΣ ΜΕ ΕΝΤΟΝΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Α) Χριστούγεννα : Οι πρωτοχριστιανοί δε γιόρταζαν τη γέννηση του Χριστού. Βάσει των πηγών, η γιορτή των Χριστουγέννων καθιερώθηκε στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ., όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος το 336 μ.Χ. στη Ρώμη όρισε την 25η Δεκεμβρίου, ως την ημέρα που θα γιορταζόταν η μεγάλη γιορτή της γέννησης του Χριστού.
Δεν είναι τυχαίο ούτε παράλογο που οι πρωτοχριστιανοί, δε γιόρταζαν τη γέννηση, αρκεί να προσέξουμε ότι τον κάθε άγιο, η χριστιανική εκκλησία ακόμα και σήμερα τον εορτάζει κατά την στιγμή του θανάτου του και όχι της γέννησης του.
Με βάση τις αφηγήσεις της Καινής Διαθήκης, τόσο ο Ιησούς Χριστός όσο και οι μαθητές του δεν γιόρταζαν γενέθλια ανθρώπων και ο ίδιος ζήτησε ρητά από τους ακολούθους του να τηρούν την ανάμνηση του θυσιαστικού θανάτου του. (Λουκ. 22:19, 20). Οι Ιουδαίοι, απέρριπταν τον εορτασμό των γενεθλίων καθώς θεωρούνταν παγανιστική συνήθεια και αυτή τη στάση ακολούθησαν και οι Χριστιανοί. Μάλιστα, κατά τον 3ο αιώνα, ο Ωριγένης πίστευε ότι «ὁ φαῦλος τὰ γενέσεως ἀγαπῶν πράγματα ἑορτάζει γενέθλιον»
Η επιλογή συμβατικής ημερομηνίας και όχι πραγματικής ως ημέρα γέννησης του Χριστού δεν ήταν τυχαία, αλλά έγινε ως μια προσπάθεια για να αντικατασταθούν οι προϋπάρχουσες ηλιοκεντρικές γιορτές Σατουρνάλια και Μπρουμάλια, οι οποίες γίνονταν προς τιμή του θεού Ήλιου.
Η 25η Δεκεμβρίου, δεν είναι η πραγματική ημερομηνία γέννησης του Ιησού και μαρτυρείται από τον Απόστολο Λουκά, όπου αναφέρει ότι ο Χριστός γεννήθηκε τη χρονιά της πρώτης απογραφής πληθυσμών από τον Οκταβιανό Αύγουστο.
Για να μπορέσει λοιπόν ο πληθυσμός, να μετακινηθεί για τις ανάγκες της απογραφής και να μπορούν οι βοσκοί να αγρυπνούν στην ύπαιθρο, φαίνεται έμμεσα πως ο Χριστός, πρέπει να είχε γεννηθεί άνοιξη ή καλοκαίρι και όχι στην καρδιά του χειμώνα.
Έτσι η ήμερα καθιέρωσης των Χριστουγέννων, έγινε με πολιτική εντολή, υπογραφή και βούληση.
Β) Στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού) γινόταν και σε ορισμένα μέρη εξακολουθεί να γίνεται, προσφορά των πρώτων καρπών (σταφύλια, σύκα). Είναι το γνωστό και από την αρχαιότητα έθιμο, των απαρχών, δηλαδή της προσφοράς των καρπών στην τοπική Θεότητα.
Γ) Η γιορτή του αϊ-Γιαννιού (Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου, 24 Ιουνίου) συνδέεται με τις θερινές τροπές του ήλιου, περίοδο ιδιαίτερα σημαντική. Η μέρα φθάνει στη μεγαλύτερή της χρονική διάρκεια και αρχίζει να μικραίνει, περνώντας από την ισημερία του Σεπτεμβρίου έως την έναρξη του Δωδεκαημέρου τον Δεκέμβριο, όταν έχουμε τις μεγαλύτερες νύχτες του ετήσιου κύκλου. Ως πέρασμα συνδέεται με μαντικές και λατρευτικές διαδικασίες για την πρόγνωση του μέλλοντος και για την εξασφάλιση της υγείας και της ευετηρίας (καλοχρονιάς). Η πιο διαδεδομένη συνήθεια είναι αυτή του ανάμματος φωτιάς στα σταυροδρόμια, με ξύλα που έχουν συνήθως κλέψει οι συμμετέχοντες και παλιά καλάθια – και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την ανταγωνιστική διάθεση. Στη φωτιά (φανός, αφανός) ρίχνουν τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς και πηδούν όλοι με τη σειρά για την υγεία και την καλή χρονιά. Το έθιμο της φωτιάς, εξαγνιστικής και καθαρτικής, πανάρχαιο, όπως φαίνεται από σχετική απαγόρευσή του από την Πενθέκτη εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδο (691-692), έχει καταγραφεί σε σχετικό άτλαντα (χάρτη) από το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας που κυκλοφορεί πλέον και σε ηλεκτρονική μορφή.
Δ )Την καθαρά Δευτέρα γιορτάζουμε τα Κούλουμα. Κούλουμα είναι ομαδική έξοδος των ανθρώπων στην εξοχή, με νοστιμότατα νηστίσιμα φαγητά, συνοδευόμενα με τραγούδια και χορούς. Τα κούλουμα είναι γνωστά κι ως κούλουμπα, κούμουλες, κουμουλάθες ή κούμουλα. Είναι ένα παραδοσιακό, λαϊκό πανηγύρι, με ρίζες από την αρχαία Ελλάδα. Μια θεωρία θέλει τα κούλουμα να προέρχονται από την επίσης λατινική λέξη «columna» –που σημαίνει κίονας, κολώνα– κι αυτό γιατί οι Αθηναίοι συνήθιζαν να γιορτάζουν την Καθαρή Δευτέρα στις «κολώνες», δηλαδή στις Στήλες του Ολυμπίου Διός.
Και το πέταγμα του χαρταετού έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Τον τέταρτο αιώνα προ Χριστού, ο μαθηματικός Αρχύτας, φίλος του Πλάτωνος και οπαδός του Πυθαγόρα, εμφανίζεται ως εφευρέτης του χαρταετού.
Ε) Η γιορτή αυτή της Θεομήτορος Παναγίας, λόγω της κρίσιμης φάσης της καλλιέργειας του σιταριού που στα τέλη Νοέμβρη βρίσκεται στο αποκορύφωμα της σποράς, αποκαλείται σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο (ανάλογα και με τις κλιματικές συνθήκες που επηρεάζουν τις φάσεις της καλλιέργειας των δημητριακών) «της Μεσοσπορίτισσας» [Παναγίας] και συνοδεύεται από «πολυσπόρια», τελετουργική παρασκευή είδους κόλλυβων με δημητριακά και όσπρια που προσκομίζονται και ευλογούνται στην εκκλησία, πριν καταναλωθούν.
Ζ) Στην Ελευσίνα, καθώς η «Μεσοσπορίτισσα» γιορτάζεται -κυρίως από τις γυναίκες- μέσα στο αρχαίο ιερό της Δήμητρας, το εκκλησάκι το επωνομαζόμενο τοπικά της «Παναγίτσας», σε συνδυασμό με την παραδοσιακή, συλλογική τελετουργική προσφορά άρτων αποκτούν, μη συνειδητά για τους επιτελεστές, χαρακτηριστικά ενός «τόπου μνήμης», όπου κάθε χρόνο επαναπροσδιορίζεται τελετουργικά μέσα στο σύγχρονο, χριστιανικό θρησκευτικό πλαίσιο ο συμβολισμός του αρχαίου ιερού και η σχέση της αρχαίας θεάς με τα σιτηρά και τους τελετουργικούς άρτους, όπως ήταν η προσφορά του «πελάνου», του τελετουργικού, μεγάλου ψωμιού από σιτάρι του Ράριου πεδίου της Ελευσινιακής πεδιάδας, μάλλον κατά την έκτη ημέρα (20ή Βοηδρομιώνος) των Μυστηρίων. (Βλ. Καλλιόπη Παπαγγελή, Ελευσίνα. Ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο). «Το ενδιαφέρον σε αυτό είναι ότι η γιορτή αυτή άθελα τους είναι συνδεδεμένη με τα Ελευσίνια Μυστήρια και κυρίως με τη λατρεία της θεάς Δήμητρας, της κόρης της κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα. Εξαιτίας της ιστορίας της καθόδου και των δύο στον Άδη, είναι συνδεδεμένο με χθόνιες τελετές κ.λπ. Στη συνέχεια, η Δημητρα ταυτίστηκε με τη γεωργία, το σιτάρι και όλα τα συναφή, και στους εορτασμούς προς τιμήν της, είχαν άρτους, σιτηρά, καρπούς κ.α».
ΣΤ) ΑΝΑΣΤΕΡΙΑ Κωνσταντίνου και Ελένης : Τα Αναστενάρια είναι ένα ιδιότυπο λατρευτικό έθιμο που συνδέεται με τη γιορτή των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου). Κύρια χαρακτηριστικά του, είναι ο εκστατικός χορός και η πυροβασία όσων, ανδρών και γυναικών, μετέχουν σ’ αυτό.
Τα Αναστενάρια, γίνονταν παλαιότερα σε μια περιοχή της επαρχίας Σωζοαγαθουπόλεως της Βορειοανατολικής Θράκης, η οποία περιβάλλεται από ψηλά βουνά και ήταν δύσκολη η επικοινωνία με τα γειτονικά μέρη. Η παλαιότερη περιγραφή για τα Αναστενάρια, υπάρχει στον Α. Χουρμουζιάδη (1872).
Οι ρίζες του εθίμου, πρέπει να αναζητηθούν στην αρχαία, οργιαστική λατρεία του Διόνυσου. Ενισχύουν την άποψή , με τα επιχειρήματα ότι κοιτίδα της διονυσιακής λατρείας και των Αναστεναρίων, είναι η περιοχή γύρω από τον Αίμο, ενώ βασικό στοιχείο και των δύο, είναι ο εκστασιασμός των πιστών.
Η Κατερίνα Κακούρη («Διονυσιακά», 1963), εξετάζει τη διαμόρφωση της τελετουργίας των Αναστεναρίων, πάνω σε παλαιότερες, αρχαίες ενθουσιαστικές μορφές θρακικής και μικρασιατικής διονυσιακής λατρείας, που πήραν και χριστιανικά στοιχεία.
Το έθιμο ήταν πιθανότατα γνωστό στα βυζαντινά χρόνια. Σε μαρτυρία σε ελληνικό κώδικα της μαρκιανής Βιβλιοθήκης, γίνεται λόγος για «δαιμονολήπτους, ους Ασθενάρια τινές ονομάζουσι». Ο Ν. Βέης που δημοσίευσε το σχετικό απόσπασμα (Βυζαντίς Α’, 1909, σ. 48-50), είναι σίγουρος ότι τα Ασθενάρια είναι τα σημερινά Αναστενάρια.
Το 1947, οι αναστενάρηδες της Αγίας Ελένης, χόρεψαν για πρώτη φορά δημόσια. Ο πρόεδρος της Ιερά Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενημέρωσε τον Μητροπολίτη Σερρών, ότι τα Αναστενάρια αποτελούσαν «ειδωλολατρικόν και αναγόμενον εις τας οργιαστικάς εορτάς του Διονύσου υπόλειμμα δέον να καταργηθεί χρησιμοποιουμένων πάντων των πνευματικών μέσων των υπό της Εκκλησίας διατεθειμένων». Το 1951, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, εξέφρασε την άποψη ότι τα Αναστενάρια ήταν «εις πλήρη αντίθεσιν προς την πίστιν και τας τελετάς λατρείας της χριστιανικής θρησκείας». Η ελληνική Εκκλησία, κατηγόρησε επίσης τους αναστενάρηδες για χορούς ιεροσυλίας με ιερές εικόνες, για πανηγύρια όπου «πίθους όλους οινοπνεύματος ροφήσωσιν» και όπου επιτρέπονται «τα όργια της Αφροδίτης». Έτσι σύμφωνα με την Εκκλησία η ικανότητα των αναστενάρηδων να πυροβατούν, δεν πηγάζει από τον Θεό αλλά από τον σατανά.
Πυροβασία από την αρχαιότητα. Ο Στράβων, στα «Γεωγραφικά» του (12, 537,7) κάνει λόγο για ιερό της Άρτεμης στα Καστάβαλα της Καππαδοκίας, «όπου φασί τας ιερείας γυμνοίς τοις ποσί δι’ ανθρακιάς βαδίζειν απαθείς».
Η) «Αϊ Γιάννης ο Τζατζαλιάρης». Ένα σύγχρονο παράδειγμα είναι επίσης η ανάρτηση μαντηλιών (τζάτζαλα) από τα δένδρα. Άνθρωποι που ζητούν θεραπεία από κάποια ασθένεια αναρτούν κουρέλια, μαντήλια ή κλωστές στα κλαδιά δέντρων και θάμνων (συχνά δένοντας κόμπο), κοντά σε νερά, σε αγιάσματα και ιαματικές πηγές. Τα τμήματα αυτών των υφασμάτων είχαν αγγίξει προηγουμένως στο σώμα του ασθενούς και πίστευαν ότι προσδένοντάς τα στο δέντρο θα απαλλάσσονταν με αυτό τον τρόπο από την ασθένεια. Άλλοτε γίνεται είτε για κάποιο τάμα ή για να αποκτήσουν παιδιά οι στείρες γυναίκες
Στη Λέσβο υπάρχουν δυο ναοί –με τα αντίστοιχα δέντρα- με την ονομασία «Άγιος Θεράπων Τζατζαλιάρης» και «Αϊ Γιάννης ο Τζατζαλιάρης».
Στην αρχαία Ελλάδα «συνηθιζόταν το ίδιο ακριβώς έθιμο της αναρτήσεως υφασμάτων και ρακών από τα ενδύματα ασθενών, επάνω σε ξόανα ή ιερά αγάλματα, όπως και σήμερα συμβαίνει σε εικόνες ή προσκυνητάρια το ίδιο έθιμο.
Θ) Ολονυκτίες / εγκοιμήσεις (αρχ. ενυπνιάσεις), ο ύπνος και η διανυκτέρευση στον ναό, για να επιτύχει ο πιστός τη θεραπεία του από μιαν αρρώστια, ήταν πολύ διαδεδομένος στην ελληνική αρχαιότητα και συνέχεια της αρχαιοελληνικής αυτής θρησκευτικής τακτικής αποτελούν οι εγκοιμήσεις– διανυκτερεύσεις που συναντούμε και σήμερα στον χώρο του χριστιανισμού. Η χριστιανική θρησκεία τις υιοθέτησε αυτούσια, υποκαθιστώντας τις χθόνιες θεότητες των Ελλήνων με χριστιανούς μάρτυρες και αγίους, όπως ο άγιος Αρτέμιος, η αγία Θέκλα, οι άγιοι Κύρος και Ιωάννης, οι άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός, ο άγιος Θεράπων. Γύρω από τα «θαυματουργά» λείψανά τους στήθηκαν τα νέα χριστιανικά κέντρα, συχνά στον ίδιο χώρο όπου πριν λειτουργούσαν τα Ελληνικά και με παραπλήσιο προς αυτά τελετουργικό.
Η) Ο Αη Γιώργης ο Μεθυστης Στη χριστιανική λατρεία το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα. Αλλά και με τη χαρά της ζωής. Κι ο Αι Γιώργης έγινε μεθυστής για να εκφράσει αυτήν την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερό και το θείον. Ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου είναι αγροτικός άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του θα δει στάμνες γεμάτες κρασί με δίχρωμα φύλλα , κιτρινοπράσινα λόγω της εποχής. Θα δει τους αμπελουργούς να γιορτάζουν και να προσφέρουν τις νενομισμένες απαρχές στον Άγιο τους.
Το άνοιγμα του βαρελιού με το καινούργιο κρασί ήταν πάντα μια σπουδαία γιορτή, γνωστή από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στην αρχαία Αθήνα τα Πιθοίγεια, το άνοιγμα των πιθαριών με το καινούργιο κρασί ήταν εντεταγμένα στην επίσημη εορτή των Ανθεστηρίων, στις αρχές της Άνοιξης, Κατά την ημέρα των Πιθοιγείων οι Αθηναίοι έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου. Έριχναν δηλαδή λίγο κρασί στη γη. Επέστρεφαν «τα σα εκ των σων», το δώρημα του Διονύσου.. Ήταν και τότε μέρα χαράς, γιορτής και άκρατης οινοποσίας. Την άλλη μέρα συνέχιζαν. Και πάλι με οινοποσία. Και πάλι με χοές.
Άγιε μου Γιώργη, μεθυστή βλόγησε τη σοδειά μου
φάε και πιές και σίμωσε και φύλα τα παιδιά μου
Μα γω κρασί δεν έπινα. Εγώ το κοινωνούσα.
Και εδά μεθώ και χαίρομαι κι όλο θα το βλογούσα,
αρκεί να μου το τάξετε σε τούτη δω τη σχόλη
πως κάθε χρόνο θα ‘ρχεστε να μου το φέρνετ’ όλοι.
Ε) Η γιορτή αυτή της Θεομήτορος Παναγίας, λόγω της κρίσιμης φάσης της καλλιέργειας του σιταριού που στα τέλη Νοέμβρη βρίσκεται στο αποκορύφωμα της σποράς, αποκαλείται σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο (ανάλογα και με τις κλιματικές συνθήκες που επηρεάζουν τις φάσεις της καλλιέργειας των δημητριακών) «της Μεσοσπορίτισσας» [Παναγίας] και συνοδεύεται από «πολυσπόρια», τελετουργική παρασκευή είδους κόλλυβων με δημητριακά και όσπρια που προσκομίζονται και ευλογούνται στην εκκλησία, πριν καταναλωθούν.
Ζ) Στην Ελευσίνα, καθώς η «Μεσοσπορίτισσα» γιορτάζεται -κυρίως από τις γυναίκες- μέσα στο αρχαίο ιερό της Δήμητρας, το εκκλησάκι το επωνομαζόμενο τοπικά της «Παναγίτσας», σε συνδυασμό με την παραδοσιακή, συλλογική τελετουργική προσφορά άρτων αποκτούν, μη συνειδητά για τους επιτελεστές, χαρακτηριστικά ενός «τόπου μνήμης», όπου κάθε χρόνο επαναπροσδιορίζεται τελετουργικά μέσα στο σύγχρονο, χριστιανικό θρησκευτικό πλαίσιο ο συμβολισμός του αρχαίου ιερού και η σχέση της αρχαίας θεάς με τα σιτηρά και τους τελετουργικούς άρτους, όπως ήταν η προσφορά του «πελάνου», του τελετουργικού, μεγάλου ψωμιού από σιτάρι του Ράριου πεδίου της Ελευσινιακής πεδιάδας, μάλλον κατά την έκτη ημέρα (20ή Βοηδρομιώνος) των Μυστηρίων. (Βλ. Καλλιόπη Παπαγγελή, Ελευσίνα. Ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο). «Το ενδιαφέρον σε αυτό είναι ότι η γιορτή αυτή άθελα τους είναι συνδεδεμένη με τα Ελευσίνια Μυστήρια και κυρίως με τη λατρεία της θεάς Δήμητρας, της κόρης της κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα. Εξαιτίας της ιστορίας της καθόδου και των δύο στον Άδη, είναι συνδεδεμένο με χθόνιες τελετές κ.λπ. Στη συνέχεια, η Δημητρα ταυτίστηκε με τη γεωργία, το σιτάρι και όλα τα συναφή, και στους εορτασμούς προς τιμήν της, είχαν άρτους, σιτηρά, καρπούς κ.α».
ΣΤ) ΑΝΑΣΤΕΡΙΑ Κωνσταντίνου και Ελένης : Τα Αναστενάρια είναι ένα ιδιότυπο λατρευτικό έθιμο που συνδέεται με τη γιορτή των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου). Κύρια χαρακτηριστικά του, είναι ο εκστατικός χορός και η πυροβασία όσων, ανδρών και γυναικών, μετέχουν σ’ αυτό.
Τα Αναστενάρια, γίνονταν παλαιότερα σε μια περιοχή της επαρχίας Σωζοαγαθουπόλεως της Βορειοανατολικής Θράκης, η οποία περιβάλλεται από ψηλά βουνά και ήταν δύσκολη η επικοινωνία με τα γειτονικά μέρη. Η παλαιότερη περιγραφή για τα Αναστενάρια, υπάρχει στον Α. Χουρμουζιάδη (1872).
Οι ρίζες του εθίμου, πρέπει να αναζητηθούν στην αρχαία, οργιαστική λατρεία του Διόνυσου. Ενισχύουν την άποψή , με τα επιχειρήματα ότι κοιτίδα της διονυσιακής λατρείας και των Αναστεναρίων, είναι η περιοχή γύρω από τον Αίμο, ενώ βασικό στοιχείο και των δύο, είναι ο εκστασιασμός των πιστών.
Η Κατερίνα Κακούρη («Διονυσιακά», 1963), εξετάζει τη διαμόρφωση της τελετουργίας των Αναστεναρίων, πάνω σε παλαιότερες, αρχαίες ενθουσιαστικές μορφές θρακικής και μικρασιατικής διονυσιακής λατρείας, που πήραν και χριστιανικά στοιχεία.
Το έθιμο ήταν πιθανότατα γνωστό στα βυζαντινά χρόνια. Σε μαρτυρία σε ελληνικό κώδικα της μαρκιανής Βιβλιοθήκης, γίνεται λόγος για «δαιμονολήπτους, ους Ασθενάρια τινές ονομάζουσι». Ο Ν. Βέης που δημοσίευσε το σχετικό απόσπασμα (Βυζαντίς Α’, 1909, σ. 48-50), είναι σίγουρος ότι τα Ασθενάρια είναι τα σημερινά Αναστενάρια.
Το 1947, οι αναστενάρηδες της Αγίας Ελένης, χόρεψαν για πρώτη φορά δημόσια. Ο πρόεδρος της Ιερά Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενημέρωσε τον Μητροπολίτη Σερρών, ότι τα Αναστενάρια αποτελούσαν «ειδωλολατρικόν και αναγόμενον εις τας οργιαστικάς εορτάς του Διονύσου υπόλειμμα δέον να καταργηθεί χρησιμοποιουμένων πάντων των πνευματικών μέσων των υπό της Εκκλησίας διατεθειμένων». Το 1951, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, εξέφρασε την άποψη ότι τα Αναστενάρια ήταν «εις πλήρη αντίθεσιν προς την πίστιν και τας τελετάς λατρείας της χριστιανικής θρησκείας». Η ελληνική Εκκλησία, κατηγόρησε επίσης τους αναστενάρηδες για χορούς ιεροσυλίας με ιερές εικόνες, για πανηγύρια όπου «πίθους όλους οινοπνεύματος ροφήσωσιν» και όπου επιτρέπονται «τα όργια της Αφροδίτης». Έτσι σύμφωνα με την Εκκλησία η ικανότητα των αναστενάρηδων να πυροβατούν, δεν πηγάζει από τον Θεό αλλά από τον σατανά.
Πυροβασία από την αρχαιότητα. Ο Στράβων, στα «Γεωγραφικά» του (12, 537,7) κάνει λόγο για ιερό της Άρτεμης στα Καστάβαλα της Καππαδοκίας, «όπου φασί τας ιερείας γυμνοίς τοις ποσί δι’ ανθρακιάς βαδίζειν απαθείς».
Η) «Αϊ Γιάννης ο Τζατζαλιάρης». Ένα σύγχρονο παράδειγμα είναι επίσης η ανάρτηση μαντηλιών (τζάτζαλα) από τα δένδρα. Άνθρωποι που ζητούν θεραπεία από κάποια ασθένεια αναρτούν κουρέλια, μαντήλια ή κλωστές στα κλαδιά δέντρων και θάμνων (συχνά δένοντας κόμπο), κοντά σε νερά, σε αγιάσματα και ιαματικές πηγές. Τα τμήματα αυτών των υφασμάτων είχαν αγγίξει προηγουμένως στο σώμα του ασθενούς και πίστευαν ότι προσδένοντάς τα στο δέντρο θα απαλλάσσονταν με αυτό τον τρόπο από την ασθένεια. Άλλοτε γίνεται είτε για κάποιο τάμα ή για να αποκτήσουν παιδιά οι στείρες γυναίκες
Στη Λέσβο υπάρχουν δυο ναοί –με τα αντίστοιχα δέντρα- με την ονομασία «Άγιος Θεράπων Τζατζαλιάρης» και «Αϊ Γιάννης ο Τζατζαλιάρης».
Στην αρχαία Ελλάδα «συνηθιζόταν το ίδιο ακριβώς έθιμο της αναρτήσεως υφασμάτων και ρακών από τα ενδύματα ασθενών, επάνω σε ξόανα ή ιερά αγάλματα, όπως και σήμερα συμβαίνει σε εικόνες ή προσκυνητάρια το ίδιο έθιμο.
Θ) Ολονυκτίες / εγκοιμήσεις (αρχ. ενυπνιάσεις), ο ύπνος και η διανυκτέρευση στον ναό, για να επιτύχει ο πιστός τη θεραπεία του από μιαν αρρώστια, ήταν πολύ διαδεδομένος στην ελληνική αρχαιότητα και συνέχεια της αρχαιοελληνικής αυτής θρησκευτικής τακτικής αποτελούν οι εγκοιμήσεις– διανυκτερεύσεις που συναντούμε και σήμερα στον χώρο του χριστιανισμού. Η χριστιανική θρησκεία τις υιοθέτησε αυτούσια, υποκαθιστώντας τις χθόνιες θεότητες των Ελλήνων με χριστιανούς μάρτυρες και αγίους, όπως ο άγιος Αρτέμιος, η αγία Θέκλα, οι άγιοι Κύρος και Ιωάννης, οι άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός, ο άγιος Θεράπων. Γύρω από τα «θαυματουργά» λείψανά τους στήθηκαν τα νέα χριστιανικά κέντρα, συχνά στον ίδιο χώρο όπου πριν λειτουργούσαν τα Ελληνικά και με παραπλήσιο προς αυτά τελετουργικό.
Η) Ο Αη Γιώργης ο Μεθυστης Στη χριστιανική λατρεία το κρασί παρέμεινε συνδεδεμένο με τη θεότητα. Αλλά και με τη χαρά της ζωής. Κι ο Αι Γιώργης έγινε μεθυστής για να εκφράσει αυτήν την πανάρχαια σύνδεση του οίνου με το ιερό και το θείον. Ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου είναι αγροτικός άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του θα δει στάμνες γεμάτες κρασί με δίχρωμα φύλλα , κιτρινοπράσινα λόγω της εποχής. Θα δει τους αμπελουργούς να γιορτάζουν και να προσφέρουν τις νενομισμένες απαρχές στον Άγιο τους.
Το άνοιγμα του βαρελιού με το καινούργιο κρασί ήταν πάντα μια σπουδαία γιορτή, γνωστή από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Στην αρχαία Αθήνα τα Πιθοίγεια, το άνοιγμα των πιθαριών με το καινούργιο κρασί ήταν εντεταγμένα στην επίσημη εορτή των Ανθεστηρίων, στις αρχές της Άνοιξης, Κατά την ημέρα των Πιθοιγείων οι Αθηναίοι έκαναν σπονδές έξω από το ιερό του Διονύσου. Έριχναν δηλαδή λίγο κρασί στη γη. Επέστρεφαν «τα σα εκ των σων», το δώρημα του Διονύσου.. Ήταν και τότε μέρα χαράς, γιορτής και άκρατης οινοποσίας. Την άλλη μέρα συνέχιζαν. Και πάλι με οινοποσία. Και πάλι με χοές.
Άγιε μου Γιώργη, μεθυστή βλόγησε τη σοδειά μου
φάε και πιές και σίμωσε και φύλα τα παιδιά μου
Μα γω κρασί δεν έπινα. Εγώ το κοινωνούσα.
Και εδά μεθώ και χαίρομαι κι όλο θα το βλογούσα,
αρκεί να μου το τάξετε σε τούτη δω τη σχόλη
πως κάθε χρόνο θα ‘ρχεστε να μου το φέρνετ’ όλοι.
Στὴν Κύπρο λέγεται Ἀϊ Γιώργης τοῦ Σπόρου, ἢ ἀλλοῦ τοῦ Σποράρη, γιατὶ ἀπὸ τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἀρχίζει ἡ σπορὰ τῶν δημητριακῶν ἀπὸ τοὺς γεωργούς.
Θ) Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές.
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει, τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Θ) Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές.
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει, τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι, δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους, το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης, αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι' αυτό έπρεπε, από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριού, να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη.
Τη γιορτή του, 3 Νοεμβρίου, τὴν ὀνομάζουν τοῦ Κρασᾶ, ἢ τοῦ Μεθυστῆ, ἐπειδὴ προφανῶς τὴν ἡμέρα αὐτὴ γινόταν τὸ ἄνοιγμα τῶν νέων κρασιῶν.
Η) ΕΠΙΤΆΦΙΟΣ: Απόσπασμα απο το χριστιανικό site https://neoskosmos.com
Εθιμα και συμβολισμός
"Η επίδραση όμως των τελετουργιών της αρχαίας Ελλάδος στο χριστιανισμό φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερη από όσο οι περισσότεροι γνωρίζουμε. Για παράδειγμα το Πάσχα στην Αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν τα «Αδώνια», κατά τα οποία γινόταν αναπαράσταση του θανάτου του Άδωνι. Οι γυναίκες στόλιζαν το νεκρικό κρεβάτι με λουλούδια και καρπούς ενώ τραγουδούσαν μοιρολόγια. Ακολουθούσε επιτάφιος πομπή, ενώ την επομένη ημέρα γινόταν η ανάσταση του Άδωνι, που συμβόλιζε την καρποφορία της φύσης. Αλλά και η μετάληψη με το «θείο» σώμα και αίμα ήταν μέρος των τελετουργιών, τόσο των Κορυβαντικών όσο και των Ορφικών μυστηρίων. Στη μετάληψη των Ορφικών οι πιστοί, επιδίδονταν σε ωμοφαγία ταύρου και οινοποσία, που συμβόλιζε το σώμα και το αίμα του Διόνυσου Ζαγρέα. Πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο κατέρχονταν σε αυτούς η θεότητα και γέμιζε τις ψυχές τους. Στα Κρητικά μυστήρια, η προσφορά του Διόνυσου Ζαγρέα και η θυσία του Μινώταυρου, ήταν η θεία Δωρεά, η κάθοδος της πνευματικής δύναμης, του συμβολικού ταυρείου αίματος. Αυτό το έθιμο αφού πέρασε από διάφορα στάδια στα ελληνικά Μυστήρια των ιστορικών χρόνων αλλά και στα Μιθραϊκά των Περσών πέρασε και στα Χριστιανικά στους μετέπειτα αιώνες."
4. Λατρευτικές συνήθειες και έθιμα.
Α) Η προσευχή προς ανατολάς. Ο Κλήμης Αλεξανδρείας αναφέρει ότι «τα αρχαία ιερά έβλεπαν στη δύση, ώστε όσοι στέκονταν απέναντι στα αγάλματα να διδάσκονται να στρέφονται προς την ανατολή».
Β) Το ‘τρυποπέρασμα’ (ο ασθενής περνάει από το στένωμα ενός βράχου, ενός διάτρητου λίθου, το άνοιγμα μιας σπηλιάς ή μιας κουφάλας δέντρου ή τις θυρίδες ναών με σκοπό να απαλλαγεί από την αρρώστια) μια συνήθεια πανάρχαια. Στη Νάξο, περνούσαν τα καχεκτικά παιδιά τους για να παχύνουν. Η συνήθεια αυτή δε συναντάται μόνο «σε βράχους ή πέρασμα ανάμεσα σε κίονες, αλλά ακόμα και πέρασμα από θωράκιο εικονοστασίου, όπως στην περίπτωση της Αγίας Ζώνης στο Σιδηρόκαστρο, δηλαδή μέσα στην εκκλησία και μάλιστα μετά την ανάγνωση ειδικής ευχής από τον ιερέα.
Επίσης, το πέρασμα κάτω από τον επιτάφιο ή κάτω από εικόνες στη σημερινή χριστιανική λατρεία, είναι η συνέχεια του αρχαίου Ελληνικού εθίμου.
Η Εκκλησία, παρατηρούμε ότι συνεχίζει την πανάρχαιη αυτή συνήθεια και κατά κάποιο τρόπο τη συντηρεί. Πρόκειται για «Ελληνικές παραδόσεις » οι οποίες επιβιώνουν από το «παραδοσιακό φρόνημα του ελληνικού λαού»
Γ) Λιτανεία ονομάζεται η πάσης φύσεως περιφορά ιερών ή εικόνων, πάντοτε όμως εκτός του Ναού. Η Λιτανεία ανήκει στις θρησκευτικές τελετές.
Η λιτανεία ως τελετουργία ανάγεται στην αρχαία ελληνική «πομπή» που τελούνταν επ΄ ευκαιρία της εορτής των διαφόρων Μυστηρίων, με χαρακτηριστικό την μεταφορά και όχι περιφορά, όπως ήταν η πομπή των Παναθηναίων, των Ελευσινίων και άλλων.
Η λιτανεία γίνεται με πάνδημη συμμετοχή των ενοριτών και πλήθους πιστών, αντιπροσωπείες σχολείων και Ιδρυμάτων με επικεφαλής τον κλήρο και πλαισιωμένη με μπάντα.
Σημαντικές και μεγάλες λιτανείες, συνέχεια του παλαιού εθίμου στη σύγχρονη Ελλάδα, είναι η περιφορά του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή, οι περιφορές εικόνων της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, καθώς και όλες εκείνες στη μνήμη των Αγίων και Πολιούχων πόλεων με τα ονόματα των οποίων, τιμώνται ιερές Μονές και Ναοί που τις εκτελούν, όπως της περιφοράς ιερών λειψάνων.
Δ) Νηστεία: Αν και στην Ελλάδα ήταν συνήθεια η ολιγοφαγία και πολύ περισσότερο στη Σπάρτη, παρ' όλα αυτά οι Σπαρτιάτες νήστευαν πριν από πολεμικές δράσεις, ενώ οι Αθηναίοι έκαναν στις εορτές των Ελευσινίων και Θεσμοφόριων για κάθαρση και εξαγνισμό. Στην ίδια πρακτική, έδιναν ιδιαίτερη σημασία οι Ορφικές και οι Πυθαγορικές σχολές. Στην Κρήτη οι Ιερείς του Διός, απείχαν από την κατανάλωση κρέατος, ψαριών και κάθε ζωικής τροφής, το ίδιο έπραττε και ο Απολλώνιος ο Τυανεύς όπου έτρωγε μόνο καρπούς της γης, και μάλιστα μη καλλιεργήσιμους.
Ε) Μετάληψη: Σύνδεση και μάλιστα άμεση με τον Διόνυσο θεό του κρασιού. Στα Ανθεστήρια, οι πρόγονοί μας έπιναν κρασί τιμώντας τον θεό Διόνυσο. Ακόμα, ας θυμηθούμε για να ενισχύσουμε την σύνδεση αυτή, την αξιοσημείωτη ταύτιση του Διονύσου με αυτή του Χριστού, ονομάζοντάς τον ως «το Άλφα και το Ωμέγα» , «σωτήρας», «λυτρωτής», «μονογενής υιός», «βασιλεύς των βασιλέων», ενώ ταυτιζόταν με τον «αμνό». Ενώ η γέννηση του απεικονίστηκε σε φάτνη, πέθανε και αναστήθηκε, πως και πολύ μεταγενέστερα περιγράφηκε για τον Χρηστό.
Ζ) Η φάτνη: ενώ δεν υπάρχει καθαρή πηγή που να επιβεβαιώνει την γέννηση του Χριστού σε φάτνη διότι ενώ ο Ματθαίος μας γράφει ότι, οι Μάγοι είδαν το παιδί (Ιησού) στην οικία «και έλθονες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού και πεσόντες προεκύνησαν…..» από την άλλη ο Λουκάς μάς γράφει ότι ήταν ημέρα απογραφής για τους δημοσίους φορολογικούς καταλόγους των Ρωμαίων και γεννήθηκε λόγω αδυναμίας εύρεσης οικίας σε φάτνη, αντίθετα με ότι μας περιγράφει ο Ματθαιος:
Κατά Λουκά Β/7 «Και εγέννησε τον πρώτο και μονογεννη υιόν της και τον περιτύλιξε με σπάργανα και τον έβαλε μέσα στην φάτνη , διότι λόγω της συρροής πολλών ξένων , που ήλθαν να απογραφούν , δεν υπήρχε δι΄αυτούς τόπος εις πανδοχείον, που εστάθμευσαν δια να περάσουν την νύκτα.»(Τρεμπέλα)Το συγκεκριμένο
Στο Μουσείο Αρχαίας Αγοράς υπάρχει περιγραφική επιγραφή ενός γλυπτού, που είναι ανάγλυφη ΦΑΤΝΗ αφιέρωμα του Νεοπτόλεμου από τον δήμο Μελίτης και χρονολογείται περίπου στο 330 πχ. Σε αυτό εικονίζεται το Σπήλαιο του Πάνα ως φάτνη, όπου ο Ερμής παραδίδει το θείο βρέφος Διόνυσο στις Νύμφες, υπό το βλέμα του Απόλλωνος της Δήμητρας και του Διός.
Ο Διόνυσος, αποκαλούταν "σωτήρ" και "θείο βρέφος" ήταν ο καλός "Ποιμήν", του οποίου οι ιερείς κρατούν την ποιμενική ράβδο και γεννήθηκε από την παρθένο Σεμέλη.
ΣΤ) Ο Αϊ Βασίλης, με το έλκηθρο και τους ιπτάμενους Ταράνδους.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι, δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους, το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης, αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι' αυτό έπρεπε, από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριού, να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη.
Τη γιορτή του, 3 Νοεμβρίου, τὴν ὀνομάζουν τοῦ Κρασᾶ, ἢ τοῦ Μεθυστῆ, ἐπειδὴ προφανῶς τὴν ἡμέρα αὐτὴ γινόταν τὸ ἄνοιγμα τῶν νέων κρασιῶν.
Η) ΕΠΙΤΆΦΙΟΣ: Απόσπασμα απο το χριστιανικό site https://neoskosmos.com
Εθιμα και συμβολισμός
"Η επίδραση όμως των τελετουργιών της αρχαίας Ελλάδος στο χριστιανισμό φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερη από όσο οι περισσότεροι γνωρίζουμε. Για παράδειγμα το Πάσχα στην Αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν τα «Αδώνια», κατά τα οποία γινόταν αναπαράσταση του θανάτου του Άδωνι. Οι γυναίκες στόλιζαν το νεκρικό κρεβάτι με λουλούδια και καρπούς ενώ τραγουδούσαν μοιρολόγια. Ακολουθούσε επιτάφιος πομπή, ενώ την επομένη ημέρα γινόταν η ανάσταση του Άδωνι, που συμβόλιζε την καρποφορία της φύσης. Αλλά και η μετάληψη με το «θείο» σώμα και αίμα ήταν μέρος των τελετουργιών, τόσο των Κορυβαντικών όσο και των Ορφικών μυστηρίων. Στη μετάληψη των Ορφικών οι πιστοί, επιδίδονταν σε ωμοφαγία ταύρου και οινοποσία, που συμβόλιζε το σώμα και το αίμα του Διόνυσου Ζαγρέα. Πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο κατέρχονταν σε αυτούς η θεότητα και γέμιζε τις ψυχές τους. Στα Κρητικά μυστήρια, η προσφορά του Διόνυσου Ζαγρέα και η θυσία του Μινώταυρου, ήταν η θεία Δωρεά, η κάθοδος της πνευματικής δύναμης, του συμβολικού ταυρείου αίματος. Αυτό το έθιμο αφού πέρασε από διάφορα στάδια στα ελληνικά Μυστήρια των ιστορικών χρόνων αλλά και στα Μιθραϊκά των Περσών πέρασε και στα Χριστιανικά στους μετέπειτα αιώνες."
4. Λατρευτικές συνήθειες και έθιμα.
Α) Η προσευχή προς ανατολάς. Ο Κλήμης Αλεξανδρείας αναφέρει ότι «τα αρχαία ιερά έβλεπαν στη δύση, ώστε όσοι στέκονταν απέναντι στα αγάλματα να διδάσκονται να στρέφονται προς την ανατολή».
Β) Το ‘τρυποπέρασμα’ (ο ασθενής περνάει από το στένωμα ενός βράχου, ενός διάτρητου λίθου, το άνοιγμα μιας σπηλιάς ή μιας κουφάλας δέντρου ή τις θυρίδες ναών με σκοπό να απαλλαγεί από την αρρώστια) μια συνήθεια πανάρχαια. Στη Νάξο, περνούσαν τα καχεκτικά παιδιά τους για να παχύνουν. Η συνήθεια αυτή δε συναντάται μόνο «σε βράχους ή πέρασμα ανάμεσα σε κίονες, αλλά ακόμα και πέρασμα από θωράκιο εικονοστασίου, όπως στην περίπτωση της Αγίας Ζώνης στο Σιδηρόκαστρο, δηλαδή μέσα στην εκκλησία και μάλιστα μετά την ανάγνωση ειδικής ευχής από τον ιερέα.
Επίσης, το πέρασμα κάτω από τον επιτάφιο ή κάτω από εικόνες στη σημερινή χριστιανική λατρεία, είναι η συνέχεια του αρχαίου Ελληνικού εθίμου.
Η Εκκλησία, παρατηρούμε ότι συνεχίζει την πανάρχαιη αυτή συνήθεια και κατά κάποιο τρόπο τη συντηρεί. Πρόκειται για «Ελληνικές παραδόσεις » οι οποίες επιβιώνουν από το «παραδοσιακό φρόνημα του ελληνικού λαού»
Γ) Λιτανεία ονομάζεται η πάσης φύσεως περιφορά ιερών ή εικόνων, πάντοτε όμως εκτός του Ναού. Η Λιτανεία ανήκει στις θρησκευτικές τελετές.
Η λιτανεία ως τελετουργία ανάγεται στην αρχαία ελληνική «πομπή» που τελούνταν επ΄ ευκαιρία της εορτής των διαφόρων Μυστηρίων, με χαρακτηριστικό την μεταφορά και όχι περιφορά, όπως ήταν η πομπή των Παναθηναίων, των Ελευσινίων και άλλων.
Η λιτανεία γίνεται με πάνδημη συμμετοχή των ενοριτών και πλήθους πιστών, αντιπροσωπείες σχολείων και Ιδρυμάτων με επικεφαλής τον κλήρο και πλαισιωμένη με μπάντα.
Σημαντικές και μεγάλες λιτανείες, συνέχεια του παλαιού εθίμου στη σύγχρονη Ελλάδα, είναι η περιφορά του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή, οι περιφορές εικόνων της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, καθώς και όλες εκείνες στη μνήμη των Αγίων και Πολιούχων πόλεων με τα ονόματα των οποίων, τιμώνται ιερές Μονές και Ναοί που τις εκτελούν, όπως της περιφοράς ιερών λειψάνων.
Δ) Νηστεία: Αν και στην Ελλάδα ήταν συνήθεια η ολιγοφαγία και πολύ περισσότερο στη Σπάρτη, παρ' όλα αυτά οι Σπαρτιάτες νήστευαν πριν από πολεμικές δράσεις, ενώ οι Αθηναίοι έκαναν στις εορτές των Ελευσινίων και Θεσμοφόριων για κάθαρση και εξαγνισμό. Στην ίδια πρακτική, έδιναν ιδιαίτερη σημασία οι Ορφικές και οι Πυθαγορικές σχολές. Στην Κρήτη οι Ιερείς του Διός, απείχαν από την κατανάλωση κρέατος, ψαριών και κάθε ζωικής τροφής, το ίδιο έπραττε και ο Απολλώνιος ο Τυανεύς όπου έτρωγε μόνο καρπούς της γης, και μάλιστα μη καλλιεργήσιμους.
Ε) Μετάληψη: Σύνδεση και μάλιστα άμεση με τον Διόνυσο θεό του κρασιού. Στα Ανθεστήρια, οι πρόγονοί μας έπιναν κρασί τιμώντας τον θεό Διόνυσο. Ακόμα, ας θυμηθούμε για να ενισχύσουμε την σύνδεση αυτή, την αξιοσημείωτη ταύτιση του Διονύσου με αυτή του Χριστού, ονομάζοντάς τον ως «το Άλφα και το Ωμέγα» , «σωτήρας», «λυτρωτής», «μονογενής υιός», «βασιλεύς των βασιλέων», ενώ ταυτιζόταν με τον «αμνό». Ενώ η γέννηση του απεικονίστηκε σε φάτνη, πέθανε και αναστήθηκε, πως και πολύ μεταγενέστερα περιγράφηκε για τον Χρηστό.
Ζ) Η φάτνη: ενώ δεν υπάρχει καθαρή πηγή που να επιβεβαιώνει την γέννηση του Χριστού σε φάτνη διότι ενώ ο Ματθαίος μας γράφει ότι, οι Μάγοι είδαν το παιδί (Ιησού) στην οικία «και έλθονες εις την οικίαν είδον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού και πεσόντες προεκύνησαν…..» από την άλλη ο Λουκάς μάς γράφει ότι ήταν ημέρα απογραφής για τους δημοσίους φορολογικούς καταλόγους των Ρωμαίων και γεννήθηκε λόγω αδυναμίας εύρεσης οικίας σε φάτνη, αντίθετα με ότι μας περιγράφει ο Ματθαιος:
Κατά Λουκά Β/7 «Και εγέννησε τον πρώτο και μονογεννη υιόν της και τον περιτύλιξε με σπάργανα και τον έβαλε μέσα στην φάτνη , διότι λόγω της συρροής πολλών ξένων , που ήλθαν να απογραφούν , δεν υπήρχε δι΄αυτούς τόπος εις πανδοχείον, που εστάθμευσαν δια να περάσουν την νύκτα.»(Τρεμπέλα)Το συγκεκριμένο
Στο Μουσείο Αρχαίας Αγοράς υπάρχει περιγραφική επιγραφή ενός γλυπτού, που είναι ανάγλυφη ΦΑΤΝΗ αφιέρωμα του Νεοπτόλεμου από τον δήμο Μελίτης και χρονολογείται περίπου στο 330 πχ. Σε αυτό εικονίζεται το Σπήλαιο του Πάνα ως φάτνη, όπου ο Ερμής παραδίδει το θείο βρέφος Διόνυσο στις Νύμφες, υπό το βλέμα του Απόλλωνος της Δήμητρας και του Διός.
Ο Διόνυσος, αποκαλούταν "σωτήρ" και "θείο βρέφος" ήταν ο καλός "Ποιμήν", του οποίου οι ιερείς κρατούν την ποιμενική ράβδο και γεννήθηκε από την παρθένο Σεμέλη.
ΣΤ) Ο Αϊ Βασίλης, με το έλκηθρο και τους ιπτάμενους Ταράνδους.
Ο μύθος για τον ερχομό του Απόλλωνα από τις "υπερβόρειες χώρες".
Κάθε τέλος του φθινοπώρου, ο θεός ήταν έτοιμος να φύγει για την μακρινή χώρα, τότε έψελναν ύμνους που είχαν θλιμμένο τόνο.
Κάθε τέλος του φθινοπώρου, ο θεός ήταν έτοιμος να φύγει για την μακρινή χώρα, τότε έψελναν ύμνους που είχαν θλιμμένο τόνο.
Τραγουδούσαν την αποδημία του Απόλλωνα στην Υπερβορεία χώρα.
Την άνοιξη τραγουδούσαν και καλούσαν το θεό να επιστρέψει από την πολύμηνη απουσία του και γιόρταζαν την επιδημία του θεού. Ο Απόλλωνας ερχόταν πάνω σε ένα άρμα, που το έσερναν κύκνοι και κρατούσε στο χέρι του τη λύρα και τη δάφνη.
Στους Δελφούς τιμούσαν την επιστροφή του με τη γιορτή των Θεοφανίων.
Η) Κάλαντα : Μια Ελληνικότατη παράδοση, με μεγάλη ισχύ που επιβίωσε ακόμα και μετά τις αλλεπάλληλες, θεόπνευστες απαγορεύσεις.
ΚΑΝΩΝ ΞΓ
"Οι χριστιανοί όπου κάμουν κατά την 1η Ιανουαρίου τα ονομαζόμενα ΚΑΛΑΝΤΑ, παίζοντας παιχνίδια , χορεύοντας εις τας θύρας των σπιτιών, περπατούντες και πολλά φλυαρίας και ιστορίας γελοιώδεις και στοίχους τίνα τάχα προς τον Μέγα Βασίλειο τραγωδούντες, οι οποίοι πρέπει να εμποδίζονται από τους Αρχιερείς και πνευματικούς και να κανονίζονται να μη κάμουν τα τοιαύτα ΕΘΝΙΚΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΑ πράγματα καθώς λέγει ο παρών ΚΑΝΩΝ"
Η Εκκλησία με απόφαση της ΣΤ' Οικουμενικής Συνόδου το 680 μ.Χ. απαγόρευε ή απέτρεπε αυτό το έθιμο ως ειδωλολατρικό και το είχε καταδικάσει. Οι συμμετέχοντες στο έθιμο των Καλάντων αποκαλούνταν «Μηναγύρτες».
Με την πάροδο του χρόνου, τα Κάλαντα απέκτησαν, χριστιανικό περιεχόμενο.
Θ) Οίνος ως θεός και προς αντικατάσταση των Θυσιών: Ευριπίδης «θεός είναι ο οίνος και στους θεούς προσφέρεται σπονδή ώστε να διασφαλίζει τα αγαθά στους ανθρώπους». Ο οίνος έχει άμεση σύνδεση με τον Διόνυσο. Μετά ίδια χαρακτηριστικά έχουμε και την σχέση του οίνου με το Χριστό, όπως και με ταύτιση προσωνυμίων με τον Διόνυσο . Η λέξη κρασί εμφανίζεται κατά τον 6ο αιώνα μετά την απαγόρευση της Συνόδου του Τρούλου το 691 μχ, της επίκληση του ονόματος του Διονύσου κατά το πάτημα των σταφυλιών και τη μεταφορά του μούστου στα πιθάρια. Με το πέρασμα του χρόνου και κάτω από την πολιτική και θρησκευτική πίεση, παραμελήθηκε το όνομα του Διονύσου.
Συνεχίζει να ζει με την έννοια της Ελληνικής της παράδοσης, σε πανηγύρια και σε γιορτές κρασιού, γιατί ο Έλληνας δεν ξέχασε την καταγωγή του και υποσυνείδητα την Λατρεύει. Τρανό παράδειγμα η γιορτή του Αι Γιώργη του Μεθυστή στην Κρήτη με το άνοιγμα των πρώτων βαρελιών οίνου. Αρχαία Ελληνική γιορτή που ονομαζόταν μάλιστα στην αρχαία Αθήνα Πιθοίγια, γιατί άνοιγαν τους πίθους με το νέο κρασί. Το πρώτο κρασί το αφιέρωναν στο ιερό Λιμναίς του Διονύσου και η ημέρα ήταν τόσο σημαντική, όπου έπιναν κρασί ακόμα και οι δούλοι.
Ι) Άρτος: Στα μεγάλα Διονύσια όσοι έπαιρναν μέρος, πήγαιναν με καλάθια που περιείχαν κρασί, νερό και ψωμί, που χρειαζόταν για την θυσία.
Οι Έλληνες προσέφεραν άρτους στους θεούς, στους οποίους ονόμαζαν θειαγόνους άρτους. Στο ναό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, κατά την εορτή των θεσμοφορίων, προσφερόταν στη θεά μεγάλος άρτος από τον οποίο η συγκεκριμένη γιορτή ονομαζόταν Μεγαλάρτια.
Κατά το Διογένη το Λαέρτιο (Διογένης Λαέρτιος, 9, 7, 43) η μυρωδιά από φρέσκο ζεστό ψωμί, κράτησε στη ζωή το σοφό Δημόκριτο τρείς μέρες ώστε η αδερφή του να πάρει μέρος στη γιορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας. Έτσι, ο Δημόκριτος “φιλοξένησε το θάνατο σπίτι του για τρεις μέρες και τον κέρασε – πρόσφερε φρέσκο ζεστό ψωμί”.
Έτσι, μπορούμε να καταλάβουμε και γιατί ο Έλληνας έδωσε τόση βάση στην χριστιανική συνήθεια της ταύτισης του Άρτου και του οίνου με τη θυσία του Χριστού μια και αυτή την ταύτιση, την είχε από τη δική του παράδοση, όπου τη διατήρησε τη συνήθεια άθελα του, μέσα από τη χριστιανική λατρεία, όπου και την υιοθέτησε, όπως πολλές άλλες Ελληνικές εθιμικές παραδόσεις.
Κ) ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΕΣ: Η ευλογία άρτου και οίνου στην εσπερινή σύναξη των Χριστιανών, η οποία διέσωσε με τον αρχαίο όρο «κλάσις του άρτου» έχει ρίζα Ελληνική. Πρέπει να τονισθεί, όπως μας ενημερώνει το ekklisiaon line, ότι δεν απετέλεσε ποτέ μυστήριο, αυτή η ευλογία του άρτου και του οίνου.
Η χριστιανική εκκλησία, έχει επίσης αποδειχθεί τη σχέση της τελετής αυτής με τα νεκρόδειπνα, τα οποία ελάμβαναν χώρα μετά την κηδεία και κατά την τέλεση των μνημοσύνων σύμφωνα με τις αρχαίες Ελληνικές παραδόσεις .
Είναι λοιπόν αυτά τα νεκρόδειπνα, συνέχεια και επιβίωσεις των αρχαίων Ελλήνων, μέχρι και τις ημέρες μας. Έτσι σε αυτές τις εκδηλώσεις, όπως μας αποκαλύπτουν οι λαϊκές παραδόσεις και δοξασίες που μας έρχονται από την προχριστιανική περίοδο, θεωρείται απαραίτητη η παρουσία του άρτου και του οίνου. Συνοδεύονται όμως με λάδι, νερό, κρέας και κόλλυβα, τα οποία θεωρούνται «ισοδύναμα» της προσφοράς (θυσίας) άρτου και οίνου.
Λ) Πανηγύρια μετά τις γιορτές
Χαρακτηριστική είναι η φράση του Ιωάννη Δαμασκηνού: «Τις Κυριακές και τις γιορτές ούτε να παίζεις ούτε να χορεύεις, γιατί τα παιχνίδια και οι χοροί έργα διαβόλου είναι. Οι Έλληνες οι άθεοι και οι πεπλανημένοι…, εκείνοι τα έκαναν αυτά και χόρευαν κι εχαίροντο με τα παιχνίδια. Όμως εμείς οι χριστιανοί δεν είναι σωστό να τα κάνουμε στις γιορτές μας, αλλά να θυμάσαι σε τι έφταιξες του Θεού, να θυμάσαι τον θάνατο κι ότι πρόκειται να τιμωρηθής.»
Ο Εφραίμ ο Σύρος παρότρυνε: «Μίσησε φορέματα μαλακά, μίσησε βαψίματα όμορφα, μίσησε ομορφιά και τα συνοδεύοντα αυτά δαιμονικά άσματα, κιθάρες και αυλούς, τους κρότους των χορών και τις άτακτες φωνές. Δεν γνωρίζεις άθλιε, πως όλα τούτα σπορά του διαβόλου είναι;… Ποιά γραφή επαινεί τους αυλίζοντες, τους κιθαρίζοντες, τους γελώντες, τους χορεύοντες και τους αγαπώντες τον κόσμο κι όλα τα του κόσμου; Ας τιμήσωμε τις εορτές του Κυρίου όχι με αυλούς και με κιθάρες, ως χριστιανοί κι όχι ως Έλληνες με δάφνες και άνθη ή με κάτι άλλο που θα προδίδει ελληνικό.»
Μ) Το στολισμένο δέντρο της αρχαιότητας
Η πρωταρχική ιδέα και το έθιμο του στολισμού ενός δέντρου κατά τα Χριστούγεννα, δεν είναι ξενόφερτη, όπως θεωρούν πολλοί, λόγω άγνοιας. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε παρόμοιο έθιμο, μόνο που το δέντρο που στολιζόταν δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη.
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν ένας μεγάλος κλάδος αγριελιάς (κότινος), που τον στόλιζαν με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο καθώς και με τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λ.π.), που συνέλεγαν και αφού τους έδεναν με κλωστή, τους κρέμαγαν στα κλαδιά του. Αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνέχισης της γονιμότητας και ευφορίας για τον επόμενο χρόνο. Η Ειρεσιώνη, ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Το Βυζαντινό χριστουγεννιάτικο δέντρο
Το θρησκευτικό έθιμο του στολισμού δένδρου και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», πέρασε αργότερα και στους Χριστιανούς, που το συνέδεσαν με την Χριστιανική παράδοση των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Βυζαντινών βίος και Πολιτισμός» ο Φαίδων Κουκουλές (1881-1956), τακτικός Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός, στο Βυζάντιο κατά την εορτή των Χριστουγέννων «…κατά διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής».
Ν) ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ
Η αναθηματική αναπτύχθηκε στην Ελλάδα. Οι αρχαίοι Έλληνες προέβαιναν σε παντός είδους αφιερώματα και προσφορές. Τα ανατιθέμενα ήταν συνήθως ζώα προς θυσία, πέπλοι, στήλες, διάφορα πολύτιμα αντικείμενα ή ομοιώματα πασχόντων μελών του σώματος. Από τον 6ο αι. π.Χ., όταν γενικεύτηκε η ανέγερση ναών αφιερωμένων στους θεούς, στήλες ή ανδριάντες με επιγραφές στα βάθρα τους χρησίμευαν ως αναθήματα. Ορισμένα ονομαστά ιερά, όπως του Απόλλωνα στους Δελφούς και του Δία στην Ολυμπία, απέκτησαν με την πάροδο του χρόνου αντικείμενα μοναδικής αξίας, αφιερωμένα εκεί από ευγνωμονούντες για τις προσφερθείσες υπηρεσίες ή από ευελπιστούντες σε μελλοντική εξυπηρέτηση.
Αν και η Εκκλησία από την αρχή καταπολέμησε τα ειδωλολατρικά έθιμα, εν τούτοις όμως μερικά απ' αυτά διατηρήθηκαν, διότι χιλιάδες χρόνια έζησαν στη θρησκευτική συνείδηση των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι καλούνταν να δεχτούν τη νέα θρησκεία. Είναι στη φύση του ανθρώπου να μην επιθυμεί να αφήσει αυτό που του είναι γνώριμο, αυτό στο οποίο είναι συνηθισμένος.
Τον 4ο αι. μ.Χ. ο Θεοδώρητος, επίσκοπος Κύρρου, στο βιβλίο του Ελληνικών παθημάτων θεραπευτική, αναφέρεται στα αναθήματα την ιατρείαν δηλούντα, τα οποία ονομάζει εκτυπώματα, και που σκοπός τους ήταν η παράκληση για τη θεραπεία των ασθενειών: Οι μεν γαρ οφθαλμών, οι δε ποδών, άλλοι δε χειρών προσφέρουσιν εκτυπώματα και οι μεν εκ χρυσού, οι δε εξ ύλης αργύρου πεποιημένα
Στη μινωική Κρήτη, τα πήλινα τάματα είχαν διάφορες μορφές ζώων αλλά και ανθρώπων ή μελών του ανθρώπινου σώματος, πράγμα που συναντάμε και σήμερα στα τάματα. Σε λατρευτικά σπήλαια σε όλο το νησί, σε ιερά κορυφής αλλά και σε κάθε σημείο όπου είχαμε λατρεία μάρτυρες της ήταν, μεταξύ άλλων τα αναθήματα, των πιστών.
Σε αρχαία Ασκληπιεία στην υπόλοιπη χώρα, όπως της Επιδαύρου, των Αθηνών, της Κορινθίας, της Κω, της Περγάμου κ.α, βλέπουμε πάνω στα αναθήματα και επιγραφές πχ «ευξάτω ει τεκνώσει», «τον πόδα πονήσας».
Είναι πάντως άξιο αναφοράς πως η πρωτοχριστιανική εκκλησία, σε μια προσπάθεια να πατάξει τα παγανιστικά κατάλοιπα του παρελθόντος είχε κηρύξει πόλεμο κατά των αναθημάτων.
Έτσι, το έτος 391 μχ, είχαμε στην Αλεξάνδρεια αιματηρές εκδηλώσεις από ένα φανατικό πλήθος χριστιανών το οποίο κατέλαβε το Σεράπειον, όπου συγκεντρώνονταν πολλοί άρρωστοι από όλη την Αίγυπτο, ζητώντας τη θεραπευτική παρέμβαση των Θεών, φέρνοντας αναθήματα.
Σιγά σιγά όμως η Εκκλησία μας, άρχισε, όχι μόνο να αποδέχεται την πρακτική των ταμάτων, αλλά και να την υιοθετεί αναφανδόν με αποτέλεσμα σήμερα ακόμα και στο πιο μικρό και απομακρυσμένο ξωκλήσι, να βρίσκει κανείς τάματα στον Άγιο, στον οποίο είναι αφιερωμένο.
Το μόνο που έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν είναι το υλικό κατασκευής των ταμάτων, πλέον είναι από ασήμι, ή επιχρυσωμένα ή ακόμα και από ατόφιο χρυσάφι. Παρ' όλη την απλότητα τους, τα σύγχρονα τάματα σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν εξαιρετικά δείγματα λαϊκής τέχνης .
Ξ) Η εορτη της 1ης Μαϊου
Στο «Πηδάλιο» αναγράφεται: «Έως της σήμερον ενεργείται η ελληνική αυτή συνήθεια των Κληδόνων εις πολλούς τύπους… επιλέγοντες εις καθένα εύγαλμα ένα διαβολικόν τραγούδι… ομοίως και οι Μάιοι, ήτοι τα διάφορα άνθη και λουλούδια, που βάνουσι τινές εις τας θύρας των τη 1η΄ Μαΐου, επειδή και αυτή είναι συνήθεια Ελληνική και εθνική και αλλότρια προς τους χριστιανούς, καθώς και ο αοίδιμος εκείνος Πατριάρχης Μιχαήλ, ο των φιλοσόφων ύπατος, έλαβε μεγάλην επιμέλειαν και κατήργησε πάντα τα τοιαύτα σατανικά και ελληνικά επιτηδεύματα.»
Ο) Βασιλόπιτα: Το έθιμο αυτό ανάγεται στη γιορτή των Κρονίων των αρχαίων Ελλήνων, Σατουρνάλια τη ρωμαϊκή εποχή. Μια συνήθεια αυτής της γιορτής ήταν η ανάδειξη με κλήρο του «βασιλιά των Σατουρναλίων» που μπορούσε να είναι και άσημος πολίτης ή δούλος. Ο τίτλος αυτός του έδινε τιμές και δόξα και του επέτρεπε μεγάλες ελευθερίες. Αυτή η γιορτή πέρασε στους Βυζαντινούς και σε άλλους λατινογενείς λαούς. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, στα Θεοφάνια έκαναν μια πίτα και μέσα της έβαζαν ένα φασόλι και ένα αμύγδαλο ή νόμισμα. Οποιος το έβρισκε στο κομμάτι του θεωρούνταν βασιλιάς και διηύθυνε τη διασκέδαση της βραδιάς… Σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη μέσα στο χρόνο θα παντρευόταν. Τέλος, η βασιλόπιτα πρέπει να συσχετιστεί και με τον εορταστικό άρτο της ελληνικής αρχαιότητας, που προσφερόταν στους θεούς ως απαρχή σε μεγάλες αγροτικές γιορτές.
Π) Η τούρτα γενεθλίων στην Αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν «άμμιλος».
Οι Αρχαίοι Έλληνες για να τιμήσουν τη γέννηση της θεάς Αρτέμιδος, έκαναν μια ιδιαίτερη τελετή, κατά την οποία έφερναν στο ναό της Αρτέμιδος ένα γλυκό ψωμί, (κέικ) στολισμένο με κεριά. Ο λόγος που τοποθετούσαν τα κεριά πάνω στη τούρτα γενεθλίων, ήταν για να τιμήσουν τη θεά.
Τα κεριά άναβαν για να κάνουν το γλύκισμα να φεγγοβολάει και να μοιάζει σαν το φεγγάρι, αφού η θεά Άρτεμις ήταν θεά του κυνηγιού, της φύσης, του φεγγαριού και της γονιμότητας.
Ο λόγος, που πρώτα έκαναν μια ευχή και μετά έσβηναν τα κεριά, ήταν επειδή πίστευαν πως ο καπνός μετέφερε τις προσευχές τους στους ουρανούς, και η σημερινή συνήθεια να κάνουμε μία ευχή πριν σβήσουμε τα κεράκια πιθανόν να προέρχεται από αυτήν τη δοξασία.
Λόγω του ότι, η Αρτέμιδα θεωρείται και προστάτιδα των μικρών παιδιών, για να έχουν την εύνοια της.
Ρ) Εικόνες
Οι τέχνη της απεικόνισης, ήταν απαγορευμένη με τη δεύτερη εντολή του Θεού της Παλαιάς διαθήκης. Έτσι οι πρώτοι, τέσσερις χριστιανικοί αιώνες, δεν περιείχαν εικόνες η αγάλματα.
"NA MH κάνεις για τον εαυτό σου είδωλο μήτε ομοίωμα κάποιου, από όσα είναι στον ουρανό επάνω ή όσα είναι στη γη κάτω ή όσα είναι στα νερά κάτω από τη γη·
να μη τα προσκυνήσεις μήτε να τα λατρεύσεις· επειδή, εγώ ο Kύριος ο Θεός σου είμαι Θεός ζηλότυπος, που ανταποδίδω τις αμαρτίες των πατέρων επάνω στα παιδιά, μέχρι τρίτης και τέταρτης γενεάς εκείνων που με μισούν· και κάνω έλεος σε χιλιάδες γενεές εκείνων που με αγαπούν, και τηρούν τα προστάγματά μου."
Έξοδος 20:4-6.
Επίσης, η απουσία βασικών ελληνικών εννοιών φιλοσοφικής σκέψης, κράτησε μακρυά τη νέα θρησκεία, από χρήση της απεικόνισης. Χωρίς αυτήν, δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει την λειτουργία της στον άνθρωπο νου, κάτι που καταλαβαίνει κανείς, όταν διαβάσει Λιβάνιο.
Αν και όταν άρχισε να επιδρά η Ελληνική συνήθεια, οι φιλοσοφικές σχολές, είχαν βίαια σωπάσει, έτσι μεταφέρθηκε μόνο η συνήθεια στον χριστιανισμό για τον πολύ τον κόσμο και όχι η πραγματική σημασία και η πρακτική τους, μια και οι τέχνες και οι επιστήμες δαιμονοποιήθηκαν. Αιώνες πέρασαν για να επέλθει μια υποτυπώδη ισορροπία.
Το 842, μετά το θάνατο του Θεόφιλου τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του, όμως ανέλαβε η Θεοδώρα, που το Μάρτιο του 843 έδωσε τέλος στην περιπέτεια της εικονομαχίας . Οι εικόνες ξαναμπήκαν στους Ναούς, και να μοναστήρια ξανάνοιξαν.
Σ) Τσουρέκι της Λαμπρής ή αλλιώς οι πλεξούδες και οι κόμποι, προέρχονται από τους αρχαιοελληνικούς χρόνους, ως σύμβολα για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Ζύμωναν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στόλιζαν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς
Τ) Μυστικός δείπνος: Το τραπέζι των θιασωτών είναι σταθερό χαρακτηριστικό των Ελευσινίων Μυστηρίων. Οι μύστες τραπεζώνονταν μαζί με τον θεό, κατασταίνοντας έναν σύνδεσμο κοινωνίας μαζί του.
5. Αντιγραφές και Αρχαίες αφομοιώσεις
Α) Οι Άγιοι, Διαβάζουμε απόσπασμα από εργασία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γεμέλου Δέσποινας με τίτλο:
Την άνοιξη τραγουδούσαν και καλούσαν το θεό να επιστρέψει από την πολύμηνη απουσία του και γιόρταζαν την επιδημία του θεού. Ο Απόλλωνας ερχόταν πάνω σε ένα άρμα, που το έσερναν κύκνοι και κρατούσε στο χέρι του τη λύρα και τη δάφνη.
Στους Δελφούς τιμούσαν την επιστροφή του με τη γιορτή των Θεοφανίων.
Η) Κάλαντα : Μια Ελληνικότατη παράδοση, με μεγάλη ισχύ που επιβίωσε ακόμα και μετά τις αλλεπάλληλες, θεόπνευστες απαγορεύσεις.
ΚΑΝΩΝ ΞΓ
"Οι χριστιανοί όπου κάμουν κατά την 1η Ιανουαρίου τα ονομαζόμενα ΚΑΛΑΝΤΑ, παίζοντας παιχνίδια , χορεύοντας εις τας θύρας των σπιτιών, περπατούντες και πολλά φλυαρίας και ιστορίας γελοιώδεις και στοίχους τίνα τάχα προς τον Μέγα Βασίλειο τραγωδούντες, οι οποίοι πρέπει να εμποδίζονται από τους Αρχιερείς και πνευματικούς και να κανονίζονται να μη κάμουν τα τοιαύτα ΕΘΝΙΚΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΑ πράγματα καθώς λέγει ο παρών ΚΑΝΩΝ"
Η Εκκλησία με απόφαση της ΣΤ' Οικουμενικής Συνόδου το 680 μ.Χ. απαγόρευε ή απέτρεπε αυτό το έθιμο ως ειδωλολατρικό και το είχε καταδικάσει. Οι συμμετέχοντες στο έθιμο των Καλάντων αποκαλούνταν «Μηναγύρτες».
Με την πάροδο του χρόνου, τα Κάλαντα απέκτησαν, χριστιανικό περιεχόμενο.
Θ) Οίνος ως θεός και προς αντικατάσταση των Θυσιών: Ευριπίδης «θεός είναι ο οίνος και στους θεούς προσφέρεται σπονδή ώστε να διασφαλίζει τα αγαθά στους ανθρώπους». Ο οίνος έχει άμεση σύνδεση με τον Διόνυσο. Μετά ίδια χαρακτηριστικά έχουμε και την σχέση του οίνου με το Χριστό, όπως και με ταύτιση προσωνυμίων με τον Διόνυσο . Η λέξη κρασί εμφανίζεται κατά τον 6ο αιώνα μετά την απαγόρευση της Συνόδου του Τρούλου το 691 μχ, της επίκληση του ονόματος του Διονύσου κατά το πάτημα των σταφυλιών και τη μεταφορά του μούστου στα πιθάρια. Με το πέρασμα του χρόνου και κάτω από την πολιτική και θρησκευτική πίεση, παραμελήθηκε το όνομα του Διονύσου.
Συνεχίζει να ζει με την έννοια της Ελληνικής της παράδοσης, σε πανηγύρια και σε γιορτές κρασιού, γιατί ο Έλληνας δεν ξέχασε την καταγωγή του και υποσυνείδητα την Λατρεύει. Τρανό παράδειγμα η γιορτή του Αι Γιώργη του Μεθυστή στην Κρήτη με το άνοιγμα των πρώτων βαρελιών οίνου. Αρχαία Ελληνική γιορτή που ονομαζόταν μάλιστα στην αρχαία Αθήνα Πιθοίγια, γιατί άνοιγαν τους πίθους με το νέο κρασί. Το πρώτο κρασί το αφιέρωναν στο ιερό Λιμναίς του Διονύσου και η ημέρα ήταν τόσο σημαντική, όπου έπιναν κρασί ακόμα και οι δούλοι.
Ι) Άρτος: Στα μεγάλα Διονύσια όσοι έπαιρναν μέρος, πήγαιναν με καλάθια που περιείχαν κρασί, νερό και ψωμί, που χρειαζόταν για την θυσία.
Κατά το Διογένη το Λαέρτιο (Διογένης Λαέρτιος, 9, 7, 43) η μυρωδιά από φρέσκο ζεστό ψωμί, κράτησε στη ζωή το σοφό Δημόκριτο τρείς μέρες ώστε η αδερφή του να πάρει μέρος στη γιορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας. Έτσι, ο Δημόκριτος “φιλοξένησε το θάνατο σπίτι του για τρεις μέρες και τον κέρασε – πρόσφερε φρέσκο ζεστό ψωμί”.
Έτσι, μπορούμε να καταλάβουμε και γιατί ο Έλληνας έδωσε τόση βάση στην χριστιανική συνήθεια της ταύτισης του Άρτου και του οίνου με τη θυσία του Χριστού μια και αυτή την ταύτιση, την είχε από τη δική του παράδοση, όπου τη διατήρησε τη συνήθεια άθελα του, μέσα από τη χριστιανική λατρεία, όπου και την υιοθέτησε, όπως πολλές άλλες Ελληνικές εθιμικές παραδόσεις.
Κ) ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΕΣ: Η ευλογία άρτου και οίνου στην εσπερινή σύναξη των Χριστιανών, η οποία διέσωσε με τον αρχαίο όρο «κλάσις του άρτου» έχει ρίζα Ελληνική. Πρέπει να τονισθεί, όπως μας ενημερώνει το ekklisiaon line, ότι δεν απετέλεσε ποτέ μυστήριο, αυτή η ευλογία του άρτου και του οίνου.
Είναι λοιπόν αυτά τα νεκρόδειπνα, συνέχεια και επιβίωσεις των αρχαίων Ελλήνων, μέχρι και τις ημέρες μας. Έτσι σε αυτές τις εκδηλώσεις, όπως μας αποκαλύπτουν οι λαϊκές παραδόσεις και δοξασίες που μας έρχονται από την προχριστιανική περίοδο, θεωρείται απαραίτητη η παρουσία του άρτου και του οίνου. Συνοδεύονται όμως με λάδι, νερό, κρέας και κόλλυβα, τα οποία θεωρούνται «ισοδύναμα» της προσφοράς (θυσίας) άρτου και οίνου.
Λ) Πανηγύρια μετά τις γιορτές
Χαρακτηριστική είναι η φράση του Ιωάννη Δαμασκηνού: «Τις Κυριακές και τις γιορτές ούτε να παίζεις ούτε να χορεύεις, γιατί τα παιχνίδια και οι χοροί έργα διαβόλου είναι. Οι Έλληνες οι άθεοι και οι πεπλανημένοι…, εκείνοι τα έκαναν αυτά και χόρευαν κι εχαίροντο με τα παιχνίδια. Όμως εμείς οι χριστιανοί δεν είναι σωστό να τα κάνουμε στις γιορτές μας, αλλά να θυμάσαι σε τι έφταιξες του Θεού, να θυμάσαι τον θάνατο κι ότι πρόκειται να τιμωρηθής.»
Ο Εφραίμ ο Σύρος παρότρυνε: «Μίσησε φορέματα μαλακά, μίσησε βαψίματα όμορφα, μίσησε ομορφιά και τα συνοδεύοντα αυτά δαιμονικά άσματα, κιθάρες και αυλούς, τους κρότους των χορών και τις άτακτες φωνές. Δεν γνωρίζεις άθλιε, πως όλα τούτα σπορά του διαβόλου είναι;… Ποιά γραφή επαινεί τους αυλίζοντες, τους κιθαρίζοντες, τους γελώντες, τους χορεύοντες και τους αγαπώντες τον κόσμο κι όλα τα του κόσμου; Ας τιμήσωμε τις εορτές του Κυρίου όχι με αυλούς και με κιθάρες, ως χριστιανοί κι όχι ως Έλληνες με δάφνες και άνθη ή με κάτι άλλο που θα προδίδει ελληνικό.»
Μ) Το στολισμένο δέντρο της αρχαιότητας
Η πρωταρχική ιδέα και το έθιμο του στολισμού ενός δέντρου κατά τα Χριστούγεννα, δεν είναι ξενόφερτη, όπως θεωρούν πολλοί, λόγω άγνοιας. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε παρόμοιο έθιμο, μόνο που το δέντρο που στολιζόταν δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη.
Το Βυζαντινό χριστουγεννιάτικο δέντρο
Το θρησκευτικό έθιμο του στολισμού δένδρου και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», πέρασε αργότερα και στους Χριστιανούς, που το συνέδεσαν με την Χριστιανική παράδοση των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Βυζαντινών βίος και Πολιτισμός» ο Φαίδων Κουκουλές (1881-1956), τακτικός Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκός, στο Βυζάντιο κατά την εορτή των Χριστουγέννων «…κατά διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής».
Ν) ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ
Αν και η Εκκλησία από την αρχή καταπολέμησε τα ειδωλολατρικά έθιμα, εν τούτοις όμως μερικά απ' αυτά διατηρήθηκαν, διότι χιλιάδες χρόνια έζησαν στη θρησκευτική συνείδηση των ανθρώπων εκείνων οι οποίοι καλούνταν να δεχτούν τη νέα θρησκεία. Είναι στη φύση του ανθρώπου να μην επιθυμεί να αφήσει αυτό που του είναι γνώριμο, αυτό στο οποίο είναι συνηθισμένος.
Τον 4ο αι. μ.Χ. ο Θεοδώρητος, επίσκοπος Κύρρου, στο βιβλίο του Ελληνικών παθημάτων θεραπευτική, αναφέρεται στα αναθήματα την ιατρείαν δηλούντα, τα οποία ονομάζει εκτυπώματα, και που σκοπός τους ήταν η παράκληση για τη θεραπεία των ασθενειών: Οι μεν γαρ οφθαλμών, οι δε ποδών, άλλοι δε χειρών προσφέρουσιν εκτυπώματα και οι μεν εκ χρυσού, οι δε εξ ύλης αργύρου πεποιημένα
Στη μινωική Κρήτη, τα πήλινα τάματα είχαν διάφορες μορφές ζώων αλλά και ανθρώπων ή μελών του ανθρώπινου σώματος, πράγμα που συναντάμε και σήμερα στα τάματα. Σε λατρευτικά σπήλαια σε όλο το νησί, σε ιερά κορυφής αλλά και σε κάθε σημείο όπου είχαμε λατρεία μάρτυρες της ήταν, μεταξύ άλλων τα αναθήματα, των πιστών.
Σε αρχαία Ασκληπιεία στην υπόλοιπη χώρα, όπως της Επιδαύρου, των Αθηνών, της Κορινθίας, της Κω, της Περγάμου κ.α, βλέπουμε πάνω στα αναθήματα και επιγραφές πχ «ευξάτω ει τεκνώσει», «τον πόδα πονήσας».
Είναι πάντως άξιο αναφοράς πως η πρωτοχριστιανική εκκλησία, σε μια προσπάθεια να πατάξει τα παγανιστικά κατάλοιπα του παρελθόντος είχε κηρύξει πόλεμο κατά των αναθημάτων.
Έτσι, το έτος 391 μχ, είχαμε στην Αλεξάνδρεια αιματηρές εκδηλώσεις από ένα φανατικό πλήθος χριστιανών το οποίο κατέλαβε το Σεράπειον, όπου συγκεντρώνονταν πολλοί άρρωστοι από όλη την Αίγυπτο, ζητώντας τη θεραπευτική παρέμβαση των Θεών, φέρνοντας αναθήματα.
Σιγά σιγά όμως η Εκκλησία μας, άρχισε, όχι μόνο να αποδέχεται την πρακτική των ταμάτων, αλλά και να την υιοθετεί αναφανδόν με αποτέλεσμα σήμερα ακόμα και στο πιο μικρό και απομακρυσμένο ξωκλήσι, να βρίσκει κανείς τάματα στον Άγιο, στον οποίο είναι αφιερωμένο.
Το μόνο που έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν είναι το υλικό κατασκευής των ταμάτων, πλέον είναι από ασήμι, ή επιχρυσωμένα ή ακόμα και από ατόφιο χρυσάφι. Παρ' όλη την απλότητα τους, τα σύγχρονα τάματα σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν εξαιρετικά δείγματα λαϊκής τέχνης .
Ξ) Η εορτη της 1ης Μαϊου
Ο) Βασιλόπιτα: Το έθιμο αυτό ανάγεται στη γιορτή των Κρονίων των αρχαίων Ελλήνων, Σατουρνάλια τη ρωμαϊκή εποχή. Μια συνήθεια αυτής της γιορτής ήταν η ανάδειξη με κλήρο του «βασιλιά των Σατουρναλίων» που μπορούσε να είναι και άσημος πολίτης ή δούλος. Ο τίτλος αυτός του έδινε τιμές και δόξα και του επέτρεπε μεγάλες ελευθερίες. Αυτή η γιορτή πέρασε στους Βυζαντινούς και σε άλλους λατινογενείς λαούς. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, στα Θεοφάνια έκαναν μια πίτα και μέσα της έβαζαν ένα φασόλι και ένα αμύγδαλο ή νόμισμα. Οποιος το έβρισκε στο κομμάτι του θεωρούνταν βασιλιάς και διηύθυνε τη διασκέδαση της βραδιάς… Σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη μέσα στο χρόνο θα παντρευόταν. Τέλος, η βασιλόπιτα πρέπει να συσχετιστεί και με τον εορταστικό άρτο της ελληνικής αρχαιότητας, που προσφερόταν στους θεούς ως απαρχή σε μεγάλες αγροτικές γιορτές.
Π) Η τούρτα γενεθλίων στην Αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν «άμμιλος».
Τα κεριά άναβαν για να κάνουν το γλύκισμα να φεγγοβολάει και να μοιάζει σαν το φεγγάρι, αφού η θεά Άρτεμις ήταν θεά του κυνηγιού, της φύσης, του φεγγαριού και της γονιμότητας.
Ο λόγος, που πρώτα έκαναν μια ευχή και μετά έσβηναν τα κεριά, ήταν επειδή πίστευαν πως ο καπνός μετέφερε τις προσευχές τους στους ουρανούς, και η σημερινή συνήθεια να κάνουμε μία ευχή πριν σβήσουμε τα κεράκια πιθανόν να προέρχεται από αυτήν τη δοξασία.
Λόγω του ότι, η Αρτέμιδα θεωρείται και προστάτιδα των μικρών παιδιών, για να έχουν την εύνοια της.
Ρ) Εικόνες
Οι τέχνη της απεικόνισης, ήταν απαγορευμένη με τη δεύτερη εντολή του Θεού της Παλαιάς διαθήκης. Έτσι οι πρώτοι, τέσσερις χριστιανικοί αιώνες, δεν περιείχαν εικόνες η αγάλματα.
"NA MH κάνεις για τον εαυτό σου είδωλο μήτε ομοίωμα κάποιου, από όσα είναι στον ουρανό επάνω ή όσα είναι στη γη κάτω ή όσα είναι στα νερά κάτω από τη γη·
να μη τα προσκυνήσεις μήτε να τα λατρεύσεις· επειδή, εγώ ο Kύριος ο Θεός σου είμαι Θεός ζηλότυπος, που ανταποδίδω τις αμαρτίες των πατέρων επάνω στα παιδιά, μέχρι τρίτης και τέταρτης γενεάς εκείνων που με μισούν· και κάνω έλεος σε χιλιάδες γενεές εκείνων που με αγαπούν, και τηρούν τα προστάγματά μου."
Έξοδος 20:4-6.
Επίσης, η απουσία βασικών ελληνικών εννοιών φιλοσοφικής σκέψης, κράτησε μακρυά τη νέα θρησκεία, από χρήση της απεικόνισης. Χωρίς αυτήν, δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει την λειτουργία της στον άνθρωπο νου, κάτι που καταλαβαίνει κανείς, όταν διαβάσει Λιβάνιο.
Αν και όταν άρχισε να επιδρά η Ελληνική συνήθεια, οι φιλοσοφικές σχολές, είχαν βίαια σωπάσει, έτσι μεταφέρθηκε μόνο η συνήθεια στον χριστιανισμό για τον πολύ τον κόσμο και όχι η πραγματική σημασία και η πρακτική τους, μια και οι τέχνες και οι επιστήμες δαιμονοποιήθηκαν. Αιώνες πέρασαν για να επέλθει μια υποτυπώδη ισορροπία.
Το 842, μετά το θάνατο του Θεόφιλου τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του, όμως ανέλαβε η Θεοδώρα, που το Μάρτιο του 843 έδωσε τέλος στην περιπέτεια της εικονομαχίας . Οι εικόνες ξαναμπήκαν στους Ναούς, και να μοναστήρια ξανάνοιξαν.
Σ) Τσουρέκι της Λαμπρής ή αλλιώς οι πλεξούδες και οι κόμποι, προέρχονται από τους αρχαιοελληνικούς χρόνους, ως σύμβολα για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Ζύμωναν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στόλιζαν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς
Τ) Μυστικός δείπνος: Το τραπέζι των θιασωτών είναι σταθερό χαρακτηριστικό των Ελευσινίων Μυστηρίων. Οι μύστες τραπεζώνονταν μαζί με τον θεό, κατασταίνοντας έναν σύνδεσμο κοινωνίας μαζί του.
5. Αντιγραφές και Αρχαίες αφομοιώσεις
Α) Οι Άγιοι, Διαβάζουμε απόσπασμα από εργασία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γεμέλου Δέσποινας με τίτλο:
"Από τους αρχαίους θεούς στους βυζαντινούς αγίους, Επιβιώσεις αρχαιοελληνικών εορτών και εθίμων στο Βυζάντιο."
"....η λατρεία των αγίων, οι οποίοι γίνονται με την πάροδο του χρόνου οι φυσικοί διάδοχοι των ηρώων της ελληνικής πολυθεΐας.
Οι άγιοι, ανώτεροι των ανθρώπων, αλλά κατώτεροι του Θεού, θεωρούνται περίπου ημίθεοι
και συνεκδοχικά λατρεύονται ως ήρωες της πίστης, αφού κι αυτοί, όπως οι αρχαίοι ήρωες
υπερέβησαν την κοινή ανθρώπινη μοίρα.
Στις μορφές τους ο καθημερινός άνθρωπος αποδίδει τα ίδια χαρακτηριστικά και τις ίδιες ιδιότητες που απέδιδε και ο αρχαίος Έλληνας στους θεούς και τους ήρωές του ή μεταφέρει το ρόλο του ήρωα στον άγιο.
Για παράδειγμα, οι άγιοι Γεώργιος και Θεόδωρος, ως δρακοντοκτόνοι, υποκατέστησαν τους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας Ηρακλή και Θησέα και οι Άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, υποκαθιστούν τους Διόσκουρους, με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Συχνά, επίσης, μια ειδωλολατρική παράδοση κληροδοτείται σε έναν άγιο, όπως στην περίπτωση των Αγίων Κύρου και Ιωάννη στην Αίγυπτο που υποκατέστησαν τη λατρεία της Ίσιδας ή όπως έγινε με τον αρχάγγελο Μιχαήλ και τον προκάτοχό του Άττι, που και αυτός αναπαριστάνεται συχνά με φτερά, ως αγγελιοφόρος.
Η λατρεία του αγίου Δημητρίου έχει υποστηριχθεί ότι αντικατέστησε τη λατρεία του θεού Καβείρου στη Θεσσαλονίκη, μια άποψη που ενισχύεται από αρχαιολογικά ευρήματα στη βασιλική του αγίου Δημητρίου, όπως νομίσματα που απεικονίζουν τον Κάβειρο στις επάλξεις των τειχών της Θεσσαλονίκης και όστρακα όπου μνημονεύεται ο Κάβειρος ως «αγιώτατος πάτριος θεός».
Εκτός από μεταφορά ρόλων έχουμε επίσης και μεταφορά ονομάτων. Στον Άγιο Δημήτριο κάποιοι
αναγνωρίζουν το όνομα της θεάς Δήμητρας και δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελευσίνα, το κέντρο λατρείας της θεάς, ανεγέρθηκε ναός του Αγίου Δημητρίου αλλά και του Αγίου Γεωργίου, που επίσης ταυτίζεται με τη θεά της γεωργίας."
Β) Προσωνύμια: Είναι Ελληνική παράδοση προς τις θεότητες για να τους δοθούν ιδιαίτερες ιδιότητες σε σχέση με τις, ανάγκες τις κάθε τοπικής κοινωνίας, και έτσι έχουμε αντίστοιχα αγίους στην χριστιανική πίστη με πολλαπλά προσωνύμια .
Γ) Η Παναγία: Αειπάρθενος, όπως οι αρχαίες θεές Αθηνά και Άρτεμη, ονομάστηκε η μητέρα του Ιησού και γυναίκα του Ιωσήφ, ως Παναγία μόλις τον 5ο αιώνα.
«Η ονομασία Παναγία δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή . Ο Θεός αναφέρεται ως άγιος. "Διότι ούτω λέγει ο Ύψιστος και ο Υπέρτατος, ο κατοικών την αιωνιότητα, του οποίου το όνομα είναι Ο Αγιος" Ησαΐας 57:15·
Εδώ υπάρχει η πρώτη και σημαντική υπέρβαση.
Την ονομάζουν Παναγία και ακόμα Υπεραγία δηλαδή υπερκαλύπτουν την ιδιότητα του Θεού !.
Η Παναγία, πους ηταν εως τότε αμφισβητούμενο πρόσωπο, σύμφωνα με όσα απεφάσισε περί αυτής η Γ΄ εν Εφέσω Οικουμενική Σύνοδος το 431 μ.Χ. είναι Υπεραγία, Θεοτόκος, Αειπάρθενος και Μεσίτρια. Είναι η Μητέρα του Θεού και των ανθρώπων, βασίλισσα γης και ουρανού.»
Απο άρθρο "Θεοτόκος στην Ορθόδοξη Εκκλησία" του τότε Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Χριστοδούλου (πρώην Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος)
Λατρευτικά Ελληνικά έθιμα που σχετίζονται με επαναλαμβανόμενους εποχικούς κύκλους θανάτου και της αναγέννησης, τη βλάστηση και την καλή σοδειά. Συνδέθηκαν και με την Παναγία, όπως έχει γράψει ο μεγάλος λαογράφος Γεώργιος Μέγας. Τα Εισόδια της Θεοτόκου συνδέονται με τη σπορά και η Παναγία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά της θεάς Δήμητρας αποκτώντας άλλοτε το προσωνύμιο Αποσπορίτισσα και άλλοτε Μεσοσπορίτισσα. Παραμένει μάλιστα και το αρχαίο έθιμο της πανσπερμίας.
Αρχαίες μητρικές θεότητες που «δάνεισαν» την ταυτότητά τους ήταν και η Λητώ, η Γαία, η Ϊσις, με ρίζες που χάνονται στο βάθος της Νεολιθικής εποχής.
Στρατηγός των στρατηγών, η Παναγία προστατεύει τους πιστούς της – όπως και η θεά Αθηνά τους Αθηναίους – σε κάθε δύσκολη στιγμή. Θυμηθείτε τον πέπλο της Αθηνάς, στα Παναθήναια.
Παναγία η Ελεούσα: Δαίμων λατρευόμενος στην Αθήνα. Στον βωμό του ιδρυομένου στην αγορά κατέφευγαν οι ξένοι ζητούντες προστασία οσάκις, καταδιώκονταν, οπότε και η ονομασία των όρμων ελεούσα που πρόσφερε καταφύγιο έχει την ρίζα της στον ελεώ.
Ταύτιση και κατασκευή εκκλησιών αφιερωμένες στην Παναγία πάνω σε ναούς της ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ. Τρανό παράδειγμα η μετατροπή του Παρθενώνα σε Παναγία Αθηνιώτησα και την Παναγιάς της Γιάτρισσας, στον Μανιάτικο Ταΰγετο, με ανάγλυφη ενημερωτική πλάκα, για το ότι το μοναστήρι είναι χτισμένο πάνω στο Ναό της Αθηνάς.
Στην Έφεσο θεωρούσαν την Άρτεμη θεά μήτηρ, θεά τροφό, θεά της γονιμότητας, γι' αυτό το άγαλμά της είχε πολλούς μαστούς. Στην Aσία επίσης, λατρευόταν και η Άρτεμις της Περσίας, με το όνομα Aναίτις, με την ιδιότητα της θεάς του Oυρανού και της υγρασίας που προέρχεται από αυτόν, συμβολίζοντας τη δύναμη που γονιμοποιεί τη γη. H Περσική Άρτεμις, εικονιζόταν ως αγνή και παρθένος, όπως η ελληνική.
*Υπάρχουν πάνω απο 500 ονόματα που έχουν αποδωθεί στην Παναγία. Όμως πολλά ονόματα έχει και η αρχαία θεά Αρτεμις με προσωνύμια Ορθεία Ακρία, Αλφειαία, Ελεία, Ηγεμόνη, Θερμία, Ιμβρασία, Κορυφαία, Λευκοφρυηνή, Λιμναία, Λιμνάτιδα, Λουσία, Ορτυγία, Ποταμία, Χησία, που σχετίζονται με τις περιοχές στις οποίες λατρευόταν όπως σε κορυφές, λίμνες, πηγές, ποτάμια, ενώ στην Μίλητο από την ενδυμασία της έχει την προσωνυμία Χιτώνη. Έπίσης είναι και Λυκεία, Δελφινία, Πυθία, Δαφνία, ως αδελφή του Aπόλλωνα. Επίσης Βραυρωνία, Ορθία, Υακινθοτρόφος.
"....η λατρεία των αγίων, οι οποίοι γίνονται με την πάροδο του χρόνου οι φυσικοί διάδοχοι των ηρώων της ελληνικής πολυθεΐας.
Οι άγιοι, ανώτεροι των ανθρώπων, αλλά κατώτεροι του Θεού, θεωρούνται περίπου ημίθεοι
και συνεκδοχικά λατρεύονται ως ήρωες της πίστης, αφού κι αυτοί, όπως οι αρχαίοι ήρωες
υπερέβησαν την κοινή ανθρώπινη μοίρα.
Στις μορφές τους ο καθημερινός άνθρωπος αποδίδει τα ίδια χαρακτηριστικά και τις ίδιες ιδιότητες που απέδιδε και ο αρχαίος Έλληνας στους θεούς και τους ήρωές του ή μεταφέρει το ρόλο του ήρωα στον άγιο.
Για παράδειγμα, οι άγιοι Γεώργιος και Θεόδωρος, ως δρακοντοκτόνοι, υποκατέστησαν τους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας Ηρακλή και Θησέα και οι Άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, υποκαθιστούν τους Διόσκουρους, με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Συχνά, επίσης, μια ειδωλολατρική παράδοση κληροδοτείται σε έναν άγιο, όπως στην περίπτωση των Αγίων Κύρου και Ιωάννη στην Αίγυπτο που υποκατέστησαν τη λατρεία της Ίσιδας ή όπως έγινε με τον αρχάγγελο Μιχαήλ και τον προκάτοχό του Άττι, που και αυτός αναπαριστάνεται συχνά με φτερά, ως αγγελιοφόρος.
Η λατρεία του αγίου Δημητρίου έχει υποστηριχθεί ότι αντικατέστησε τη λατρεία του θεού Καβείρου στη Θεσσαλονίκη, μια άποψη που ενισχύεται από αρχαιολογικά ευρήματα στη βασιλική του αγίου Δημητρίου, όπως νομίσματα που απεικονίζουν τον Κάβειρο στις επάλξεις των τειχών της Θεσσαλονίκης και όστρακα όπου μνημονεύεται ο Κάβειρος ως «αγιώτατος πάτριος θεός».
Εκτός από μεταφορά ρόλων έχουμε επίσης και μεταφορά ονομάτων. Στον Άγιο Δημήτριο κάποιοι
αναγνωρίζουν το όνομα της θεάς Δήμητρας και δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελευσίνα, το κέντρο λατρείας της θεάς, ανεγέρθηκε ναός του Αγίου Δημητρίου αλλά και του Αγίου Γεωργίου, που επίσης ταυτίζεται με τη θεά της γεωργίας."
Β) Προσωνύμια: Είναι Ελληνική παράδοση προς τις θεότητες για να τους δοθούν ιδιαίτερες ιδιότητες σε σχέση με τις, ανάγκες τις κάθε τοπικής κοινωνίας, και έτσι έχουμε αντίστοιχα αγίους στην χριστιανική πίστη με πολλαπλά προσωνύμια .
Γ) Η Παναγία: Αειπάρθενος, όπως οι αρχαίες θεές Αθηνά και Άρτεμη, ονομάστηκε η μητέρα του Ιησού και γυναίκα του Ιωσήφ, ως Παναγία μόλις τον 5ο αιώνα.
«Η ονομασία Παναγία δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή . Ο Θεός αναφέρεται ως άγιος. "Διότι ούτω λέγει ο Ύψιστος και ο Υπέρτατος, ο κατοικών την αιωνιότητα, του οποίου το όνομα είναι Ο Αγιος" Ησαΐας 57:15·
Εδώ υπάρχει η πρώτη και σημαντική υπέρβαση.
Την ονομάζουν Παναγία και ακόμα Υπεραγία δηλαδή υπερκαλύπτουν την ιδιότητα του Θεού !.
Η Παναγία, πους ηταν εως τότε αμφισβητούμενο πρόσωπο, σύμφωνα με όσα απεφάσισε περί αυτής η Γ΄ εν Εφέσω Οικουμενική Σύνοδος το 431 μ.Χ. είναι Υπεραγία, Θεοτόκος, Αειπάρθενος και Μεσίτρια. Είναι η Μητέρα του Θεού και των ανθρώπων, βασίλισσα γης και ουρανού.»
Απο άρθρο "Θεοτόκος στην Ορθόδοξη Εκκλησία" του τότε Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Χριστοδούλου (πρώην Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος)
Λατρευτικά Ελληνικά έθιμα που σχετίζονται με επαναλαμβανόμενους εποχικούς κύκλους θανάτου και της αναγέννησης, τη βλάστηση και την καλή σοδειά. Συνδέθηκαν και με την Παναγία, όπως έχει γράψει ο μεγάλος λαογράφος Γεώργιος Μέγας. Τα Εισόδια της Θεοτόκου συνδέονται με τη σπορά και η Παναγία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά της θεάς Δήμητρας αποκτώντας άλλοτε το προσωνύμιο Αποσπορίτισσα και άλλοτε Μεσοσπορίτισσα. Παραμένει μάλιστα και το αρχαίο έθιμο της πανσπερμίας.
Αρχαίες μητρικές θεότητες που «δάνεισαν» την ταυτότητά τους ήταν και η Λητώ, η Γαία, η Ϊσις, με ρίζες που χάνονται στο βάθος της Νεολιθικής εποχής.
Στρατηγός των στρατηγών, η Παναγία προστατεύει τους πιστούς της – όπως και η θεά Αθηνά τους Αθηναίους – σε κάθε δύσκολη στιγμή. Θυμηθείτε τον πέπλο της Αθηνάς, στα Παναθήναια.
Παναγία η Ελεούσα: Δαίμων λατρευόμενος στην Αθήνα. Στον βωμό του ιδρυομένου στην αγορά κατέφευγαν οι ξένοι ζητούντες προστασία οσάκις, καταδιώκονταν, οπότε και η ονομασία των όρμων ελεούσα που πρόσφερε καταφύγιο έχει την ρίζα της στον ελεώ.
Ταύτιση και κατασκευή εκκλησιών αφιερωμένες στην Παναγία πάνω σε ναούς της ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ. Τρανό παράδειγμα η μετατροπή του Παρθενώνα σε Παναγία Αθηνιώτησα και την Παναγιάς της Γιάτρισσας, στον Μανιάτικο Ταΰγετο, με ανάγλυφη ενημερωτική πλάκα, για το ότι το μοναστήρι είναι χτισμένο πάνω στο Ναό της Αθηνάς.
Στην Έφεσο θεωρούσαν την Άρτεμη θεά μήτηρ, θεά τροφό, θεά της γονιμότητας, γι' αυτό το άγαλμά της είχε πολλούς μαστούς. Στην Aσία επίσης, λατρευόταν και η Άρτεμις της Περσίας, με το όνομα Aναίτις, με την ιδιότητα της θεάς του Oυρανού και της υγρασίας που προέρχεται από αυτόν, συμβολίζοντας τη δύναμη που γονιμοποιεί τη γη. H Περσική Άρτεμις, εικονιζόταν ως αγνή και παρθένος, όπως η ελληνική.
*Υπάρχουν πάνω απο 500 ονόματα που έχουν αποδωθεί στην Παναγία. Όμως πολλά ονόματα έχει και η αρχαία θεά Αρτεμις με προσωνύμια Ορθεία Ακρία, Αλφειαία, Ελεία, Ηγεμόνη, Θερμία, Ιμβρασία, Κορυφαία, Λευκοφρυηνή, Λιμναία, Λιμνάτιδα, Λουσία, Ορτυγία, Ποταμία, Χησία, που σχετίζονται με τις περιοχές στις οποίες λατρευόταν όπως σε κορυφές, λίμνες, πηγές, ποτάμια, ενώ στην Μίλητο από την ενδυμασία της έχει την προσωνυμία Χιτώνη. Έπίσης είναι και Λυκεία, Δελφινία, Πυθία, Δαφνία, ως αδελφή του Aπόλλωνα. Επίσης Βραυρωνία, Ορθία, Υακινθοτρόφος.
Θεομάνα
συμβολίζοντας τη δύναμη που γονιμοποιεί τη γη.
H Άρτεμις ως αγνή και παρθένος, θεά μήτηρ, θεά τροφό, θεά της γονιμότητας, γι' αυτό το άγαλμά της είχε πολλούς μαστούς.
Περιφορά εικόνων και γιορτές της Παναγίας σ' όλη την Ελλάδα
Ταυτόχρονα προς τιμή της Αρτέμιδος έχουμε τα Aρτεμίσια. H γιορτή τελούνταν σε όλη την Eλλάδα και τις μικρασιατικές ακτές με πιο γνωστή την γιορτή που γινόταν στην Έφεσο. Κατά την διάρκειά της γίνονταν αγώνες και περιφερόταν με πομπή το άγαλμα της θεάς ντυμένο δέρμα άγριου ζώου
Βρεφοκρατούσα
Παρουσιάζει την μητέρα του Κυρίου με το βρέφος
Για την Ελληνική παράδοση, ήταν η Κυβέλη ή η Δήμητρα και ο Πλούτωνας.
Αφροδίτισσα
Αντιπροσωπεύει και την Αφροδίτη των Ελλήνων.
Αρκουδιώτισσα στην Κρήτη.
Από την λατρεία της θεάς Άρτεμης, σε σπήλαιο που ερευνήθηκε από τον αρχαιολόγο Κ. Δαβάρα. Σε αυτό το σπήλαιο λατρευόταν η θεά Άρτεμις σαν αρκούδα.
Κατά τον Όμηρο στην Ιλιάδα την αποκαλεί "δέσποινα των ζώων.
Γαλατούσα
Η Άρτεμις παραστάθηκε ως μαία στη γέννηση του δίδυμου αδελφού της Aπόλλωνα. Έτσι θεωρούσαν την Άρτεμη θεά των τοκετών. Την ιδιότητά της αυτή τη μαρτυρούν επίσης τα επίθετα λεχώ, λοχεία, σωοδίνα. Οι Ελληνες στη θεά της φύσης Άρτεμη έδιναν τιμές για την ευκαρπία της γης και τη γονιμότητα των γυναικών. Προστάτρια της μητρότητας, της νεότητας, της αγνότητας, του τοκετού και των βρεφών.
Ορθοκώστα
συμβολίζοντας τη δύναμη που γονιμοποιεί τη γη.
H Άρτεμις ως αγνή και παρθένος, θεά μήτηρ, θεά τροφό, θεά της γονιμότητας, γι' αυτό το άγαλμά της είχε πολλούς μαστούς.
Περιφορά εικόνων και γιορτές της Παναγίας σ' όλη την Ελλάδα
Ταυτόχρονα προς τιμή της Αρτέμιδος έχουμε τα Aρτεμίσια. H γιορτή τελούνταν σε όλη την Eλλάδα και τις μικρασιατικές ακτές με πιο γνωστή την γιορτή που γινόταν στην Έφεσο. Κατά την διάρκειά της γίνονταν αγώνες και περιφερόταν με πομπή το άγαλμα της θεάς ντυμένο δέρμα άγριου ζώου
Βρεφοκρατούσα
Παρουσιάζει την μητέρα του Κυρίου με το βρέφος
Για την Ελληνική παράδοση, ήταν η Κυβέλη ή η Δήμητρα και ο Πλούτωνας.
Αφροδίτισσα
Αντιπροσωπεύει και την Αφροδίτη των Ελλήνων.
Αρκουδιώτισσα στην Κρήτη.
Από την λατρεία της θεάς Άρτεμης, σε σπήλαιο που ερευνήθηκε από τον αρχαιολόγο Κ. Δαβάρα. Σε αυτό το σπήλαιο λατρευόταν η θεά Άρτεμις σαν αρκούδα.
Κατά τον Όμηρο στην Ιλιάδα την αποκαλεί "δέσποινα των ζώων.
Γαλατούσα
Η Άρτεμις παραστάθηκε ως μαία στη γέννηση του δίδυμου αδελφού της Aπόλλωνα. Έτσι θεωρούσαν την Άρτεμη θεά των τοκετών. Την ιδιότητά της αυτή τη μαρτυρούν επίσης τα επίθετα λεχώ, λοχεία, σωοδίνα. Οι Ελληνες στη θεά της φύσης Άρτεμη έδιναν τιμές για την ευκαρπία της γης και τη γονιμότητα των γυναικών. Προστάτρια της μητρότητας, της νεότητας, της αγνότητας, του τοκετού και των βρεφών.
Ορθοκώστα
Ονομασία που έχει σχέση με την «ορθή στάση» του Θεού. Έχει σχέση με την ονομασία ορθία της Αρτέμιδος.
Η Άρτεμη στην θρησκευτική ζωή της Σπάρτης κατέχει την δεύτερη θέση μετά τον Απόλλωνα. Στο Λιμναίο ή Λίμνες και στην Σπάρτη υπήρχε το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος ή Λυγοδέσμας με ξόανό της που είχαν φέρει ο Ορέστης και η Ιφιγένεια από την Ταυρίδα.
Μεσοσπορίτισσα στον Μαραθώνα
Η Άρτεμη στην θρησκευτική ζωή της Σπάρτης κατέχει την δεύτερη θέση μετά τον Απόλλωνα. Στο Λιμναίο ή Λίμνες και στην Σπάρτη υπήρχε το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος ή Λυγοδέσμας με ξόανό της που είχαν φέρει ο Ορέστης και η Ιφιγένεια από την Ταυρίδα.
Μεσοσπορίτισσα στον Μαραθώνα
ή Παναγία η Πολυσπορίτισσα
ή Παναγία η Αρχισπορίτισσα
ή Παναγία η Ξεσπορίτισσα Η προστάτιδα της φύσης, Aρτεμη είναι υπεύθυνη, τόσο για τη γεωργία, όσο και για την κτηνοτροφία. Έχει σχέση με την αρχαία εθιμική και θρησκευτική τέλεση της Πανσπερμίας
Φιδούσα στην Κεφαλονιά
Φιδούσα στην Κεφαλονιά
Όπου βγαίνουν φίδια και μάλιστα τα ονομάζουν φίδια της Παναγίας.
Από την προϊστορία της Μινωικής Κρήτης, υπάρχει η λατρεία της Θεάς της γονιμότητας, που ορίζεται και ως Μεγάλη Μητέρα.
Το γυμνό στήθος και τα φίδια συμβολίζουν την ευφορία και την γονιμότητα.
Σημειώνουμε το φίδι στην ελληνική παράδοση έχει άμεση σχέση με θεότητες όπως ο Δίας ο Ερμής ο Ασκληπιός και με την ιδιαίτερη ιδιότητα της Ιατρικής .
Το πρότυπο του Χριστιανισμού, η Παναγία, η Σύλληψη και ο Λυτρωτής
Ο κρίνος: Σε απουλική λήκυθο του 4ου αι. π.Χ., παριστάνεται η Αθηνά να προσφέρει … κρίνο στην Ήρα, που θηλάζει τον μικρό Ηρακλή.
Στην Αρχαία Θρησκεία βρίσκουμε από που πήρε ο χριστιανισμός τα πρότυπά του, μας διδάσκει ο σπουδαίος, κλασσικός φιλόλογος Θαδαίος Ζελίνσκι (1859 – 1944).
Στην Αρχαία Θρησκεία βρίσκουμε από που πήρε ο χριστιανισμός τα πρότυπά του, μας διδάσκει ο σπουδαίος, κλασσικός φιλόλογος Θαδαίος Ζελίνσκι (1859 – 1944).
”Μη φοβάσαι γυναίκα, γιατί μήνυμα χαρμόσυνο σου φέρνω από τον Πατέρα των ουρανών, πως επιλέχτηκες της ανθρωπότητας για να γεννήσεις τον Σωτήρα. Κάποιο βράδυ μέσα σε χρυσή βροχή, ο Θεός με του αγαπημένου σου τη μορφή θα σε επισκεφθεί κι ένα κύπελλο χρυσό θα σου δωρίσει. Τρείς μέρες ο Ήλιος δεν θα βγει κι ο σαρκικός του έρωτας μια νύχτα ατελείωτη θα σε σπέρνει, ο μέγας ήρωας για να συλληφθεί”.
Ο Λυτρωτής, που μέσα σου θα ενσαρκωθεί, τη γη θα εξημερώσει, του κακού τα φίδια και του Τυφώνα τα εκτρώματα θα εξοντώσει, στον Άδη θα κατέβει, τον θάνατο θα νικήσει και τα τρία χρυσά μήλα της αιώνιας νεότητας θα δρέψει.
Κι αν και με πόνους δυσβάσταχτους λίγο πριν το τέλος θα βασανιστεί, έπειτα αθάνατος μέσα από τη φωτιά, στον ουρανό θα αναληφθεί και δίπλα στον Πατέρα του θα βασιλέψει”.
Η γυναίκα: Η Αλκμήνη, κόρη του Ηλεκτρύωνα, γιού του Περσέα.
Ο Λυτρωτής: Ο σημαντικότερος πολιτισμικός ήρωας της Λευκής Φυλής, ο Ηρακλής των Ελλήνων. Τον αποκαλούσαν και Τριέσπερο γιατί χρειάστηκαν τρεις συνεχόμενες νύχτες γιά να συλληφθεί.
Δ) Προστάτης των θαλασσών: Ο Ποσειδώνας, από προστάτης των θαλασσών, θα αντικατασταθεί από τον Άγιο Νικόλαο.
Ε) Η Θεά Δήμητρα, αντικατάσταθηκε από το όνομα του Αγίου Δημητρίου και οι αρχαίοι ναοί, από Δήμητρα Χθονία σε Άγιο Δημήτριο. Όπου δηλαδή υπάρχει εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, το πιθανότερο, είναι να έχει χτιστεί, πάνω σε αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας.
Ζ) Ο θεός του φωτός Απόλλων: αντικαταστάθηκε από τον προφήτη Ηλία όπου και «πάτησε» πάνω στους αρχαίους ναούς του Απόλλωνα Ηλίου, στις κορυφές βουνών.
ΣΤ) Άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, υποκαθιστούν τους Διόσκουρους, με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες
Η) οι άγιοι Γεώργιος και Θεόδωρος, ως δρακοντοκτόνοι, υποκατέστησαν τους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας Ηρακλή και Θησέα
Ε) Η Θεά Δήμητρα, αντικατάσταθηκε από το όνομα του Αγίου Δημητρίου και οι αρχαίοι ναοί, από Δήμητρα Χθονία σε Άγιο Δημήτριο. Όπου δηλαδή υπάρχει εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, το πιθανότερο, είναι να έχει χτιστεί, πάνω σε αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας.
Ζ) Ο θεός του φωτός Απόλλων: αντικαταστάθηκε από τον προφήτη Ηλία όπου και «πάτησε» πάνω στους αρχαίους ναούς του Απόλλωνα Ηλίου, στις κορυφές βουνών.
ΣΤ) Άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, υποκαθιστούν τους Διόσκουρους, με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες
Η) οι άγιοι Γεώργιος και Θεόδωρος, ως δρακοντοκτόνοι, υποκατέστησαν τους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας Ηρακλή και Θησέα
Από τον μύθο του αγώνα του Έλληνα θεού Απόλλωνα με τον δράκοντα Πύθωνα
Από τον μύθο του Βελλεροφόντη, ο οποίος πάνω στον Πήγασο σκότωσε τη χίμαιρα
Από τον μύθο του Αιγύπτιου θεού Ώρου, ο οποίος καβάλα σε άλογο σκότωσε τον κροκόδειλο
Ο Εμμανουήλ Γιαροσλάβσκι γράφει στο βιβλίο του με τίτλο: Πώς γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν οι θεοί και οι θεές, λέγοντας: «ο χριστιανισμός υιοθέτησε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, τις δοξασίες και τη λατρεία των λεγόμενων ειδωλολατρικών θρησκειών» που προϋπήρχαν.
Θ) Η λατρεία του αγίου Δημητρίου, έχει υποστηριχθεί ότι αντικατέστησε τη λατρεία του θεού Καβείρου στη Θεσσαλονίκη, μια άποψη που ενισχύεται από αρχαιολογικά ευρήματα στη βασιλική του αγίου Δημητρίου, όπως νομίσματα που απεικονίζουν τον Κάβειρο στις επάλξεις των τειχών της Θεσσαλονίκης και όστρακα όπου μνημονεύεται ο Κάβειρος ως «αγιώτατος πάτριος θεός»
Εκτός από μεταφορά ρόλων έχουμε επίσης και μεταφορά ονομάτων. Στον Άγιο Δημήτριο κάποιοι αναγνωρίζουν το όνομα της θεάς Δήμητρας και δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελευσίνα, το κέντρο λατρείας της θεάς, ανεγέρθηκε ναός του Αγίου Δημητρίου αλλά και του Αγίου Γεωργίου, που επίσης ταυτίζεται με τη θεά της γεωργίας.
Ι) Άγιος Ιωάννης αντικατέστησε τον Ασκληπιό
Κ)Άγιος Τρύφωνας αντικατέστησε τον θεό Διόνυσο
Λ) Διόνυσος ως "Χριστός"
Στην Ελλάδα ήταν πολύ διαδεδομένη η λατρεία του Διονύσου, θεού του κρασιού, αλλά και της αναγέννησης. Είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς την αρχή της λατρείας του Διονύσου, καθώς οι παλαιότερες γραπτές αποδείξεις την τοποθετούν στις αρχαίες Μυκήνες, ενώ κάποιοι ερευνητές πιστεύουν οτι ήταν παρούσα και στη Μινωική Κρήτη. Μητέρα του ήταν η παρθένα Σεμέλη, η οποία τον γέννησε σε μια σπηλιά. Κάποιες από τις ονομασίες του ήταν «το άλφα και το ωμέγα»(ελληνικός θεός ήταν άλλωστε), «σωτήρας», «λυτρωτής», «μονογενής υιός», «βασιλεύς των βασιλέων», ενώ μερικές φορές ταυτιζόταν με το αρνί (αμνός).
Ακόμα, σύμφωνα με το βιβλίο "The Jesus Mysteries, Was the Original Jesus a Pagan God?" των T. Freke και P. Gandy, η παρακάτω φωτογραφία αντιστοιχεί σε ένα φυλαχτό του 3ου μ.Χ. αιώνα.
1β) Κατά Μάρκο Ευαγγέλιο 5, 1/20
Οι χοιροβοσκοί φώναξαν τους γείτονες τους.
Οι Γεργεσηνοί πήγαν να δουν τα γουρούνια. …και συστάσεις.
Ο Ιησούς και οι μαθητές του επιβιβάστηκαν πάλι στα πλοία.
Ο Ιησούς είπε στον δαιμονιζόμενο να διακηρύξει ότι ο Κύριος (άρα ο Ιησούς)τον θεράπευσε.
Προγονολατρεία!
Είναι μια ακόμα επιβίωση, όπου μπορούμε να την καταλάβουμε από το ακόλουθο παράδειγμα.
Προσφέρουμε ιδιαίτερες τιμές σε πρώτου και δεύτερου βαθμού συγγένειας, όταν αυτοί πεθάνουν με τελετές προσφορές και "νεκρόδειπνα".
Ακόμα μάλιστα, προσπαθούμε να διατηρήσουμε την εικόνα την φήμη και όλα τα καλά και έργα, ενώ αυτοί έχουν χαθεί.
Έτσι χωρίς το καταλάβουμε, πράττουμε όλα εκείνα τα στοιχεία της προγονολατρείας.
Αν έχει ισχύ σε πρώτου βαθμού συγγένειας γιατί προήλθαμε από αυτούς, τότε την ίδια υποχρέωση έχουμε και στον πρόγονο του 23ου βαθμού, γιατί από αυτόν προήλθαμε εμείς και όλοι εκείνοι πριν από μας. Με αυτό το τρόπο είναι δίκαια η λεγόμενη "προγονολατρεία" των Ελλήνων, που υιοθέτησαν οι χριστιανοί στην λατρεία τους σε κοντινούς βαθμούς συγγένειας αλλά και στους Αγίους και μάρτυρες της χριστιανοσύνης.
Κώδικας αντικατάστασης θεοτήτων από Αγίους σε εκκλησίες
Α) Τα ιερά του ΔΙΑ αντικαταστάθηκαν κατά κύριο λόγο από τον Άγιο Γεώργιο.
Β) Οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου, είναι κωδικοί που σχετίζονται με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της εκκλησίας -πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή ακόμα και ιερό ή «μυθικό» λίθο συνήθως του Ερμή ή του Απόλλωνος Αυγιέου τους οποίους, αν και «Ελληνικής » προέλευσης η εκκλησία τους κρατά καλά φυλαγμένους.
Γ) Εκκλησίες με την ονομασία Κοίμηση της Θεοτόκου, κωδικοποιούν την παρέμβαση του ιερατείου σε κάποια αρχαία πύλη, είσοδο ή σπηλιά που βρίσκεται από πάνω τους, η συγκεκριμένη εκκλησία, «κοίμισαν» δηλαδή σφράγισαν και απομόνωσαν την όποια αρχαία είσοδο.
Δ) Η Παναγία η Τρυπητή στο Αίγιο, Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, Παναγία η Παραπορταριανή στην Μύκονο, η μονή Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα και άλλες, υποδηλώνουν πως βρίσκονται επάνω ή δίπλα ιερά ή αρχαία ανοίγματα από σπηλιές, οι οποίες ναι μεν δεν έχουν σφραγιστεί, αλλά οι περισσότερες δεν είναι προσβάσιμες για το κοινό.
Ε) Με σπηλιές, άλλου είδους, συνδέονται και οι εκκλησίες που έχουν το όνομα της Αγίας Παρασκευής και που σημαίνει ότι το κτίριο βρίσκεται «παρά Εκάβης» ή σχετίζεται με το όνομα των Καβείρων, οπότε η σύνθεση των λέξεων οδήγησε στην παραφθορά του Παρασκευή, ή πολύ απλά συνδύασαν το όνομα αυτό με τις σπηλιές της Εκάβης ή των Καβείρων, λόγω της ομοιότητας των ονομάτων. Και στις δύο περιπτώσεις, η Εκάβη και οι Κάβειροι υπονοούν υποχθόνιους θεούς που βγαίνουν από την γη, μέσα από σπηλιές, γι αυτό και στην συγκεκριμένη είσοδο, ήρθε και χτίστηκε η εκκλησία της αγίας Παρασκευής, για να εμποδίσει την έξοδό τους η να καρπωθεί τις αρχαίες ιδιότητες της παράδοσης, από τη σπηλιά.
Σε συνέχεια …….
Ναοί πάνω σε ναούς.
Γκρέμισαν ναούς και έκτισαν άλλους μιας άλλης θρησκείας, πιστεύοντας ότι θα χαθούν τα ίχνη… αλλά αυτοί επιβίωσαν!
Σας παραθέτω άρθρο ομολογία από το ορθόδοξο site "Πεμπτουσία" και αμέσως μετά ονομαστικά «ΝΑΟΥΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΝΑΟΥΣ»
«Η στάση απέναντι στα αρχαία ιερά εφαρμόζεται με δυό επιλογές, ανάλογα κάθε φορά με τις ανάγκες ή τις δυνατότητες. Η πρώτη επιλογή είναι ότι, πάνω στα ερείπια του αρχαίου ιερού, χτίζεται ο χριστιανικός ναός, με οικοδομικά υλικά που του προσφέρουν τα ερείπια, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την παλαιοχριστιανική βασιλική της Δωδώνης, με τους ναούς που υψώθηκαν στους Δελφούς, στην Επίδαυρο, στον Ακροκόρινθο στον Αμυκλαίο Απόλλωνα στις Αμύκλες Σπάρτης και σε άλλα αρχαιοελληνικά ιερά και μαντεία. Η δεύτερη επιλογή είναι ότι ,μεταπλάθονται εσωτερικά οι σωζόμενοι ειδωλολατρικοί χώροι και χρησιμοποιούνται ως ναοί για την λατρεία. Στην αρχαία Ολυμπία, υπήρχε ως τον 5ο μ.Χ. αιώνα, το εργαστήριο του μεγαλύτερου γλύπτη όλων των εποχών, του Φειδία. Οι χριστιανοί της περιοχής το μετέτρεψαν από εργαστήριο τέχνης, σε οίκο Θεού.
Είναι ενδεικτικό, αλλά και άξιο σχολιασμού, το γεγονός της μετατροπής των κορυφαίων ιερών κτιρίων της Ακρόπολης των Αθηνών σε χριστιανικά. Στην Αθήνα, η μετατροπή τους για λειτουργική χρήση αρχίζει από τον 5ο αιώνα. Το Ασκληπιείο κατεδαφίστηκε και με τα οικοδομικά υλικά του πάνω στον ίδιο χώρο, χτίστηκε η Παλαιοχριστιανική βασιλική του Ασκληπιείου Αθηνών. Είναι ενδεικτικό ότι, την αρχαία κρήνη του Ασκληπιείου, την μετέτρεψαν σε βαπτιστήριο και ότι ενώ αρχικά ο ναός αφιερώθηκε στον Σωτήρα Χριστό, αργότερα τον αφιέρωσαν στους Αγίους Αναργύρους, όπως ακριβώς και ο Ασκληπιός ήταν προστάτης της ιατρικής. Επίσης, το μνημείο των μνημείων, ο Παρθενώνας, τον 5ο αιώνα, διαμορφώνεται εσωτερικά σε τρίκλιτη βασιλική, που διέθετε ευρύχωρο νάρθηκα, καθώς και υπερώα. Η παρθένος Αθηνά αντικαταστάθηκε από την Παρθένο Μαρία, η οποία από τους Αθηναίους πιστούς ονομάστηκε “Παναγία Αθηνιώτισσα”. Ακόμη, θα πρέπει να επισημάνουμε τη μετάπλαση του Ερεχθείου πάνω στην Ακρόπολη σε τρίκλιτη δρομική βασιλική με αψίδα ανατολικά και νάρθηκα, αίθριο και φιάλη δυτικά, τον 6ο αιώνα. Παράλληλα, την ίδια εποχή, μετατράπηκε σε μονόχωρο ναό και με πεντάπλευρη αψίδα, το Θησείο. Από ναός αφιερωμένος στον Ήφαιστο μετονομάστηκε σε Άγιο Γεώργιο. Στην βυζαντινή εποχή, και συγκεκριμένα στα χρόνια 1182-1204, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά, κάτω από τη βορινή μεριά της Ακρόπολης. Εκεί, σε ένα μικρό, αλλά ασυνήθιστο και περίκομψο μνημείο, λειτουργούσε ο μεγάλος λόγιος και συγγραφέας Μιχαήλ Χωνιάτης, Μητροπολίτης Αθηνών. Από επιφανή οικογένεια και με εξαίρετες σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, κοντά σε μεγάλους πανεπιστημιακούς δασκάλους και στη Θεσσαλονίκη κοντά στον φιλόλογο και σχολιαστή του Ομήρου, Μητροπολίτη Ευστάθιο, δέχθηκε με ενθουσιασμό τη θέση που του πρόσφεραν από αγάπη προς το αρχαίο κλέος και την αρχαία πνευματική ακτινοβολία της πόλης. Λειτουργούσε στο μικρό ναϊσκο της Παναγίας Γοργοεπηκόου ή του Αγίου Ελευθερίου, ένα αρχιτεκτόνημα που χτίστηκε με θραύσματα, μάρμαρα, ανάγλυφες παραστάσεις, που προέρχονται από αρχαία ιερά και ναούς. Οι χριστιανοί μαστόροι πάνω στις χτισμένες μαρμαρόπετρες, που απεικονίζουν σατύρους, γυναικείες μορφές, επιτύμβια ανάγλυφα με ανδρικές ή γυναικείες παραστάσεις, ακόμη και αναθηματικό ανάγλυφο με ολόσωμη τη θεά Κυβέλη, σκάλισαν ανάγλυφους μεγάλους σταυρούς, για να εξαγιάσουν με αυτό τον τρόπο το κτήριο και το χώρο.»
1. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η αντικατάσταση του ονόματος αρχαίου ναού, από Δήμητρα Χθονία σε Άγιο Δημήτριο. Όπου δηλαδή υπάρχει εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στο ενενήντα τις εκατό των περιπτώσεων, έχει χτιστεί πάνω, σε αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας.
2. Το ίδιο συμβαίνει με τα πιο πολλά εκκλησάκια του προφήτη Ηλία, που έχουν «αντικαταστήσει» τους αρχαίους ναούς, του Απόλλωνα Ηλίου.
3. Ή ακόμα και τα εκκλησάκια του Αγίου Γεωργίου, έχουν πάρει τη θέση ναών και ιερών του Δία.
4. Για παράδειγμα, οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου είναι κωδικοί που σχετίζονται, με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της εκκλησίας -πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή ακόμα και «μαγικό» ή «μυθικό» λίθο (συνήθως Ερμές, Απόλλωνος Αυγιέου, ομφαλούς κλπ) τους οποίους, αν και «ειδωλολατρικής» προέλευσης, η εκκλησία τους κρατά καλά φυλαγμένους στους κόλπους της.
5. Οι εκκλησίες με την ονομασία Κοίμηση της Θεοτόκου, κωδικοποιούν την παρέμβαση του ιερατείου σε κάποια πύλη, είσοδο, σπηλιά κλπ που -φυσικά βρίσκεται από πάνω τους, η συγκεκριμένη εκκλησία- «κοίμισαν» δηλαδή σφράγισαν και απομόνωσαν την όποια είσοδο από το ευρύ κοινό και τους πιστούς, συνήθως για προσωπική εκμετάλλευση ή για άλλους λόγους.
6. Μια διαφορετική σημασία έχουν οι εκκλησίες Παναγία η Τρυπητή στο Αίγιο, Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, Παναγία η Παραπορταριανή στην Μύκονο, η μονή Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα κλπ. Όλες υποδηλώνουν, πως βρίσκονται επάνω ή δίπλα σε ανοίγματα από σπηλιές, οι οποίες ναι μεν δεν έχουν σφραγιστεί, αλλά και πάλι οι περισσότερες δεν είναι προσβάσιμες για το κοινό.
7. Με σπηλιές, άλλου είδους, συνδέονται και οι εκκλησίες που έχουν το όνομα της Αγίας Παρασκευής και που σημαίνει ότι το κτίριο βρίσκεται «παρά Εκάβης» ή σχετίζεται με το όνομα των Καβείρων, οπότε η σύνθεση των λέξεων οδήγησε στην παραφθορά του Παρασκευή, ή πολύ απλά συνδύασαν το όνομα αυτό με τις σπηλιές της Εκάβης ή των Καβείρων, λόγω της ομοιότητας των ονομάτων. Και στις δύο περιπτώσεις, η Εκάβη και οι Κάβειροι υπονοούν υποχθόνιους θεούς που βγαίνουν από την γη, μέσα από σπηλιές, γι αυτό και στην συγκεκριμένη είσοδο, ήρθε και χτίστηκε η εκκλησία της αγίας Παρασκευής, για να εμποδίσει την έξοδό τους..
8. Στις αρχαίες πόλεις του Άθωνα λατρευόταν ο Ζευς Ομάλιος ή Φύξιος, ο Απόλλων, ο Διόνυσος, ο Ηρακλής, ο Τιτάνας Κρείος, ο Νηρέας, η Αφροδίτη η Ουρανία, η Μορφώ, η Άρτεμις η Αγραία και Ποτάμια, η Δήμητρα και άλλες πελασγικές και θρακικές Θεότητες. Στην κορυφή του Άθωνα υπήρχαν πολλοί βωμοί διαφόρων θεοτήτων. Μία από τις προσωνυμίες του Δια ήταν «Αθώος Ζεύς» επειδή υπήρχε κάποτε στην κορυφή του Άθω άγαλμα του Δία, σήμερα βέβαια δεν υπάρχει.
9. Αξίζει να προσέξουμε, πως το ιερό της Αρτέμιδος αποτελούσε άβατο για τους άντρες, αλλά όχι για όλη την χερσόνησο, όπως συμβαίνει σήμερα, παρά μόνο γύρω από το ιερό. Στο ιερό κατοικούσαν μόνο γυναίκες, ιέρειες της θεάς, όπου και τελούσαν τα Μυστήρια της Αρτέμιδος από ανύπανδρες γυναίκες, όχι μόνο προς τιμή της αλλά και προς τιμή του Απόλλωνα και της Δάφνης. Η αδελφή του Απόλλωνα, είχε ως βασίλειό της την άγρια παρθένο φύση, που δεν είχε βεβηλωθεί από ανθρώπινο χέρι. Αυτή την έννοια έχει και η προσωνυμία της ως Αγνή και Παρθένος. Προσωνυμίες που απέκτησε και η Παναγία για διαφορετικούς λόγους. Η Άρτεμις είναι επίσης Θεά των τοκετών γι αυτό και την αποκαλούν Παιδοτρόφο, Εύλοχον, Ειλειθυίαν. Για παρόμοια φροντίδα και προστασία παρακαλείται και η Παναγία από γυναίκες που βρίσκονται σε ενδιαφέρουσα. Κατά το πρώτο ήμισυ του 11ου αιώνα, αρχίζει να επικρατεί η ονομασία που όλοι γνωρίζουμε σήμερα «Άγιον Όρος». Ήδη από τον 6ο μ.Χ. αιώνα ο Παρθενώνας βεβηλώνεται, ή αν θέλετε, μετατρέπεται σε χριστιανική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας. Το 1204, η εκκλησία αυτή μετατρέπεται σε φράγκικη, ενώ μερικούς αιώνες μετά, ο τουρκικός ζυγός επεμβαίνει και αλλάζει το σκηνικό σύμφωνα με τα δικά του θρησκευτικά δεδομένα. Στα 1456 ο Παρθενώνας γίνεται τούρκικο τζαμί.
10. Διάφοροι χώροι της Ακρόπολης αλλάζουν και γίνονται χριστιανικοί. Για παράδειγμα μία σπηλιά που βρίσκεται πάνω από το θέατρο μετατρέπεται και αφιερώνεται στην Παναγία την Χρυσοσπηλιώτισα.
11. Το Ασκληπιείο αλλάζει σε ναό των Αγίων Αναργύρων. Η Αρχαία Κρήνη, όπως και κάθε πηγή που για τους αρχαίους -όπως και σήμερα είναι παραδεκτό – είχε θαυματουργές ιδιότητες, αν και καθόλα «ειδωλολατρικής» έμπνευσης γίνεται Αγίασμα, για τις ίδιες, φυσικά, ιαματικές ιδιότητες.
12. Απέναντι από την Ακρόπολη, υπάρχει ο λόφος που βρίσκεται το αστεροσκοπείο. Παλιά λεγόταν λόφος των Νυμφών επειδή εκεί υπήρχε ιερό τους. Στο ίδιο πιθανόν μέρος, ή πολύ κοντά υπάρχει σήμερα ο ναός της Αγ. Φωτεινής. Μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα σφραγίστηκε η είσοδος του πρόναου για να γίνει εκεί το Ιερό Βήμα. Στον τοίχο του προδόμου ανοίχτηκε η κύρια είσοδος της εκκλησίας. Στην βόρεια πλευρά ανοίχτηκε μικρή πόρτα (σήμερα είναι κλειστή με παράταιρο τρόπο). Πιθανότατα, ανοίχτηκαν τρεις ακόμα πλάγιες πόρτες μετά το έτος 979, οπότε και έγινε η εικονογράφηση των εξωτερικών τοίχων. Στα τέλη του 10ου ή κατά τις αρχές του 11ου αιώνα, έγινε ριζική ανακαίνιση της εκκλησίας με δαπάνες πιθανότατα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το Θησείο μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, περιήλθε πάλι στους Έλληνες ως εκκλησία, αλλά επιτρεπόταν μόνο μία φορά τον χρόνο, στις 23 Απριλίου του Αγίου Γεωργίου, να λειτουργούν.
13. Το 1836 το Θησείο γίνεται αποθήκη και μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ξανά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου μέχρι το 1835, οπότε και μετατράπηκε σε προσωρινό αρχαιολογικό μουσείο και αργότερα σε αποθήκη αρχαιοτήτων. Το 1936 και με απόφαση του αρχαιολογικού συμβουλίου γκρεμίστηκαν οι μεταγενέστεροι τοίχοι με τους οποίου φρασσόταν ο πρόναος αναστυλώθηκαν και συμπληρώθηκαν οι δύο κίονες, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και αγιογραφίες αφαιρέθηκαν.
14. Στην Αθήνα και στην οδό Μητροπόλεως έξω από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων υπάρχει το εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης. Αν και μικρό κάτω από την εκκλησία υπάρχουν μεγάλα υπόγεια με στοές που οδηγούν σε διάφορες κατευθύνσεις. Η Αγία Δύναμη είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ιερό των Ιλισιάδων Μουσών.
15. Στον ίδιο δρόμο, λίγο πιο πέρα και κάτω από την Μητρόπολη των Αθηνών, ή πολύ κοντά της, βρισκόταν ο ναός της Υπερβόρειας Ειλείθυιας προστάτιδας του τοκετού. Η Ειλείθυια είχε ταξιδέψει στην Δήλο για βοηθήσει την Λητώ, μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, για να γεννήσει. Είναι γνωστή και ως Άρτεμις Ειλείθυια.
16. Στην οδό Ευριπίδους υπάρχει το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου, γνωστό και ως Αϊ Γιάννη της Κολώνας, διότι μέσα στην εκκλησία, στον χώρο του ιερού και στο αριστερό του μέρος υπάρχει αρχαίος κορινθιακός κίονας, ο οποίος βγαίνει πάνω από τα κεραμίδια της εκκλησίας. Στην βάση της κολόνας, οι παλιοί Αθηναίοι έδεναν πολύχρωμα νήματα και κορδέλες, για να γιατρέψει ο Άι-Γιάννης τις αρρώστιες τους. Πρόκειται για ένα εντελώς αρχαίο «ειδωλολατρικό» συνήθειο που έκαναν σε αντίστοιχα μέρη για να ζητήσουν προστασία από τον Απόλλωνα Αυγιέα.
17. Λίγο πιο πέρα από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, υπάρχει ένα κοίλωμα που στην παλιότερη Αθήνα ήταν γνωστό ως Βατραχονήσι. Εκεί που βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, υπήρχε βωμός των Ιλισιάδων. Από εκεί περνούσε ο ποταμός Ιλισσός, όπου και η Κρήνη Καλλιρόη, πηγή που έπαιρναν νερό οι αρχαίες Αθηναίες κόρες για να χρησιμοποιήσουν στις τελετές του γάμου.
18. Στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, επί της οδού Πειραιώς και Ιεράς Οδού, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Τριάδος που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.
19. Αν ακολουθήσουμε την Ιερά Οδό από τον Κεραμεικό στα τέσσερα περίπου χιλιόμετρα θα συναντήσουμε ένα εκκλησάκι. του Αγ. Σάββα. Εκεί, σύμφωνα διάφορες ιστορικές πηγές, επιγραφές και άλλες, υπήρχε μία ιερή συκιά. Αυτό, βέβαια, μας το επιβεβαιώνει και ο Παυσανίας: «Υπάρχει επίσης βωμός του Ζεφύρου και ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, όπου τιμώνται μαζί και η Αθηνά και ο Ποσειδών. Στο μέρος αυτό λένε πως ο Φύταλος είχε δεχτεί στο σπίτι του τη Δήμητρα και πως η θεά τους έδωσε σ αντάλλαγμα (σ.τσ. για πρώτη φορά) το οπωροφόρο δέντρο της συκιάς.»
20. Ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο της Ιεράς Οδού, φτάνουμε στο Δαφνί, ο ναός της Παναγίας είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια του ελληνικού ναού του Απόλλωνος Δαφναίου.
21. Στην Ελευσίνα, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία, η οποία είναι χτισμένη ακριβώς πάνω στα ερείπια βυζαντινής που και αυτή είχε χτιστεί ακριβώς πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Τριπτόλεμου. Εκεί κοντά άλλωστε βρέθηκε και το γνωστό ανάγλυφο με την Δήμητρα και την Κόρη που δίνουν στον Τριπτόλεμο τον καρπό του σίτου.
22. Αλλά και στο αρχαίο τελεστήριο της Ελευσίνας έχει χτιστεί το βυζαντινό ναίδριο της Παναγίας. Η μονή Καισαριανής και η μονή Αστερίου είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά της Αρτέμιδος και των Καβείρων αντίστοιχα. Η μονή της Καισαριανής είναι του 10ου αιώνα και χτίστηκε πάνω σε παλαιότερη του 4ου μ.Χ. Η της Καισαριανής και Αστερίου επικοινωνούν μεταξύ τους με υπόγειες στοές καθώς και με άλλα υπόγεια μονοπάτια που οδηγούν σε άλλες αρχαίες ιερές τοποθεσίες.
23. Στο Μαρούσι, υπάρχει ένα εκκλησάκι ο Αι-Γιάννης, του 15ου αιώνα και ο οποίος έχει χτιστεί πάνω στα θεμέλια του προϋπάρχοντος αρχαίου ελληνικού ναού της Αρτέμιδος Αμαρυσίας.
24. Στην Άνω Γλυφάδα, έξω από την Αθήνα, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Κόρακα, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα. Αξίζει να τον επισκεφτείτε και να δείτε το εσωτερικό της εκκλησίας καθώς «κρύβει» πολλά από τον αρχαίο ναό.
25. Στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, υπάρχει η γνωστή σπηλιά της Πεντέλης που κατά τους αρχαίους θεωρούνταν «Αιπόλειο του Πανός» ή αλλιώς «Παναιπόλειο», δηλαδή ο Πόλος του Πάνα ή του Παντός. Τα διάφορα «υπερφυσικά» φαινόμενα στο σπήλαιο αλλά και στην γύρω περιοχή «δίνουν και παίρνουν» όπως και οι διάφορες θεωρίες γι αυτά. Ο τόπος εκεί φαίνεται να έχει κάποια ιδιαίτερη ενέργεια. Για τους λόγους αυτούς, προφανώς, αναγέρθηκε μικρή εκκλησία προκειμένου να «εξαγνίσει» τον τόπο ή να οικειοποιηθεί την ενέργεια της περιοχής. Πεντέλη, άλλωστε, σύμφωνα με μία σύγχρονη εκτίμηση σημαίνει «Πύλη εν τω τέλη». Κοντά στον Μαραθώνα υπάρχει η Μονή Βρανά. Είναι χτισμένη στο αρχαίο ιερό Δήμητρος Χθονίας. Μάλιστα, εκεί υπάρχει και κάτι το ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Η μονή είναι «εντοιχισμένη» σε μία σπηλιά, -σφραγίζοντας έτσι την πρόσβαση- από ορισμένο ύψος της οποίας στάζει μύρο. Το μύρο αυτό, βέβαια, είναι πλέον «άγιο» και «ιερό», αφού σε κανέναν από τους επισκέπτες και τους πιστούς, δεν πάει το μυαλό ότι το «αγιασμένο» αυτό μύρο προϋπήρχε της εκκλησίας, από τα «ειδωλολατρικά» χρόνια.
26. Ανάλογο φαινόμενο, υπάρχει σε αρκετές εκκλησίες, όπως στην Αγία Παρασκευή Τεμπών.
27. Ας περάσουμε τώρα στην Πελοπόννησο και την αρχαία πόλη της Σικυώνας. Εκεί θα συναντήσουμε μία Φράγκικη εκκλησία του Ζαρακά, η οποία είναι χτισμένη ακριβώς δίπλα σε ναό της Αρτέμιδος.
28. Στην αρχαία πόλη Βούρα της ΒΔ Πελοποννήσου, στη σημερινή θέση Τρουπιά όπου βρίσκεται το μετόχι της μονής του Άγιου Σπηλαίου υπήρχε ιερό και μαντείο του Ηρακλή. Βρισκόταν μέσα στο σπήλαιο, όπου φυσικά και το άγαλμα του Ήρωα.
29. Παναγία η Χελιδονού στην Τράπεζα της παραλιακής Αχαίας είναι χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στην Γαία.
30. Το απόμερο γραφικό ερημοκλήσι της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας της Πελοποννησίας, με την θαυμαστή, σαν από εξωτικό παραμύθι, δασοσκέπαστη οροφή της, στους πρόποδες του Τετραγίου όρους, τέσσερα περίπου χλμ από το χωριό Βάστα Μεγαλοπόλεως και σε υψόμετρο περί τα 860μ. Ενδέχεται να ανεγέρθη στα ερείπια ναού του τραγοπόδαρου αρχαίου θεού Πάνα -του σατανά κατά τους χριστιανούς. Χάλκινα αγαλματίδια που βρέθηκαν εκεί προ δεκαετιών ενισχύουν, χωρίς να επιβεβαιώνουν την εικασία αυτή.
31. Από το να γίνει εκκλησία δεν γλίτωσε ούτε το εργαστήριο του Φειδία, στο οποίο φιλοτέχνησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ενός από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Πολύ παράξενο, κατά την άποψη του γράφοντα, που ένα απλό εργαστήρι, το οποίο δεν υπήρξε ούτε ιερό, ούτε λατρευτικός τόπος, ούτε κάτι άλλο, να γίνει εκκλησία. Στα ερείπια του εργαστηρίου χτίστηκε μια μεγάλη βυζαντινή εκκλησία από τον Θεοδόσιο τον Β΄.
32. Στο Ελληνικό θα συναντήσουμε τα απομεινάρια μίας πυραμίδας, από τις ελάχιστες που έχουν διατηρηθεί σχεδόν (ο θεός να το κάνει αυτό το «σχεδόν») σε ακέραια κατάσταση. Μερικά μέτρα δίπλα της υπάρχει και εκεί μία εκκλησία. Κι όμως ο τόπος δεν ήταν ιερός. Η πυραμίδα αυτή αποτελούσε κατά πάσα πιθανότητα φρυκτωρία. Τι λόγους είχε να χτιστεί εκεί εκκλησία;
33. Το ίδιο μπορούμε να αναρωτηθούμε για την εκκλησία της Επισκοπής η οποία βρίσκεται στο κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Τεγέας. Η αρχαία Τεγέα συνορεύει με την αρχαία Μαντίνεια στον αρχαιολογικό χώρο της οποίας υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Η εκκλησία αυτή είναι η παράξενη εκδοχή αρχιτεκτονικής χριστιανικού οικοδομήματος. Σε τίποτα δεν θυμίζει εκκλησία. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως βρίσκεται χτισμένη στα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος και χτίστηκε αποκλειστικά από τα αρχαία αυτά οικοδομικά υλικά, καθώς από τα αιγυπτιακά Σεραπεία της περιοχής και επίσης από ένα ναίσκο της θεάς Ήρας.
34. Το εκκλησάκι της Παναγίας της Ραχιώτισας στην Φλιούντα, είναι και αυτό χτισμένο επάνω στο αρχαίο Ασκληπιείο.
35. Στην αρχαία Τροιζήνα υπήρχε ναός της Αφροδίτης Κατασκοπίας εκεί που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Επισκοπής.
36. Στον Ταύγετο και στην αρχαία πόλη Βρυσέαι υπήρχε ναός και άγαλμα του Διονύσου στο ύπαιθρο και πηγή. Σήμερα υπάρχει εκκλησία.
37. Στην ίδια περιοχή υπάρχει και εκκλησάκι του προφήτη Ηλία για το οποίο υπάρχει η παράδοση ότι: «μετά από τάμα πιστού, οι εργάτες προσπάθησαν να κτίσουν το εκκλησάκι στην απέναντι κορφή, αλλά τα υλικά το βράδυ εξαφανίζονταν και τα έβρισκαν την επομένη, στη ψηλότερη κορφή όπου τελικά κατασκευάστηκε». Παράξενο που το τάμα του πιστού δεν «έπιασε» και το εκκλησάκι ήθελε να χτιστεί σε εκείνη την κορυφή του Ταύγετου, όπου βρισκόταν η ιερή τοποθεσία του Ήλιου ή του Απόλλωνα.
38. Σε Μεσσηνιακό βουνό πάνω από το χωριό Παλαιό Λουτρό, συναντούμε στη σπηλιά του Κουφιέρου το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων. Εκεί υπήρχε αρχαιότατος ναός από τον οποίο δεν σώζεται τίποτα, για να μας τον θυμίζει, έστω και ονομαστικά.
39. Σε δρακόσπιτο της Όχης, στην Εύβοια, υπήρχε παλιά ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης. Δίπλα υπήρχε και η Ελεατική Σχολή που μετατράπηκε σε χριστιανικό φροντιστήριο με το όνομα Μονή των Ομολογητών.
40. Στην κεντρική Ελλάδα, στην Αγ. Μαρίνα Βοιωτίας αν αναζητήσουμε θα βρούμε την εκκλησία του Αγίου Βλάσιου, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ιερό του Πανοπέα, ο οποίος, σημειώστε έφτιαχνε ανθρώπους από πηλό. Σήμερα η ίδια περιοχή είναι γνωστή από αναφορές για εμφανίσεις ΑΤΙΑ. Πως να μην χτιστεί εκεί μία εκκλησία να εξαγνίσει τον χώρο!
41. Μεταξύ Κάστρου και Ορχομενού, στο χωριό Παύλο και στην αρχαία Υηττό το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στην κορυφή του λόφου αντικαθιστά ναό του Ηρακλή, από το ίδιο αρχαίο υλικό. Μάλιστα η Αγία τράπεζα έχει το εξής παράδοξο: ήταν αφιερωμένη στον ρωμαίο αυτοκράτορα Σεπτίμο Σεβήρο.
42. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν Ασκληπιείο, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την ενεπίγραφη πλάκα. Έξω από τον Ορχομενό, ήταν ο τάφος του Ησιόδου, ο ναός του Βάκχου, μα κυρίως και πάνω από όλα βρισκόταν ο ναός των Χαρίτων, αφιερωμένος στις Τρεις Χάριτες, τις οποίες τιμούσες οι Ορχομένιοι με τα Χαριτήσια, γιορτές που περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες, στους οποίους έπαιρναν μέρος αοιδοί και ποιητές από όλη την Ελλάδα. Στην θέση του ναού και κατασκευασμένη από το ίδιο αρχαίο οικοδομικό υλικό χτίστηκε η βασιλική της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 874.
43. Στην Λαμία, αν επισκεφτούμε το κάστρο Αφανός θα διαπιστώσουμε ή θα μάθουμε πως έχει χτιστεί πάνω από το ναό Δήμητρας Χθονίας. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι πως επικοινωνεί υπογείως με το απέναντι βουνό στο οποίο υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Λουκά, η οποία και αυτή είναι χτισμένη σε αρχαίο ιερό ναό.
44. Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Αγίων Πάντων, προστάτες των πανέμορφων και ολοπράσινων Μηλιών Πηλίου.
45. Στην ίδια θέση που βρίσκεται σήμερα ο ναός, υπήρχε βωμός και ιερό του αρχαίου Ερμή, επίσης ψυχοπομπού ο οποίος λατρευόταν και ως κήρυκας. Το ίδιο ψυχοπομποί είναι και οι Μιχαήλ και ο αγγελιοφόρος Γαβριήλ στους οποίους αφιερώθηκε ο ναός, σαν συνέχεια της παλιάς θρησκείας, αλλά που στην ουσία η αντικατάσταση αυτή δήλωνε τη νίκη του «Ενός και Αληθινού Θεού», ο οποίος απέτασσε τα φαντάσματα των ειδώλων και του παγανισμού.
46. Στον Όλυμπο είναι εμφανές και προφανές ότι εκκλησάκια όπως π.χ. του πρ. Ηλία ή το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης είναι χτισμένο σε αρχαίο ναό. Το πρώτο αντικαθιστά τον Βωμό του Διός και το δεύτερο ναό της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης, ή ενδεχομένως και της Αρτέμιδος καθώς και αυτή ήταν Παρθένος και προστάτης της αμόλυντης Φύσης.
47. Στους πρόποδες του Παγγαίου, θα βρούμε ένα εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Απ έξω υπάρχει μία ορθογώνια παραλληλόγραμμη πέτρα που ονομάζεται «η πέτρα του Απόλλωνα». Η πέτρα αυτή ανήκει στον Απόλλωνα Αυγιέα, όπου οι αρχαίοι και κάποιοι σημερινοί, αλλά παλιοί Έλληνες έκαναν σπονδές με λάδι, τη στόλιζαν με πολύχρωμες ταινίες, για να τους προστατεύει.
48. Στο κέντρο της Έδεσσας θα δούμε τον ναό ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Χωρίς μεγάλη προσπάθεια θα διακρίνουμε κιονόκρανα που παλιά ανήκαν σε ιερό του Υψίστου Δία, πάνω στον οποίο άλλωστε χτίστηκε η κατοπινή εκκλησία.
49. Βορειότερα θα συναντήσουμε την πασίγνωστη εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πως ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος τον ναό του Ήλιου μετασκεύασε σε ξενώνα της Αγίας Σοφίας.
50. Παρενθετικά αξίζει να πούμε πως ο ίδιος έκανε το ναό της Άρτεμης εκτροφείο μεταξοσκώληκων ενώ τον ναό της Αφροδίτης μετέτρεψε σε πορνείο. Ο ίδιος δεν στάθηκε σε αυτές μόνο τις αλλαγές.
51. Η γνωστή Ροτόντα, που ονομάστηκε στις μέρες μας έτσι λόγω του κυκλικού της σχήματος, ήταν ναός των Καβείρων. Με διαταγή του, γίνεται και αυτός χριστιανική εκκλησία με την ονομασία Ναός των Ασωμάτων (ή) και Ναός των Αγίων Αγγέλων. Βέβαια, έχει και ένα τρίτο όνομα -σαν τους λωποδύτες- το οποίο είναι Άγιος Γεώργιος. Ο ναός των Καβείρων κατά τον τουρκικό ζυγό έγινε το Ορτάτς-Σουλτάν-Οσμάν-Τζαμί.
52. Η εκκλησία Αχειροποίητος, στην Θεσσαλονίκη, έχει και αυτή χτιστεί στα θεμέλια αρχαίου ναού και συγκεκριμένα της Αφροδίτης. Στα χρόνια κατοχής από τους Τούρκους, η Αχειροποίητος μετατρέπεται με την σειρά της σε τζαμί.
53. Παρενθετικά αξίζει να σημειώσουμε ή να επισκεφτούμε τους Κήπους του Πασά, στην Θεσσαλονίκη. Είναι και αυτοί χτισμένοι στα αρχαία ερείπια ενός αρχαίου ιερού της Αφροδίτης.
54. Στο Βελούχι της Ευρυτανίας, αν αναζητήσουμε θα βρούμε τον εγκαταλειμμένο ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Έχει χτιστεί πάνω σε παλαιότερο χριστιανικό ναό, κι αυτός πάνω σε αρχαίο ναό του Διονύσου.
55. Τα θεραπευτικά αρχαία λουτρά, της αρχαίας Τραϊανούπολης, στην Θράκη, συνοδεύονται από την εκκλησία της μαρτυρικής Αγίας Γλυκερίας.
Αλλά ούτε και οι αρχαίοι ναοί και τα ιερά στα νησιά μας έχουν μείνει χωρίς την συντροφιά μίας εκκλησίας, από πάνω ή δίπλα τους.
56. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μέσα στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας, χωρητικότητας 4000 ατόμων περίπου. Ανεγέρθηκε το 1840 από Αγγλικανούς και το 1865 μετατρέπεται σε ορθόδοξη εκκλησία, ενώ από το 1956 περνάει στην λήθη. Στη θέση του υπήρχε ναός ή βωμός, πιθανότατα του Δία.
57. Στα βόρεια της Κέρκυρας, στην Κασσιόπη, ο σημερινό ναός της Παναγίας που υπάρχει εκεί έχει χτιστεί πάνω ακριβώς από τον αρχαίο ναό του Δία.
58. Επίσης στην Παλαιοκαστρίτσα όπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς, θεωρείται από αρχαιολόγους ότι κάπου από κάτω του ή στην ίδια περιοχή βρίσκεται το ανάκτορο του βασιλιά Αλκίνοου. Ποιος, όμως, τολμάει να «σηκώσει» το μοναστήρι και να κάνει ανασκαφές;
59. Στο ίδιο νησί η βασιλική της Παλαιόπολης, η Αγία Κερκύρα, είναι το παλαιότερο χριστιανικό μνημείο του νησιού (5ος αι.). Σήμερα παραμένει ερειπωμένο από τους Βομβαρδισμούς του Β΄ ΠΠ. Στο κτίσμα έχουν χρησιμοποιηθεί μέρη και υλικά από το δωρικό ναό της Αρτέμιδος (580 π.Χ.) που έχει ανακαλυφθεί εκεί, δίπλα στη Μονή των Αγίων Θεοδώρων.
60. Στο Νυδρί της Λευκάδας, θα βρούμε μία πυραμίδα και δίπλα της ένα εκκλησάκι.
61. Στην Σαλαμίνα, αυτοί που έχτισαν την Μονή Φανερωμένης, έκαναν το παν για να θάψουν από κάτω της αρχαίο ναό. Τα κατάφεραν τόσο καλά που δεν είμαστε σε θέση να πούμε σε ποιόν ήταν αφιερωμένος.
62. Στο νησάκι Κρανάη, σημερινό Μαραθονήσι, που βρίσκεται στον Λακωνικό κόλπο, υπάρχουν ερείπια του ναού της Αφροδίτης Μιγωνίτιδως, και αναγερμένο στη θέση του την σημερινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
63. Στα Κύθηρα, πάλι, αρκετές εκκλησίες είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά, αλλά αρκετές από αυτές για λόγους που δεν γνωρίζουμε παραμένουν κλειστές για τους επισκέπτες. Πάτμος, ο λαξεμένος βράχος Καλλικατσού, στους πρόποδες του οποίου και μέσα στην θάλασσα υπάρχουν τα θεμέλια μικρής εκκλησίας της Παναγίας της Φυλαττομένης. Εκεί υπήρχε ναός της Αναδυομένης Αφροδίτης ή της Σελήνης.
64. Στην Ρόδο στον ναό των Ιπποτών, που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη του Κολοσσού, έχουν βρεθεί επιγραφές που υποδεικνύουν ή μαρτυρούν έμμεσα για ένα ιερό ή ναό του θεού Ήλιου.
65. Στο ίδιο σημείο ήταν, κατά πάσα, πιθανότητα τοποθετημένο ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, ο Κολοσσός της Ρόδου, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο.
66. Στην γενέτειρα πατρίδα του Πυθαγόρα, στην Σάμο και κοντά στο Πυθαγόρειο υπάρχει ένα σπήλαιο που πριν ακόμα από την εποχή του φιλόσοφου λειτουργούσε ως Μαντείο από την βαθύτατη αρχαιότητα. Η ιέρεια που χρησμοδοτούσε ταυτίζεται με την Ιεροφίλη των Δελφών. Σήμερα στον χώρο αυτό υπάρχει η εκκλησία Παναγία η Σπηλιανή, η Καληαρμένισσα, ενώ έξω από το σπήλαιο και κολλητά στην είσοδό του υπάρχει μία ακόμα εκκλησία του Αγ. Γεωργίου, λες και υπήρχε ιδιαίτερος λόγος να εξασφαλιστεί με δύο χριστιανικούς ναούς ο «εξαγνισμός» του χώρου.
67. Παρόμοια χριστιανική αντιμετώπιση είχε και το Τροφώνιο μαντείο, καθώς χρειάστηκαν δύο εκκλησίες για να «καλύψουν» την «ειδωλολατρική» εμβέλεια του χώρου. Σήμερα θα δούμε μία διώροφη εκκλησία εκεί. Ο πρώτος όροφος που βρίσκεται και στην επιφάνεια είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας. Η δεύτερη εκκλησία βρίσκεται στο υπόγειο της πρώτης, δηλαδή μέσα στο σπήλαιο που από το έδαφος μπορούσε να κατέβει ο χρηστηριαζόμενος. Η υπόγεια αυτή εκκλησία είναι της Αγ. Βαρβάρας.
68. Στο μαντείο του Αχέροντα έχει ιδρυθεί βυζαντινός ναός και χριστιανικό νεκροταφείο, για να μολυνθεί η περιοχή, το οποίο όμως μεταφέρθηκε κατα τις ανασκαφές, ενώ η μονή και η εκκλησία διατηρήθηκαν.
69. Στο Νεκρομαντείο Ταινάρου, θα δούμε σήμερα τον ναό των Ασωμάτων. Αν παρατηρήσουμε καλύτερα, θα δούμε πως είναι χτισμένος με τα οικοδομικά υλικά κάποιου αρχαίου κτίσματος, τα οποία σαφώς προδίδουν την ύπαρξη ιερού αρχαίου, που δεν ήταν άλλος από τον ναό του Ποσειδώνα, όπως μας λένε και οι πηγές.
70. Η κρήνη της Κασταλίας, στους Δελφούς, είχε μετατραπεί και αυτή σε ένα μικρό εκκλησάκι, που όμως προς έκπληξη των ευσεβών χριστιανών, χρειάστηκε να γκρεμιστεί από την αρχαιολογική σκαπάνη.
71. Ο παλαιός ναός του Αγ. Ανδρέα προστάτη της Πάτρας, είναι χτισμένος επάνω σε ολόκληρο το μαντείο της Δήμητρας και της θεάς Γης. Το νερό της πηγής στα τότε χρόνια θεωρούνταν αλάθητο στην διάγνωση των νόσων, σήμερα θεωρείται «αγίασμα»
72. Τον χώρο του μαντείο Ισμηνίου Απόλλωνος, μολύνει σήμερα το κοιμητήριο του Αγ. Λουκά.
73. Το ίδιο συμβαίνει και στο Μαντείο Αμφικλείας από το παρακείμενο κοιμητήριο.
74. Στο μαντείο Δειραδιώτου Απόλλωνος, είχε και εκεί ο βωμός καλυφθεί με χριστιανική εκκλησία, της οποίας υπάρχουν ερείπια σήμερα.
75. Στο μαντείο Διδύμων ή αλλιώς Μαντείο των Βραγχιδών, κοντά στη Μίλητο, υπάρχει η χριστιανική εκκλησία στο όνομα του Ιωάννη του Θεολόγου.
76. Και η καταγραφή των εκκλησιών που έχουν χτιστεί επάνω σε μαντεία, αρχαίους ναούς και ιερά δεν τελειώνει. Γιώργος Καλλέργης
Επίσης σε συνέχεια, ένα μεγάλο πλήθος εκκλησιών στη Μάνη (από φωτογραφικό υλικό της ιστοσελίδας "ΝΑΟΙ ΣΤΗ ΜΑΝΗ")
77. Παναγία Γιάτρισσα πάνω σε ναό την Θεάς Αθηνάς στη Μάνη Ταϋγέτου
78ΑΛΙΚΑ ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
79) ΑΛΙΚΑ ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ
82) ΑΝΩ ΠΟΥΛΑ ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
83) ΓΑΡΔΕΝΙΤΣΑ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
84) ΔΡΥΑΛΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (ΔΙΔΥΜΟΙ)
85) ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΖΑΠΟΥ
86) ΚΕΡΙΑ (ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ)
Στη θέση «Κιόνια» που οι ντόπιοι αποκαλούν «Βασιλικές Πέτρες» και αυτό που αντικρίζουν τα μάτια σου είναι τόσο θλιβερό όσο και αληθινό. Η αρχαία Αίγιλα στην οποία ο Παυσανίας αναφέρει ότι υπήρχε ναός της Δήμητρας «έσται δε Αίγιλα της Λακωνικής ένθα ιερόν ίδρυται άγιον Δήμητρος» (Λακωνικά IV 17,7).
89)
Σύμφωνα με τη παράδοση, ο ναός της Δήμητρας, κατεδαφίστηκε το 16ο αιώνα από τον ηγούμενο της Μονής, διότι τελούνταν εκεί παγανιστικές ιεροτελεστίες. Τα θεμέλια δύο κτισμάτων, οι πεσμένοι κίονες και κάποια λείψανα της μετακλασικής αρχαιότητας, οδήγησαν τους ερευνητές στη σκέψη ότι ανήκουν στο ιερό της Δήμητρας. Το ιερό εντοπίστηκε το 1843 από την αρχαιολογική αποστολή του Γάλλου Φιλίππου Le Bas.
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί πολλά μνημεία, φρουριακή εγκατάσταση, οικοδομήματα, νεκροταφείο, στήλες, βωμοί, κιονίσκοι, βάσεις αγαλμάτων, γλυπτά μέλη, δεξαμενές νερού, ανάγλυφες παραστάσεις σε βράχους, υδραγωγείο και λατομείο.
Στο ναό της Δήμητρας, που έκαναν γιορτές οι γυναίκες, επιτέθηκε ο Αριστομένης με τους Μεσσήνιους, αλλά αποκρούστηκε και αιχμαλωτίστηκε. Ο Παυσανίας μπορεί να μην είδε την Αίγιλα, αφού πήρε το πλοίο από την Τευθρώνη για το Ταίναρο, αλλά τη μνημονεύει στα Μεσσηνιακά mani.org
97) ΟΙΤΥΛΟ ΑΓΙΑΣ ΣΩΤΗΡΑΣ
98) ΟΙΤΥΛΟ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (αρχαίος ναός)
99) ΟΧΙΑ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ
100) ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ
101) ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
102) ΠΥΡΓΟΣ ΔΙΡΟΥ ΜΑΝΤΟΦΟΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑ
103) ΤΑΙΝΑΡΟ (ΝΑΟΣ ΑΣΩΜΑΤΩΝ)
104) ΤΑΫΓΕΤΟΣ
105) ΤΗΓΑΝΙ ΤΡΙΚΛΙΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
105) ΣΤΙΚΑΛΙΑ ΑΓΙΑΣ ΣΩΤΗΡΟΣ
106) ΤΣΟΠΑΚΑ ΑΓ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
107) ΦΟΥΡΝΙΑΤΑ ΠΥΡΓΟΥ ΔΙΡΟΥ (ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ)
108) ΧΑΡΟΥΔΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
109) ΨΙΟ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ
110) ΑΜΥΚΛΑΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ. Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής, που έχει χτιστεί στην κορυφή του λόφου όπου βρίσκεται και το μνημείο και είναι φτιαγμένη ολόκληρη από αρχαίο υλικό. Ο Άγιος Νικόλαος, λίγο πιο μακριά, «κρύβει» κομμάτια από τον θρόνο. Ενα τεράστιο κατώφλι βρίσκεται στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Σκλαβοχώρι. Και η αναζήτηση των κομματιών φτάνει έως τον Μυστρά.
111) ΓΟΛΑ. Χαρακτηριστικό του νάρθηκα, που είναι και το πιο φθαρμένο τμήμα του ναού, είναι ότι στο δυτικό τοίχο απεικονίζονται αρχαίοι φιλόσοφοι και ποιητές. Στην πιο ψηλή από τις τρεις ζώνες, εικονίζονται ολόσωμοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί: πρώτος ο Σόλων, ο ιστορικός Θουκυδίδης και ο Πλούταρχος. Πάνω από την αψίδα της θύρας της εισόδου εικονίζεται Σίβυλλα με περιβολή που θυμίζει μοναχικό γυναικείο ένδυμα. Μετά τη θύρα διακρίνεται ο Αριστοτέλης που στο αριστερό του χέρι κρατεί ειλητάριο, όπου διαβάζεται η φράση «Ακάματος φύσει Θεού γέννησις…». Ακολουθεί ο Πλάτων με επίσημο ένδυμα άρχοντα και ειλητάριο όπου αναγνώστηκε η φράση «Ο παλαιός νέος και ο νέος αρχαίος…». Έβδομος στη σειρά ο Χίλων, Λακεδαιμόνιος σοφός που δεν έχει ιστορηθεί πουθενά αλλού στη χώρα. Στα βορειοδυτικά διακρίνεται σχεδόν κατεστραμμένη η παράσταση του Ομήρου. Ο ναός είναι ένας από τους επτά ναούς της χώρας που αναπαριστούν αρχαίους σοφούς και ο μοναδικός που συναντάμε στη Νότια Ελλάδα.
ΌΛΑ ΑΥΤΑ ΑΠΕΙΚΟΝΊΖΟΥΝ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΛΑΚΩΝΩΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΓΩΝΙΚΩΝ ΤΟΥς ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΏΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΏΝ ΝΟΜΩΝ
Δεν υπάρχει καμμιά πινακίδα για τον άγνωστο (;) αρχαιολογικό χώρο...
114) O λόφος Άγιος Στέφανος (Στεφανιάς) ως διασώζων εκτεταμένα λείψανα Mεσοελλαδικού και Mυκηναϊκού πολιτισμού και ορατά τμήματα Mεσοελλαδικής οχυρώσεως.
Η Βυζαντινή μουσική με βάση την Αρχαία Ελληνική.
Η μουσική, εκτός των άλλων, ως μέσον επικοινωνίας είναι η μόνη γλώσσα, την οποία μπορεί να μεταχειριστή ο άνθρωπος για να υμνήση το Θείον. Έτσι το άσμα υπήρξε ανέκαθεν σε όλους τους λαούς αχώριστο με την θεία Λατρεία, πολύ δε περισσότερο στους αρχαίους Έλληνες, που λάτρευαν το Θείον “δι’ ιδίας αρμονίας”! Όπως διαβεβαιώνει ο Όμηρος, από τα μυθικά χρόνια η μουσική ήταν καθορισμένη στην λατρεία του Θεού. Οι ελληνικές πανηγύρεις, οι θυσίες, οι λιτανείες, οι αγώνες, όπως επίσης και οι αρχαίες τραγωδίες ήταν συνυφασμένα με την μουσική τέχνη.
Από τεχνικής απόψεως, ο Ευκλείδης αριθμεί επτά μέρη της μουσικής επιστήμης: Τους φθόγγους, τα διαστήματα, τα γένη, τα συστήματα, τους τόνους, την μεταβολή και την μελοποιΐα. Οι Έλληνες μεταχειρίζονταν στην μουσική τα γράμματα της αλφαβήτου, τα οποία ονόμαζαν φθόγγους, διαιρούμενους σε διαστήματα, συστήματα και τόνους.
Απαραίτητο στοιχείο της αρχαίας ελληνικής μουσικής ήταν και η ρυθμοποιΐα. Όπως αναφέρεται, η ρυθμική ακρίβεια στην μουσική είχε φθάσει σε επίπεδα τελειότητας. Πράγματι, η μουσική έχει δύο κύρια συστατικά στοιχεία, που χωρίς αυτά δεν είναι δυνατόν να υπάρξη το μέλος και ο ρυθμός το μέλος είναι η ύλη, ο δε ρυθμός, το πνεύμα, της μουσικής.
Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού η ελληνική μουσική εισάγεται και χρησιμοποιείται στην αρχαία Εκκλησία. Όλοι οι μουσικοί και υμνογράφοι, από τον 1ο μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ. (Ρωμανός ο Μελωδός, Ανδρέας Κρήτης, Ιωάννης ο Δαμασκηνός και άλλοι), γνώστες της ελληνικής παιδείας, υπήρξαν αναμφίβολα ειδήμονες και της αρχαίας μουσικής, όπως μαρτυρούν ποιήματα και μελουργήματα αυτών. Οι μεγαλύτεροι ιστοριογράφοι, Έλληνες και Ευρωπαίοι, παραδέχονται ότι οι εκκλησιαστικοί ήχοι και γενικά το σύστημα της εκκλησιαστικής μουσικής είχε άμεση σχέση με το αρχαίο σύστημα της ελληνικής μουσικής, αφού αυτό χρησίμευε ως βάση, όπως διαφαίνεται από συγγράματα των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας.
Ο Χρύσανθος ο εκ Μαδύτων, στο Μέγα Θεωρητικό της Μουσικής, αναφέρει ότι οι αρχαίοι μας παρέδωσαν τρία γένη, ήτοι το διατονικό, το χρωματικό και το εναρμόνιο, καθώς και τρία συστήματα, ήτοι το διαπασών, τον τροχό και την τριφωνία. Βέβαια, τα στοιχεία αυτά δεν διασώθηκαν αυτούσια από την αρχαία μουσική, αλλά κατά προσέγγιση. Επίσης, οι ήχοι της εκκλησιαστικής μουσικής αντιστοιχούν στους τρόπους των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι, ο πρώτος ήχος ταυτίζεται με τον Δώριο, ο δεύτερος με τον Λύδιο, ο τρίτος με τον Φρύγιο κ.λ.π.
Μισητές και αμαρτωλές συνήθειες κατά τον χριστιανισμό που άντεξαν στο χρόνο
Θέατρο
Ο Τερτυλλιανός γράφει: «Αν ο κόσμος είναι του Θεού, τα έργα του κόσμου είναι του Δαίμονα. Μας έχει ρητώς διδαχθεί να μισούμε κάθε ακολασία. Αυτή η εντολή κλείνει για εμάς το Θέατρο, κέντρο ιδιαίτερης ακολασίας, όπου δεν επιδοκιμάζεται παρά ο,τι αποδοκιμάζεται παντού… Αυτή η εντολή μας απαγορεύει τη σκηνή της τραγωδίας και τη σκηνή της κωμωδίας. Η τραγωδία και η κωμωδία είναι σχολείο εγκλημάτων και ακολασίας, αίματος και διαφθοράς, ασέβειας και βλασφημίας, η επίδειξη βιαίων η επονείδιστων πράξεων, που εκπορνεύουν αισθήσεις και σώματα.» Η εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδος αφορίζει αυτούς που πηγαίνουν στο θέατρο: «…Τους διδασκομένους τους πολιτικούς νόμους μη δέον τοις ελληνικοίς έθεσι κεχρήσθαι, μήτε την επί θεάτρω ανάγεσθαι. Ει δε τις από του νυν πράξαι τολμήση, αφοριζέσθω.»
Γελιο
Ο Βασίλειος είναι σαφής και για τον Ιησού: «Ο Κύριος εις καμίαν περίπτωση δεν φαίνεται ότι εγέλασεν, όσον ημπορούμε να κρίνουμε από τις ευαγγελικές αφηγήσεις, αλλά και χαρακτήριζε δυστυχισμένους τους κατεχομένους από τον γέλωτα».
και πάλι ο Αγιος της Πρωτοχρονιάς δεν αφήνει ερωτηματικά: «Ας μη παραπλανώμεθα από την αμφίβολον σημασία της λέξεως "γέλως". Διότι η Γραφή πολλάκις ονομάζει γέλωτα την χαράν της ψυχής και την φαιδράν διάθεσιν, που δημιουργείται από τα συμβαίνοντα αγαθά».
Ειδικό κεφάλαιο για να καταδικάσει το γέλιο έχει αφιερώσει στα «Ασκητικά» του ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγάλων πατέρων και διδασκάλων της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Δ' αιώνας). Το κεφάλαιο ονομάζεται «Οτι δεν πρέπει να γελώμεν και να μετεωριζόμεθα, αλλά να κλαίωμεν και να θρηνώμεν εαυτούς» (μετάφραση Μάρκου Σακκορράφου, 1864). Ο Εφραίμ θεωρεί το γέλιο καταστροφή:
«Αρχή της καταστροφής του μοναχού είναι ο γέλως και η παρρησία. Οταν εις ταύτα ίδης σεαυτόν, μοναχέ, γίνωσκε ότι κατήντησας εις βάθη κακών. Μη παύσης δεόμενος του Θεού, όπως σε ελευθερώση του θανάτου τούτου. Ο γέλως και η παρρησία εις πάθη αισχρά επιρρίπτουσι τον μοναχόν. Και ουχί μόνον τους νεωτέρους, αλλά και τους γέροντας. Ο γέλως και η παρρησία κατακρημνίζει τον μοναχόν. Είπε τις των αγίων περί της παρρησίας. Η παρρησία είναι ομοία προς άνεμον θερμόν, διαφθείρουσα τους καρπούς του μοναχού. Περί δε του γέλωτος νυν άκουε. Ο γέλως εκδιώκει τον μακαρισμόν των λυπουμένων και τα οικοδομηθέντα κατακρημνίζει. Ο γέλως λυπεί το Αγιον Πνεύμα, την ψυχήν δεν ωφελεί, το δε σώμα διαφθείρει. Ο γέλως τας αρετάς εκδιώκει, δεν έχει μνήμην θανάτου, ουδέ μελέτην των κολάσεων. Αφαίρεσον απ' εμού, Κύριε, τον γέλωτα, και δώρησέ μοι λύπην και κλαυθμόν, τον οποίον επιζητείς, Θεέ μου, παρ' εμού.
Η λύπη οικοδομεί και διαφυλάσσει. Η λύπη την ψυχήν εκπλύνει διά των δακρύων και καθιστά αυτήν καθαράν. Η λύπη γεννά την σωφροσύνην, αποκόπτει τας ηδονάς, κατορθοί αρετάς. Και τι να λέγω έτι; Η λύπη υπό του Θεού μακαρίζεται, και υπό των αγγέλων παρηγορείται. Οθεν έλεγε τις των μαθητών του Κυρίου. "Ο γέλως υμών εις λύπην θέλει μεταβληθή και η χαρά εις κατήφειαν". Ταπεινώθητι υπό την κραταιάν χείρα του Κυρίου και θέλει υψώσει υμάς».
Τσικνοπέμπτη της αποκριάς έθιμο που προέρχεται από το ότι οι αρχαίοι Έλληνες στο ημερολόγιο τους είχαν την Πέμπτη αφιερωμένη στο Δία. Έτσι η πανάρχαια παράδοση αυτήν την μέρα να στήνουν «πανηγύρια με χορούς τραγούδι και φωτιές προς τιμή του Δία έμεινε εως σήμερα.
Καρναβαλι : Εκκλησία καταδίκασε και απέρριψε τις γιορτές του καρναβαλιού με την 6η Οικουμενική Σύνοδο του 692μχ.
Διαβάζουμε από site http://www.agioskosmas.gr
“Για μας τους Χριστιανούς και την Εκκλησία, οι καρναβαλιστικές εκδηλώσεις είναι έθιμο ειδωλολατρικό, είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών εκδηλώσεων. Είναι πομπές και έργα σατανικά. Λατρεία του Σατανά. Μάλιστα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας, σε παλαιότερη εγκύκλιό της, το 1957, καλούσε όλους τους πιστούς:
«Να εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα»…Οι Χριστιανοί μάλιστα που συμμετέχουν σ’ αυτά (είτε ντύνονται καρναβάλια, είτε όχι), αφορίζονται, δηλαδή δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη Θεία Κοινωνία.
Σχετικά μάλιστα με τις μεταμφιέσεις, ο ΞΒ’ Κανών της ΣΤ’ Οικουμενικής Συνόδου, αναφέρει:
«…Μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι, ή γυναίκα την ανδράσιν αρμόδιον. Αλλά μήτε προσωπεία κωμικά ή σατυρικά, ή τραγικά υποδύεσθαι…». Δηλαδή, "δεν επιτρέπεται κανένας άνδρας να φοράει γυναικεία ρούχα και καμμία γυναίκα να φοράει ανδρικά ρούχα ή ό,τι δήποτε άλλο αρμόζει σε άνδρα. Αλλά ούτε επιτρέπεται να φοράνε οι πιστοί (άνδρες και γυναίκες) διάφορες μάσκες κωμικές, ή τραγικές, ή σατυρικές και να υποδύεται με αυτές διάφορους ρόλους".
Επίσης από ἐπίσκοπο Αὐγουστῖνο
«Θεέ μου, πῶς δὲν πέφτουν ἀστροπελέκια νὰ κάψουν τὴν ἁμαρτωλή μας γῆ! Ἀπὸ χθὲς βράδυ ὅλοι εἶνε μέσα στὰ κέντρα διασκεδάσεως. Καὶ τί κάνουν; Ὅ,τι καὶ οἱ ἀρχαῖοι εἰδωλολάτρες. Μεταμφιέζονται καὶ ὀργιάζουν· οἱ γυναῖκες ντύνονται ἄντρες καὶ οἱ ἄντρες γυναῖκες. Πίνουν, χορεύουν αἰσχροὺς χορούς, λένε λόγια καὶ κάνουν πράγματα ποὺ καταδικάζει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Ἄνθρωποι λοιπὸν ποὺ ἐκδηλώνονται ἔτσι, εἶνε Χριστιανοί; Αὐτοὶ εἶνε εἰδωλολάτρες, εἰδωλολάτρες μετὰ Χριστόν! Ὅπως ὑπῆρχαν πρὸ Χριστοῦ χριστιανοί, ἔτσι σήμερα ὑπάρχουν μετὰ Χριστὸν εἰδωλολάτρες, ἀφοῦ μιμοῦνται τρόπους τῶν ἀρχαίων εἰδωλολατρῶν…….. Μία χρονιὰ ὅμως, τὸ 1978, ἐνῷ ἑώρταζαν τὰ προεόρτια τοῦ Βάκχου τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεων καὶ ἔκαναν πρόβες στὸν καρνάβαλό τους, τί ἔγινε; Ἐμένα ρωτᾶτε; Σεισμός· σείστηκε ἡ Πάτρα …….. κινδυνεύουμε νὰ γίνουμε Σόδομα καὶ Γόμορρα! Μὲ ἀστυνομίες, μὲ εἰσαγγελεῖς, μὲ νομάρχες, μὲ δεσποτάδες, μὲ παπᾶδες, κινδυνεύει νὰ σαπίσῃ ὁλόκληρη ἡ κοινωνία. Κανείς δὲν ἐξαιρεῖται ἀπὸ τὶς εὐθῦνες γιὰ τὸ κατάντημα αὐτό.
Ταῦτα λέγω, ἀγαπητοί μου, καὶ εὔχομαι ἡ ἁγία αὐτὴ ἡμέρα νὰ περάσῃ ὅπως θέλει ὁ Χριστός, καὶ ὄχι ὅπως θέλει ἡ Ἀφροδίτη καὶ ὁ Βάκχος καὶ οἱ ἄλλοι ψεύτικοι θεοί.
Τὸ βράδυ, ποὺ θὰ γίνῃ ὁ κατανυκτικὸς ἑσπερινός, ἂς ἑτοιμαστοῦμε νὰ δώσουμε καὶ νὰ λάβουμε συγχώρησι ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο.»
Παρ΄όλα αυτά η Ελληνική παράδοση του Καρναβαλιού ΖΕΙ για αιώνες πρα τις συνεχείς απαγορεύσεις της εκκλησίας.
Δειγμα Αρθρων από Χριστιανικά Site ώστε να βγουν αβίαστα και αμερόληπτα συμπεράσματα.
Pemptousia
Τι δανείστηκε η χριστιανική εκκλησία.
Αυτό το άνοιγμα συνεχίστηκε με τους Απολογητές, τους συγγραφείς του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ. που υπερασπίζονταν το Χριστιανισμό απέναντι στους μορφωμένους ειδωλολάτρες, και ολοκληρώθηκε με τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, με γνωστότερους, βέβαια, τους τρείς Ιεράρχες (4ος αιώνας μ.Χ.). Γι΄ αυτό άλλωστε πολλοί σύγχρονοι στοχαστές έχουν επισημάνει ότι η απόρριψη του Χριστιανισμού, της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αποτελεί μία βαθύτατα ανθελληνική στάση.
Αλλά και στο επίπεδο της τέχνης η αρχαία εκκλησία για να εκφραστεί χρησιμοποίησε κατ’ αρχήν τη γλώσσα των συμβόλων, παρέλαβε τα αρχαία ειδωλολατρικά σύμβολα και τους έδωσε νέο περιεχόμενο και σκοπό. H χριστιανική τέχνη γεννήθηκε την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας (2ος-4ος αιώνας μ.X.) στους κόλπους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, και για να εκφραστεί χρησιμοποίησε την εικαστική γλώσσα της εποχής. Η διακόσμηση στους τάφους και τις κατακόμβες γινόταν με νωπογραφίες (ζωγραφιές σε νωπό κονίαμα). Oι χριστιανοί δανείστηκαν μορφές οικείες στον ελληνορωμαϊκό κόσμο, στις οποίες προσέδωσαν νέο περιεχόμενο. H μορφή του ποιμένα, με τον αμνό στους ώμους, η οποία έλκει την καταγωγή της από τα ελληνικά αγάλματα του μοσχοφόρου ή κριοφόρου, χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει την ιδέα του Xριστού ως Kαλού Ποιμένος που, σύμφωνα με τα ευαγγελικά χωρία, «ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων»(Iωάν. 10, 11).
O Oρφέας, ο μυθικός κιθαρωδός από τη Θράκη, που μάγευε με τη λύρα του τα ζώα γύρω του στα έργα της ύστερης αρχαιότητας, θεωρήθηκε από τους χριστιανούς ότι μπορούσε να αποδώσει αλληγορικά τον Xριστό που με το λόγο του μαλακώνει τις καρδιές ακόμη και των σκληρότερων ανθρώπων και θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας.
Ένα άλλο σύμβολο είναι αυτό του Φοίνικα, το μυθικό πουλί που σύμφωνα με τον αιγυπτιακό μύθο όταν πρόκειται να πεθάνει πετάει πολύ ψηλά, καίγεται από τις ακτίνες του ηλίου και ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Αποτελεί σύμβολο της Ανάστασης. Ο Φοίνικας με το στέμμα πέρασε και στην παλαιοχριστιανική εικονογραφία και στην επιγραφολογία ως σύμβολο της νίκης και της επιβράβευσης, η οποία είναι, για τον πιστό χριστιανό, η ζωή στον παράδεισο. Συναντούμε λοιπόν όλα αυτά τα σύμβολα στη ζωγραφική των κατακομβών, στα επιδαπέδια περίτεχνα ψηφιδωτά των παλαιοχριστιανικών βασιλικών, στις ανάγλυφες παραστάσεις των θωρακίων του φράγματος του πρεσβυτερίου ή των σαρκοφάγων. Ο Χριστιανισμός λοιπόν ως νέα θρησκεία, δανείστηκε όλα τα γνωστά εκφραστικά μέσα και δεν αρνήθηκε καμιά τέχνη. Η γλυπτική μόνο περιορίστηκε στον διακοσμητικό της ρόλο εξαιτίας της επιφυλακτικής στάσης των χριστιανών καλλιτεχνών απέναντι στα ειδωλολατρικά αγάλματα.
Απόσπασμα άρθρου από το Περιοδικό Ορθόδοξη Πορεία
«Μην εκπλήσσονται λοιπόν μερικοί όταν ακούουν ότι πρόδρομες μορφές, (στοιχεία, κ.λπ.) π.χ. του Επιταφίου και της περιφοράς του, βεβαιώνονται, όπως είπαμε, στις εορτές των Παναθηναίων, του Αδώνιδος, κ.ά… Επίσης οι νυχτερινές ‘εγκατακοιμήσεις’ στα τελεστήρια αρχαίων ναών (π.χ. του Ασκληπιού) έγιναν τύπος των σχετικών παννυχίδων και διανυκτερεύσεων πολλών χριστιανών σε Εκκλησίες, κατά την παραμονή ιδιαίτερης εορτής, -και τόσα άλλα σχετικά».
Εδώ να επισημάνω δυο αποσπάσματα από χριστιανικές πηγές για να δούμε την πολεμική της χριστιανικής εκκλησίας απέναντι στις Ελληνικές παραδόσεις:
«Προστάζουμε να καταργηθούν από τώρα και στο εξής οι φωτιές που ανάβονται από κάποιους μπροστά από τα εργαστήριά τους ή τα σπίτια τους την πρώτη μέρα κάθε μήνα, τις οποίες κάποιοι επιχειρούν και να πηδούν, σύμφωνα με κάποια παλιά συνήθεια. Όποιος λοιπόν κάνει κάτι τέτοιο, αν είναι κληρικός, να καθαιρείται, κι αν είναι λαϊκός, να αφορίζεται».
Ενώ, στην κάτω Ιταλία, ο άγιος Λουκάς ο Σικελιώτης έγραφε στη Διαθήκη του: «σαράντα πέντε χρόνια έχω αποκάμει και ο λαιμός μου βράχνιασε, για να βγάλω από τη μέση τις συνήθειες των ειδωλολατρών και των αγαρηνών».
Αποσπασμα απο αρθρο του κου Κουταλιανού
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η μελέτη των περίφημων Ελευσίνιων Μυστηρίων, όπου τιμούσαν μεταξύ άλλων θεοτήτων το Διόνυσο. Τα μυστήρια ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες συμμετείχαν μόνο όσοι ήταν μυημένοι, ενώ για όλους τους άλλους ήταν απαγορευμένα και πολλές φορές άγνωστα, εξ ου και ο όρος «μυστήρια». Η τελετή της μύησης περιελάμβανε εξαγνισμό των πιστών μέσω ομαδικής βάπτισης στα νερά της θάλασσας, κάτι που θυμίζει έντονα τα χριστιανικά Θεοφάνεια. Ανάμεσα στα υπόλοιπα δρώμενα, οι μύστες ξεκινούσαν την πέμπτη ημέρα («η των λαμπάδων ημέρα») να πορεύονται ομαδικά με τελική κατάληξη το ναό της Δήμητρας, κρατώντας αναμμένα κεριά, τελετή που επίσης μας θυμίζει μια μεταγενέστερη χριστιανική, αυτήν της περιφοράς του επιταφίου. Ο φιλόσοφος Πλάτων έλεγε για τα μυστήρια στο έργο του «Φαίδων»: «φαίνεται οτι αυτοί που θέσπισαν τις τελετές της μύησής μας στα μυστήρια δεν ήταν κουτοί, γιατί υπάρχει ένα κρυφό νόημα στις διδασκαλίες τους, σύμφωνα με το οποίο οποιοσδήποτε φτάσει αμύητος στον Άδη θα βρίσκεται αιωνίως στη λάσπη, ενώ οι εξαγνισμένοι και οι μυημένοι θα ζουν με τους θεούς». Πολύ παρόμοια διδασκαλία με την αντίστοιχη χριστιανική για την τύχη των αβάφτιστων…
Αρκετές αναπαραστάσεις του Διονύσου μοιάζουν εκπληκτικά με κάποιες του σαφώς νεότερου Ιησού, όπως για παράδειγμα το ανωτέρω μωσαϊκό από την Πάφο της Κύπρου, όπου απεικονίζεται το βρέφος-Διόνυσος με τη μητέρα του. Το «φωτοστέφανο» στο κεφάλι του είναι εντελώς όμοιο με αυτό του Χριστού.
Έθιμα & Πανηγύρια
Απο site της Λέσβου.
Η Λέσβος, είναι ένας τόπος γεμάτος παραδόσεις. Η μουσική, οι χοροί, τα πανηγύρια και οι γιορτές του νησιού θα αφυπνίσουν τις αισθήσεις σας και θα σας μεταφέρουν σε άλλες εποχές.
Παρουσιάζει τον Διόνυσο σταυρωμένο σε μία άγκυρα και φέρει τον τίτλο «ΟΡΦΕOC ΒΑΚΚΙΚΟC», δηλαδή «ο Ορφέας γίνεται Βάκχος (Διόνυσος)», κάτι που μας παραπέμπει στα Ορφικά Μυστήρια των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Βέβαια, το πρωτότυπο φυλαχτό δεν υπάρχει, καθώς χάθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, από το μουσείο του Βερολίνου όπου φυλασσόταν.
Διαβάστε πως περιγράφει ο Λουκιανός την περίπτωση χρήσης του περιστεριού από τον Δευκαλίωνα. Θα εκπλαγείτε από την ομοιότητα με την Παλαιά Διαθήκη.
"Ὁ Δευκαλίων ἄνοιξε τὸ παράθυρο. Δὲν ἔβρεχε πιά. Ὅλα ὅμως γύρω ἦταν μιὰ ἀπέραντη θάλασσα. Ὁ Δευκαλίων ἀναγνώρισε τὸ μέρος, ἦταν τὸ δίκορφο τοῦ Παρνασσοῦ ποὺ τώρα ἦταν νησάκι. Πρὶν βγοῦν ὅμως ἔπρεπε νὰ βεβαιωθοῦν πὼς ὁ καιρὸς δὲ θὰ ξαναχαλάσει. Ὁ Δευκαλίων ἄφησε τότε ἕνα περιστέρι. Ὅλοι γνώριζαν ἐκεῖνα τὰ χρόνια, πὼς τὰ περιστέρια προβλέπουν μὲ σιγουριὰ τὸν καιρό!
Ἂν λοιπὸν τὸ περιστέρι γυρνοῦσε φοβισμένο πίσω, αὐτὸ θὰ σήμαινε πὼς ὁ κατακλυσμὸς θὰ συνεχιζόταν καὶ δὲν θά ’πρεπε νὰ βγοῦν ἀπ’ τὴν κιβωτό. Τὸ περιστέρι ὅμως κάθισε μιὰ στιγμὴ στὸ παράθυρο κοίταξε λίγο τὸν καιρὸ κι ὕστερα πέταξε χαρούμενο ψηλὰ στὸν Παρνασσό".
Δευκαλίων λοιπόν! Ὁ θρυλικὸς γενάρχης ἑνὸς ναυτικοῦ λαοῦ, ποὺ εἶχε μέγιστη τὴν ἀνάγκη τῆς πρόβλεψης τῶν καταιγίδων. Ὁ ναυτικὸς αὐτὸς λαὸς καὶ ὁ ἥρωάς μας Δευκαλίων, ἤξερε καλύτερα ἀπ’ τὸν καθένα ὅτι: «ὁ καιρὸς εἶναι φονιάς» τῶν ναυτικῶν καὶ πὼς στὰ χρόνια ἐκεῖνα, κάθε μορφὴ πρόγνωσης τοῦ καιροῦ ἦταν γιὰ τὸν ναυτικὸ αὐτὸν λαό, ὄχι ἁπλὰ πολύτιμη ἀλλὰ κυριολεκτικὰ σωτήρια.
Εάν μιλήσετε με ανθρώπους που ασχολούνται με περιστέρια, θα σας πουν για τις ικανότητες τους να προβλέπουν τις καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα τις δυσμενείς.
Στα άλλα δύο έπη, ο ρόλος της Γυναίκας αποσιωπείται. Ακόμα και η ύπαρξη της είναι ανώνυμη. Φανταστείτε ότι η γυναίκα του Νώε, είναι η μητέρα ολόκληρης της ανθρωπότητας! Και όμως, δεν αναφέρεται πουθενά ονομαστικά.
Αναφέρονται όμως λεπτομερώς τα σφαχτάρια (νομαδικό έθιμο) που δελέασαν ακόμα και τον Θεό του Νώε (κατά τα «ειδωλολατρικά» πρότυπα όπου οι Θεοί είχαν ανθρώπινες αδυναμίες). Κακέκτυπη αντιγραφή. Κακέκτυπος και ο θαλασσοπόρος ήρωας των δύο έργων όπου άγεται από τις Θείες συμβουλές, λόγω παντελούς έλλειψης γνώσης της ναυτικής τέχνης. Αντίθετα ο Δευκαλίων αναφέρει την τεχνοτροπία ναυπήγησης της λάρνακας (κιβωτού), τα υλικά και την χρηστικότητα. Τέλος για την ύπαρξη του περιστεριού στα Μεσοποταμιακά έπη (βίβλος και Γκιλγκαμες):
Τὸ περιστέρι (παρὰ τὴν ἀντίθετη γνώμη ποὺ εἴχαμε ὅλοι) δὲ φαίνεται νὰ ἔπαιξε ἀπολύτως κανένα ρόλο στὴν τελικὴ ἀπόφαση τοῦ Νῶε γιὰ ἔξοδο ἐπιτέλους ἀπ’ τὴν κιβωτό, ὅπου ἐπὶ ἕναν ὁλόκληρο χρόνο πρέπει νὰ ἀσφυκτιοῦν ὅλα τὰ ζωντανὰ τῆς γῆς! Πέρασαν 150 μέρες (5 μῆνες) πάλης μὲ τὰ νερὰ τοῦ κατακλυσμοῦ, μέχρι ἡ κιβωτὸς νὰ προσαράξει. Ὁ Νῶε ὅμως παραμένει πεισματικὰ κλεισμένος γιὰ 5,5 ἀκόμη μῆνες ἀκινητοποιημένος καὶ ἀγνοώντας γιὰ 2 ἐπὶ πλέον μῆνες τὸ μήνυμα τῆς περιστερᾶς, ποὺ δὲν ἐπέστρεψε, ὥσπου ἡ ἐντολὴ τῆς θεότητας «ἔξελθε ἐκ τῆς κιβωτοῦ» Γέν.8.15, ἀναγκάζει τελικὰ τὸν Νῶε, μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο καὶ δέκα μέρες, νὰ βγεῖ ἐπιτέλους ἀπ’ τὴν ὑπερβολικὰ φιλόξενη καὶ εὐρύχωρη κιβωτό του!
Εἶναι ὁλοφάνερο λοιπόν. Τόσο ὁ ἀφηγητὴς τοῦ ἔπους Γκιλγκαμές, ὅσο καὶ τοῦ Νῶε, δὲν γνωρίζουν τὸν ἀκριβῆ λόγο ὕπαρξης τῆς περιστερᾶς στὸ τέλος τοῦ κατακλυσμοῦ ποὺ ἀφηγοῦνται.
Τα συνταρακτικά στοιχεία και για τα τρία έπη όπως και η ενδελεχής μελέτη του κυρίου Καλόπουλου στο ΙΧΩΡ τεύχος 92.
Ξ) Μυστικός δείπνος: Το τραπέζι των θιασωτών, είναι σταθερό χαρακτηριστικό των Ελευσινίων Μυστηρίων. Οι μύστες τραπεζώνονταν μαζί με τον θεό,κατασταίνοντας έναν σύνδεσμο κοινωνίας μαζί του.
Ο) Άγιος Ελευθέριος. Ελευθέριος, προσωνύμιο του Διός για την αρωγή του στην άμυνα των Ελλήνων κατά την επέλαση των Περσών.
Ο ευαγγελιστής Μάρκος και τα Ομηρικά Έπη
Μ) Κοσμογονία
Ν)Κατακλυσμός του ¨Νώε " και το περιστέρι
"Ὁ Δευκαλίων ἄνοιξε τὸ παράθυρο. Δὲν ἔβρεχε πιά. Ὅλα ὅμως γύρω ἦταν μιὰ ἀπέραντη θάλασσα. Ὁ Δευκαλίων ἀναγνώρισε τὸ μέρος, ἦταν τὸ δίκορφο τοῦ Παρνασσοῦ ποὺ τώρα ἦταν νησάκι. Πρὶν βγοῦν ὅμως ἔπρεπε νὰ βεβαιωθοῦν πὼς ὁ καιρὸς δὲ θὰ ξαναχαλάσει. Ὁ Δευκαλίων ἄφησε τότε ἕνα περιστέρι. Ὅλοι γνώριζαν ἐκεῖνα τὰ χρόνια, πὼς τὰ περιστέρια προβλέπουν μὲ σιγουριὰ τὸν καιρό!
Ἂν λοιπὸν τὸ περιστέρι γυρνοῦσε φοβισμένο πίσω, αὐτὸ θὰ σήμαινε πὼς ὁ κατακλυσμὸς θὰ συνεχιζόταν καὶ δὲν θά ’πρεπε νὰ βγοῦν ἀπ’ τὴν κιβωτό. Τὸ περιστέρι ὅμως κάθισε μιὰ στιγμὴ στὸ παράθυρο κοίταξε λίγο τὸν καιρὸ κι ὕστερα πέταξε χαρούμενο ψηλὰ στὸν Παρνασσό".
Δευκαλίων λοιπόν! Ὁ θρυλικὸς γενάρχης ἑνὸς ναυτικοῦ λαοῦ, ποὺ εἶχε μέγιστη τὴν ἀνάγκη τῆς πρόβλεψης τῶν καταιγίδων. Ὁ ναυτικὸς αὐτὸς λαὸς καὶ ὁ ἥρωάς μας Δευκαλίων, ἤξερε καλύτερα ἀπ’ τὸν καθένα ὅτι: «ὁ καιρὸς εἶναι φονιάς» τῶν ναυτικῶν καὶ πὼς στὰ χρόνια ἐκεῖνα, κάθε μορφὴ πρόγνωσης τοῦ καιροῦ ἦταν γιὰ τὸν ναυτικὸ αὐτὸν λαό, ὄχι ἁπλὰ πολύτιμη ἀλλὰ κυριολεκτικὰ σωτήρια.
Εάν μιλήσετε με ανθρώπους που ασχολούνται με περιστέρια, θα σας πουν για τις ικανότητες τους να προβλέπουν τις καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα τις δυσμενείς.
Στα άλλα δύο έπη, ο ρόλος της Γυναίκας αποσιωπείται. Ακόμα και η ύπαρξη της είναι ανώνυμη. Φανταστείτε ότι η γυναίκα του Νώε, είναι η μητέρα ολόκληρης της ανθρωπότητας! Και όμως, δεν αναφέρεται πουθενά ονομαστικά.
Αναφέρονται όμως λεπτομερώς τα σφαχτάρια (νομαδικό έθιμο) που δελέασαν ακόμα και τον Θεό του Νώε (κατά τα «ειδωλολατρικά» πρότυπα όπου οι Θεοί είχαν ανθρώπινες αδυναμίες). Κακέκτυπη αντιγραφή. Κακέκτυπος και ο θαλασσοπόρος ήρωας των δύο έργων όπου άγεται από τις Θείες συμβουλές, λόγω παντελούς έλλειψης γνώσης της ναυτικής τέχνης. Αντίθετα ο Δευκαλίων αναφέρει την τεχνοτροπία ναυπήγησης της λάρνακας (κιβωτού), τα υλικά και την χρηστικότητα. Τέλος για την ύπαρξη του περιστεριού στα Μεσοποταμιακά έπη (βίβλος και Γκιλγκαμες):
Τὸ περιστέρι (παρὰ τὴν ἀντίθετη γνώμη ποὺ εἴχαμε ὅλοι) δὲ φαίνεται νὰ ἔπαιξε ἀπολύτως κανένα ρόλο στὴν τελικὴ ἀπόφαση τοῦ Νῶε γιὰ ἔξοδο ἐπιτέλους ἀπ’ τὴν κιβωτό, ὅπου ἐπὶ ἕναν ὁλόκληρο χρόνο πρέπει νὰ ἀσφυκτιοῦν ὅλα τὰ ζωντανὰ τῆς γῆς! Πέρασαν 150 μέρες (5 μῆνες) πάλης μὲ τὰ νερὰ τοῦ κατακλυσμοῦ, μέχρι ἡ κιβωτὸς νὰ προσαράξει. Ὁ Νῶε ὅμως παραμένει πεισματικὰ κλεισμένος γιὰ 5,5 ἀκόμη μῆνες ἀκινητοποιημένος καὶ ἀγνοώντας γιὰ 2 ἐπὶ πλέον μῆνες τὸ μήνυμα τῆς περιστερᾶς, ποὺ δὲν ἐπέστρεψε, ὥσπου ἡ ἐντολὴ τῆς θεότητας «ἔξελθε ἐκ τῆς κιβωτοῦ» Γέν.8.15, ἀναγκάζει τελικὰ τὸν Νῶε, μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο καὶ δέκα μέρες, νὰ βγεῖ ἐπιτέλους ἀπ’ τὴν ὑπερβολικὰ φιλόξενη καὶ εὐρύχωρη κιβωτό του!
Εἶναι ὁλοφάνερο λοιπόν. Τόσο ὁ ἀφηγητὴς τοῦ ἔπους Γκιλγκαμές, ὅσο καὶ τοῦ Νῶε, δὲν γνωρίζουν τὸν ἀκριβῆ λόγο ὕπαρξης τῆς περιστερᾶς στὸ τέλος τοῦ κατακλυσμοῦ ποὺ ἀφηγοῦνται.
Τα συνταρακτικά στοιχεία και για τα τρία έπη όπως και η ενδελεχής μελέτη του κυρίου Καλόπουλου στο ΙΧΩΡ τεύχος 92.
Ξ) Μυστικός δείπνος: Το τραπέζι των θιασωτών, είναι σταθερό χαρακτηριστικό των Ελευσινίων Μυστηρίων. Οι μύστες τραπεζώνονταν μαζί με τον θεό,κατασταίνοντας έναν σύνδεσμο κοινωνίας μαζί του.
Ο) Άγιος Ελευθέριος. Ελευθέριος, προσωνύμιο του Διός για την αρωγή του στην άμυνα των Ελλήνων κατά την επέλαση των Περσών.
1α) Οδύσσεια ι 101/565
Βοσκός φώναξε τους γείτονες του.
Οι Κύκλωπες έφτασαν ρωτώντας για αγριοκάτσικα του Πολύφημου.
Ο Οδυσσέας και το πλήρωμα του επιβιβάστηκαν πάλι στα πλοία.
Ο Οδυσσέας είπε στον Κύκλωπα να διακηρύξει ότι αυτός ήταν που τον είχε τυφλώσει:
"…να πεις ότι σε τύφλωσε ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη, που έχει το σπίτι του στην Ιθάκη".
Βοσκός φώναξε τους γείτονες του.
Οι Κύκλωπες έφτασαν ρωτώντας για αγριοκάτσικα του Πολύφημου.
Ο Οδυσσέας και το πλήρωμα του επιβιβάστηκαν πάλι στα πλοία.
Ο Οδυσσέας είπε στον Κύκλωπα να διακηρύξει ότι αυτός ήταν που τον είχε τυφλώσει:
"…να πεις ότι σε τύφλωσε ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη, που έχει το σπίτι του στην Ιθάκη".
Ο Οδυσσέας και το πλήρωμα του απέπλευσαν.
1β) Κατά Μάρκο Ευαγγέλιο 5, 1/20
Οι χοιροβοσκοί φώναξαν τους γείτονες τους.
Οι Γεργεσηνοί πήγαν να δουν τα γουρούνια. …και συστάσεις.
Ο Ιησούς και οι μαθητές του επιβιβάστηκαν πάλι στα πλοία.
Ο Ιησούς είπε στον δαιμονιζόμενο να διακηρύξει ότι ο Κύριος (άρα ο Ιησούς)τον θεράπευσε.
Ο Ιησούς και οι μαθητές του απέπλευσαν
Προγονολατρεία!
Είναι μια ακόμα επιβίωση, όπου μπορούμε να την καταλάβουμε από το ακόλουθο παράδειγμα.
Προσφέρουμε ιδιαίτερες τιμές σε πρώτου και δεύτερου βαθμού συγγένειας, όταν αυτοί πεθάνουν με τελετές προσφορές και "νεκρόδειπνα".
Ακόμα μάλιστα, προσπαθούμε να διατηρήσουμε την εικόνα την φήμη και όλα τα καλά και έργα, ενώ αυτοί έχουν χαθεί.
Έτσι χωρίς το καταλάβουμε, πράττουμε όλα εκείνα τα στοιχεία της προγονολατρείας.
Αν έχει ισχύ σε πρώτου βαθμού συγγένειας γιατί προήλθαμε από αυτούς, τότε την ίδια υποχρέωση έχουμε και στον πρόγονο του 23ου βαθμού, γιατί από αυτόν προήλθαμε εμείς και όλοι εκείνοι πριν από μας. Με αυτό το τρόπο είναι δίκαια η λεγόμενη "προγονολατρεία" των Ελλήνων, που υιοθέτησαν οι χριστιανοί στην λατρεία τους σε κοντινούς βαθμούς συγγένειας αλλά και στους Αγίους και μάρτυρες της χριστιανοσύνης.
Α) Τα ιερά του ΔΙΑ αντικαταστάθηκαν κατά κύριο λόγο από τον Άγιο Γεώργιο.
Β) Οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου, είναι κωδικοί που σχετίζονται με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της εκκλησίας -πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή ακόμα και ιερό ή «μυθικό» λίθο συνήθως του Ερμή ή του Απόλλωνος Αυγιέου τους οποίους, αν και «Ελληνικής » προέλευσης η εκκλησία τους κρατά καλά φυλαγμένους.
Γ) Εκκλησίες με την ονομασία Κοίμηση της Θεοτόκου, κωδικοποιούν την παρέμβαση του ιερατείου σε κάποια αρχαία πύλη, είσοδο ή σπηλιά που βρίσκεται από πάνω τους, η συγκεκριμένη εκκλησία, «κοίμισαν» δηλαδή σφράγισαν και απομόνωσαν την όποια αρχαία είσοδο.
Δ) Η Παναγία η Τρυπητή στο Αίγιο, Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, Παναγία η Παραπορταριανή στην Μύκονο, η μονή Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα και άλλες, υποδηλώνουν πως βρίσκονται επάνω ή δίπλα ιερά ή αρχαία ανοίγματα από σπηλιές, οι οποίες ναι μεν δεν έχουν σφραγιστεί, αλλά οι περισσότερες δεν είναι προσβάσιμες για το κοινό.
Ε) Με σπηλιές, άλλου είδους, συνδέονται και οι εκκλησίες που έχουν το όνομα της Αγίας Παρασκευής και που σημαίνει ότι το κτίριο βρίσκεται «παρά Εκάβης» ή σχετίζεται με το όνομα των Καβείρων, οπότε η σύνθεση των λέξεων οδήγησε στην παραφθορά του Παρασκευή, ή πολύ απλά συνδύασαν το όνομα αυτό με τις σπηλιές της Εκάβης ή των Καβείρων, λόγω της ομοιότητας των ονομάτων. Και στις δύο περιπτώσεις, η Εκάβη και οι Κάβειροι υπονοούν υποχθόνιους θεούς που βγαίνουν από την γη, μέσα από σπηλιές, γι αυτό και στην συγκεκριμένη είσοδο, ήρθε και χτίστηκε η εκκλησία της αγίας Παρασκευής, για να εμποδίσει την έξοδό τους η να καρπωθεί τις αρχαίες ιδιότητες της παράδοσης, από τη σπηλιά.
Σε συνέχεια …….
Ναοί πάνω σε ναούς.
Γκρέμισαν ναούς και έκτισαν άλλους μιας άλλης θρησκείας, πιστεύοντας ότι θα χαθούν τα ίχνη… αλλά αυτοί επιβίωσαν!
Σας παραθέτω άρθρο ομολογία από το ορθόδοξο site "Πεμπτουσία" και αμέσως μετά ονομαστικά «ΝΑΟΥΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΝΑΟΥΣ»
«Η στάση απέναντι στα αρχαία ιερά εφαρμόζεται με δυό επιλογές, ανάλογα κάθε φορά με τις ανάγκες ή τις δυνατότητες. Η πρώτη επιλογή είναι ότι, πάνω στα ερείπια του αρχαίου ιερού, χτίζεται ο χριστιανικός ναός, με οικοδομικά υλικά που του προσφέρουν τα ερείπια, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την παλαιοχριστιανική βασιλική της Δωδώνης, με τους ναούς που υψώθηκαν στους Δελφούς, στην Επίδαυρο, στον Ακροκόρινθο στον Αμυκλαίο Απόλλωνα στις Αμύκλες Σπάρτης και σε άλλα αρχαιοελληνικά ιερά και μαντεία. Η δεύτερη επιλογή είναι ότι ,μεταπλάθονται εσωτερικά οι σωζόμενοι ειδωλολατρικοί χώροι και χρησιμοποιούνται ως ναοί για την λατρεία. Στην αρχαία Ολυμπία, υπήρχε ως τον 5ο μ.Χ. αιώνα, το εργαστήριο του μεγαλύτερου γλύπτη όλων των εποχών, του Φειδία. Οι χριστιανοί της περιοχής το μετέτρεψαν από εργαστήριο τέχνης, σε οίκο Θεού.
Είναι ενδεικτικό, αλλά και άξιο σχολιασμού, το γεγονός της μετατροπής των κορυφαίων ιερών κτιρίων της Ακρόπολης των Αθηνών σε χριστιανικά. Στην Αθήνα, η μετατροπή τους για λειτουργική χρήση αρχίζει από τον 5ο αιώνα. Το Ασκληπιείο κατεδαφίστηκε και με τα οικοδομικά υλικά του πάνω στον ίδιο χώρο, χτίστηκε η Παλαιοχριστιανική βασιλική του Ασκληπιείου Αθηνών. Είναι ενδεικτικό ότι, την αρχαία κρήνη του Ασκληπιείου, την μετέτρεψαν σε βαπτιστήριο και ότι ενώ αρχικά ο ναός αφιερώθηκε στον Σωτήρα Χριστό, αργότερα τον αφιέρωσαν στους Αγίους Αναργύρους, όπως ακριβώς και ο Ασκληπιός ήταν προστάτης της ιατρικής. Επίσης, το μνημείο των μνημείων, ο Παρθενώνας, τον 5ο αιώνα, διαμορφώνεται εσωτερικά σε τρίκλιτη βασιλική, που διέθετε ευρύχωρο νάρθηκα, καθώς και υπερώα. Η παρθένος Αθηνά αντικαταστάθηκε από την Παρθένο Μαρία, η οποία από τους Αθηναίους πιστούς ονομάστηκε “Παναγία Αθηνιώτισσα”. Ακόμη, θα πρέπει να επισημάνουμε τη μετάπλαση του Ερεχθείου πάνω στην Ακρόπολη σε τρίκλιτη δρομική βασιλική με αψίδα ανατολικά και νάρθηκα, αίθριο και φιάλη δυτικά, τον 6ο αιώνα. Παράλληλα, την ίδια εποχή, μετατράπηκε σε μονόχωρο ναό και με πεντάπλευρη αψίδα, το Θησείο. Από ναός αφιερωμένος στον Ήφαιστο μετονομάστηκε σε Άγιο Γεώργιο. Στην βυζαντινή εποχή, και συγκεκριμένα στα χρόνια 1182-1204, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά, κάτω από τη βορινή μεριά της Ακρόπολης. Εκεί, σε ένα μικρό, αλλά ασυνήθιστο και περίκομψο μνημείο, λειτουργούσε ο μεγάλος λόγιος και συγγραφέας Μιχαήλ Χωνιάτης, Μητροπολίτης Αθηνών. Από επιφανή οικογένεια και με εξαίρετες σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, κοντά σε μεγάλους πανεπιστημιακούς δασκάλους και στη Θεσσαλονίκη κοντά στον φιλόλογο και σχολιαστή του Ομήρου, Μητροπολίτη Ευστάθιο, δέχθηκε με ενθουσιασμό τη θέση που του πρόσφεραν από αγάπη προς το αρχαίο κλέος και την αρχαία πνευματική ακτινοβολία της πόλης. Λειτουργούσε στο μικρό ναϊσκο της Παναγίας Γοργοεπηκόου ή του Αγίου Ελευθερίου, ένα αρχιτεκτόνημα που χτίστηκε με θραύσματα, μάρμαρα, ανάγλυφες παραστάσεις, που προέρχονται από αρχαία ιερά και ναούς. Οι χριστιανοί μαστόροι πάνω στις χτισμένες μαρμαρόπετρες, που απεικονίζουν σατύρους, γυναικείες μορφές, επιτύμβια ανάγλυφα με ανδρικές ή γυναικείες παραστάσεις, ακόμη και αναθηματικό ανάγλυφο με ολόσωμη τη θεά Κυβέλη, σκάλισαν ανάγλυφους μεγάλους σταυρούς, για να εξαγιάσουν με αυτό τον τρόπο το κτήριο και το χώρο.»
1. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η αντικατάσταση του ονόματος αρχαίου ναού, από Δήμητρα Χθονία σε Άγιο Δημήτριο. Όπου δηλαδή υπάρχει εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στο ενενήντα τις εκατό των περιπτώσεων, έχει χτιστεί πάνω, σε αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας.
2. Το ίδιο συμβαίνει με τα πιο πολλά εκκλησάκια του προφήτη Ηλία, που έχουν «αντικαταστήσει» τους αρχαίους ναούς, του Απόλλωνα Ηλίου.
3. Ή ακόμα και τα εκκλησάκια του Αγίου Γεωργίου, έχουν πάρει τη θέση ναών και ιερών του Δία.
4. Για παράδειγμα, οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου είναι κωδικοί που σχετίζονται, με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της εκκλησίας -πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή ακόμα και «μαγικό» ή «μυθικό» λίθο (συνήθως Ερμές, Απόλλωνος Αυγιέου, ομφαλούς κλπ) τους οποίους, αν και «ειδωλολατρικής» προέλευσης, η εκκλησία τους κρατά καλά φυλαγμένους στους κόλπους της.
5. Οι εκκλησίες με την ονομασία Κοίμηση της Θεοτόκου, κωδικοποιούν την παρέμβαση του ιερατείου σε κάποια πύλη, είσοδο, σπηλιά κλπ που -φυσικά βρίσκεται από πάνω τους, η συγκεκριμένη εκκλησία- «κοίμισαν» δηλαδή σφράγισαν και απομόνωσαν την όποια είσοδο από το ευρύ κοινό και τους πιστούς, συνήθως για προσωπική εκμετάλλευση ή για άλλους λόγους.
6. Μια διαφορετική σημασία έχουν οι εκκλησίες Παναγία η Τρυπητή στο Αίγιο, Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, Παναγία η Παραπορταριανή στην Μύκονο, η μονή Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα κλπ. Όλες υποδηλώνουν, πως βρίσκονται επάνω ή δίπλα σε ανοίγματα από σπηλιές, οι οποίες ναι μεν δεν έχουν σφραγιστεί, αλλά και πάλι οι περισσότερες δεν είναι προσβάσιμες για το κοινό.
7. Με σπηλιές, άλλου είδους, συνδέονται και οι εκκλησίες που έχουν το όνομα της Αγίας Παρασκευής και που σημαίνει ότι το κτίριο βρίσκεται «παρά Εκάβης» ή σχετίζεται με το όνομα των Καβείρων, οπότε η σύνθεση των λέξεων οδήγησε στην παραφθορά του Παρασκευή, ή πολύ απλά συνδύασαν το όνομα αυτό με τις σπηλιές της Εκάβης ή των Καβείρων, λόγω της ομοιότητας των ονομάτων. Και στις δύο περιπτώσεις, η Εκάβη και οι Κάβειροι υπονοούν υποχθόνιους θεούς που βγαίνουν από την γη, μέσα από σπηλιές, γι αυτό και στην συγκεκριμένη είσοδο, ήρθε και χτίστηκε η εκκλησία της αγίας Παρασκευής, για να εμποδίσει την έξοδό τους..
8. Στις αρχαίες πόλεις του Άθωνα λατρευόταν ο Ζευς Ομάλιος ή Φύξιος, ο Απόλλων, ο Διόνυσος, ο Ηρακλής, ο Τιτάνας Κρείος, ο Νηρέας, η Αφροδίτη η Ουρανία, η Μορφώ, η Άρτεμις η Αγραία και Ποτάμια, η Δήμητρα και άλλες πελασγικές και θρακικές Θεότητες. Στην κορυφή του Άθωνα υπήρχαν πολλοί βωμοί διαφόρων θεοτήτων. Μία από τις προσωνυμίες του Δια ήταν «Αθώος Ζεύς» επειδή υπήρχε κάποτε στην κορυφή του Άθω άγαλμα του Δία, σήμερα βέβαια δεν υπάρχει.
9. Αξίζει να προσέξουμε, πως το ιερό της Αρτέμιδος αποτελούσε άβατο για τους άντρες, αλλά όχι για όλη την χερσόνησο, όπως συμβαίνει σήμερα, παρά μόνο γύρω από το ιερό. Στο ιερό κατοικούσαν μόνο γυναίκες, ιέρειες της θεάς, όπου και τελούσαν τα Μυστήρια της Αρτέμιδος από ανύπανδρες γυναίκες, όχι μόνο προς τιμή της αλλά και προς τιμή του Απόλλωνα και της Δάφνης. Η αδελφή του Απόλλωνα, είχε ως βασίλειό της την άγρια παρθένο φύση, που δεν είχε βεβηλωθεί από ανθρώπινο χέρι. Αυτή την έννοια έχει και η προσωνυμία της ως Αγνή και Παρθένος. Προσωνυμίες που απέκτησε και η Παναγία για διαφορετικούς λόγους. Η Άρτεμις είναι επίσης Θεά των τοκετών γι αυτό και την αποκαλούν Παιδοτρόφο, Εύλοχον, Ειλειθυίαν. Για παρόμοια φροντίδα και προστασία παρακαλείται και η Παναγία από γυναίκες που βρίσκονται σε ενδιαφέρουσα. Κατά το πρώτο ήμισυ του 11ου αιώνα, αρχίζει να επικρατεί η ονομασία που όλοι γνωρίζουμε σήμερα «Άγιον Όρος». Ήδη από τον 6ο μ.Χ. αιώνα ο Παρθενώνας βεβηλώνεται, ή αν θέλετε, μετατρέπεται σε χριστιανική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας. Το 1204, η εκκλησία αυτή μετατρέπεται σε φράγκικη, ενώ μερικούς αιώνες μετά, ο τουρκικός ζυγός επεμβαίνει και αλλάζει το σκηνικό σύμφωνα με τα δικά του θρησκευτικά δεδομένα. Στα 1456 ο Παρθενώνας γίνεται τούρκικο τζαμί.
10. Διάφοροι χώροι της Ακρόπολης αλλάζουν και γίνονται χριστιανικοί. Για παράδειγμα μία σπηλιά που βρίσκεται πάνω από το θέατρο μετατρέπεται και αφιερώνεται στην Παναγία την Χρυσοσπηλιώτισα.
11. Το Ασκληπιείο αλλάζει σε ναό των Αγίων Αναργύρων. Η Αρχαία Κρήνη, όπως και κάθε πηγή που για τους αρχαίους -όπως και σήμερα είναι παραδεκτό – είχε θαυματουργές ιδιότητες, αν και καθόλα «ειδωλολατρικής» έμπνευσης γίνεται Αγίασμα, για τις ίδιες, φυσικά, ιαματικές ιδιότητες.
12. Απέναντι από την Ακρόπολη, υπάρχει ο λόφος που βρίσκεται το αστεροσκοπείο. Παλιά λεγόταν λόφος των Νυμφών επειδή εκεί υπήρχε ιερό τους. Στο ίδιο πιθανόν μέρος, ή πολύ κοντά υπάρχει σήμερα ο ναός της Αγ. Φωτεινής. Μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα σφραγίστηκε η είσοδος του πρόναου για να γίνει εκεί το Ιερό Βήμα. Στον τοίχο του προδόμου ανοίχτηκε η κύρια είσοδος της εκκλησίας. Στην βόρεια πλευρά ανοίχτηκε μικρή πόρτα (σήμερα είναι κλειστή με παράταιρο τρόπο). Πιθανότατα, ανοίχτηκαν τρεις ακόμα πλάγιες πόρτες μετά το έτος 979, οπότε και έγινε η εικονογράφηση των εξωτερικών τοίχων. Στα τέλη του 10ου ή κατά τις αρχές του 11ου αιώνα, έγινε ριζική ανακαίνιση της εκκλησίας με δαπάνες πιθανότατα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το Θησείο μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, περιήλθε πάλι στους Έλληνες ως εκκλησία, αλλά επιτρεπόταν μόνο μία φορά τον χρόνο, στις 23 Απριλίου του Αγίου Γεωργίου, να λειτουργούν.
13. Το 1836 το Θησείο γίνεται αποθήκη και μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ξανά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου μέχρι το 1835, οπότε και μετατράπηκε σε προσωρινό αρχαιολογικό μουσείο και αργότερα σε αποθήκη αρχαιοτήτων. Το 1936 και με απόφαση του αρχαιολογικού συμβουλίου γκρεμίστηκαν οι μεταγενέστεροι τοίχοι με τους οποίου φρασσόταν ο πρόναος αναστυλώθηκαν και συμπληρώθηκαν οι δύο κίονες, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και αγιογραφίες αφαιρέθηκαν.
14. Στην Αθήνα και στην οδό Μητροπόλεως έξω από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων υπάρχει το εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης. Αν και μικρό κάτω από την εκκλησία υπάρχουν μεγάλα υπόγεια με στοές που οδηγούν σε διάφορες κατευθύνσεις. Η Αγία Δύναμη είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ιερό των Ιλισιάδων Μουσών.
15. Στον ίδιο δρόμο, λίγο πιο πέρα και κάτω από την Μητρόπολη των Αθηνών, ή πολύ κοντά της, βρισκόταν ο ναός της Υπερβόρειας Ειλείθυιας προστάτιδας του τοκετού. Η Ειλείθυια είχε ταξιδέψει στην Δήλο για βοηθήσει την Λητώ, μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, για να γεννήσει. Είναι γνωστή και ως Άρτεμις Ειλείθυια.
16. Στην οδό Ευριπίδους υπάρχει το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου, γνωστό και ως Αϊ Γιάννη της Κολώνας, διότι μέσα στην εκκλησία, στον χώρο του ιερού και στο αριστερό του μέρος υπάρχει αρχαίος κορινθιακός κίονας, ο οποίος βγαίνει πάνω από τα κεραμίδια της εκκλησίας. Στην βάση της κολόνας, οι παλιοί Αθηναίοι έδεναν πολύχρωμα νήματα και κορδέλες, για να γιατρέψει ο Άι-Γιάννης τις αρρώστιες τους. Πρόκειται για ένα εντελώς αρχαίο «ειδωλολατρικό» συνήθειο που έκαναν σε αντίστοιχα μέρη για να ζητήσουν προστασία από τον Απόλλωνα Αυγιέα.
17. Λίγο πιο πέρα από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, υπάρχει ένα κοίλωμα που στην παλιότερη Αθήνα ήταν γνωστό ως Βατραχονήσι. Εκεί που βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, υπήρχε βωμός των Ιλισιάδων. Από εκεί περνούσε ο ποταμός Ιλισσός, όπου και η Κρήνη Καλλιρόη, πηγή που έπαιρναν νερό οι αρχαίες Αθηναίες κόρες για να χρησιμοποιήσουν στις τελετές του γάμου.
18. Στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, επί της οδού Πειραιώς και Ιεράς Οδού, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Τριάδος που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.
19. Αν ακολουθήσουμε την Ιερά Οδό από τον Κεραμεικό στα τέσσερα περίπου χιλιόμετρα θα συναντήσουμε ένα εκκλησάκι. του Αγ. Σάββα. Εκεί, σύμφωνα διάφορες ιστορικές πηγές, επιγραφές και άλλες, υπήρχε μία ιερή συκιά. Αυτό, βέβαια, μας το επιβεβαιώνει και ο Παυσανίας: «Υπάρχει επίσης βωμός του Ζεφύρου και ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, όπου τιμώνται μαζί και η Αθηνά και ο Ποσειδών. Στο μέρος αυτό λένε πως ο Φύταλος είχε δεχτεί στο σπίτι του τη Δήμητρα και πως η θεά τους έδωσε σ αντάλλαγμα (σ.τσ. για πρώτη φορά) το οπωροφόρο δέντρο της συκιάς.»
20. Ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο της Ιεράς Οδού, φτάνουμε στο Δαφνί, ο ναός της Παναγίας είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια του ελληνικού ναού του Απόλλωνος Δαφναίου.
21. Στην Ελευσίνα, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία, η οποία είναι χτισμένη ακριβώς πάνω στα ερείπια βυζαντινής που και αυτή είχε χτιστεί ακριβώς πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Τριπτόλεμου. Εκεί κοντά άλλωστε βρέθηκε και το γνωστό ανάγλυφο με την Δήμητρα και την Κόρη που δίνουν στον Τριπτόλεμο τον καρπό του σίτου.
22. Αλλά και στο αρχαίο τελεστήριο της Ελευσίνας έχει χτιστεί το βυζαντινό ναίδριο της Παναγίας. Η μονή Καισαριανής και η μονή Αστερίου είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά της Αρτέμιδος και των Καβείρων αντίστοιχα. Η μονή της Καισαριανής είναι του 10ου αιώνα και χτίστηκε πάνω σε παλαιότερη του 4ου μ.Χ. Η της Καισαριανής και Αστερίου επικοινωνούν μεταξύ τους με υπόγειες στοές καθώς και με άλλα υπόγεια μονοπάτια που οδηγούν σε άλλες αρχαίες ιερές τοποθεσίες.
23. Στο Μαρούσι, υπάρχει ένα εκκλησάκι ο Αι-Γιάννης, του 15ου αιώνα και ο οποίος έχει χτιστεί πάνω στα θεμέλια του προϋπάρχοντος αρχαίου ελληνικού ναού της Αρτέμιδος Αμαρυσίας.
24. Στην Άνω Γλυφάδα, έξω από την Αθήνα, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Κόρακα, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα. Αξίζει να τον επισκεφτείτε και να δείτε το εσωτερικό της εκκλησίας καθώς «κρύβει» πολλά από τον αρχαίο ναό.
25. Στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, υπάρχει η γνωστή σπηλιά της Πεντέλης που κατά τους αρχαίους θεωρούνταν «Αιπόλειο του Πανός» ή αλλιώς «Παναιπόλειο», δηλαδή ο Πόλος του Πάνα ή του Παντός. Τα διάφορα «υπερφυσικά» φαινόμενα στο σπήλαιο αλλά και στην γύρω περιοχή «δίνουν και παίρνουν» όπως και οι διάφορες θεωρίες γι αυτά. Ο τόπος εκεί φαίνεται να έχει κάποια ιδιαίτερη ενέργεια. Για τους λόγους αυτούς, προφανώς, αναγέρθηκε μικρή εκκλησία προκειμένου να «εξαγνίσει» τον τόπο ή να οικειοποιηθεί την ενέργεια της περιοχής. Πεντέλη, άλλωστε, σύμφωνα με μία σύγχρονη εκτίμηση σημαίνει «Πύλη εν τω τέλη». Κοντά στον Μαραθώνα υπάρχει η Μονή Βρανά. Είναι χτισμένη στο αρχαίο ιερό Δήμητρος Χθονίας. Μάλιστα, εκεί υπάρχει και κάτι το ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Η μονή είναι «εντοιχισμένη» σε μία σπηλιά, -σφραγίζοντας έτσι την πρόσβαση- από ορισμένο ύψος της οποίας στάζει μύρο. Το μύρο αυτό, βέβαια, είναι πλέον «άγιο» και «ιερό», αφού σε κανέναν από τους επισκέπτες και τους πιστούς, δεν πάει το μυαλό ότι το «αγιασμένο» αυτό μύρο προϋπήρχε της εκκλησίας, από τα «ειδωλολατρικά» χρόνια.
26. Ανάλογο φαινόμενο, υπάρχει σε αρκετές εκκλησίες, όπως στην Αγία Παρασκευή Τεμπών.
27. Ας περάσουμε τώρα στην Πελοπόννησο και την αρχαία πόλη της Σικυώνας. Εκεί θα συναντήσουμε μία Φράγκικη εκκλησία του Ζαρακά, η οποία είναι χτισμένη ακριβώς δίπλα σε ναό της Αρτέμιδος.
28. Στην αρχαία πόλη Βούρα της ΒΔ Πελοποννήσου, στη σημερινή θέση Τρουπιά όπου βρίσκεται το μετόχι της μονής του Άγιου Σπηλαίου υπήρχε ιερό και μαντείο του Ηρακλή. Βρισκόταν μέσα στο σπήλαιο, όπου φυσικά και το άγαλμα του Ήρωα.
29. Παναγία η Χελιδονού στην Τράπεζα της παραλιακής Αχαίας είναι χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στην Γαία.
30. Το απόμερο γραφικό ερημοκλήσι της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας της Πελοποννησίας, με την θαυμαστή, σαν από εξωτικό παραμύθι, δασοσκέπαστη οροφή της, στους πρόποδες του Τετραγίου όρους, τέσσερα περίπου χλμ από το χωριό Βάστα Μεγαλοπόλεως και σε υψόμετρο περί τα 860μ. Ενδέχεται να ανεγέρθη στα ερείπια ναού του τραγοπόδαρου αρχαίου θεού Πάνα -του σατανά κατά τους χριστιανούς. Χάλκινα αγαλματίδια που βρέθηκαν εκεί προ δεκαετιών ενισχύουν, χωρίς να επιβεβαιώνουν την εικασία αυτή.
31. Από το να γίνει εκκλησία δεν γλίτωσε ούτε το εργαστήριο του Φειδία, στο οποίο φιλοτέχνησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ενός από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Πολύ παράξενο, κατά την άποψη του γράφοντα, που ένα απλό εργαστήρι, το οποίο δεν υπήρξε ούτε ιερό, ούτε λατρευτικός τόπος, ούτε κάτι άλλο, να γίνει εκκλησία. Στα ερείπια του εργαστηρίου χτίστηκε μια μεγάλη βυζαντινή εκκλησία από τον Θεοδόσιο τον Β΄.
32. Στο Ελληνικό θα συναντήσουμε τα απομεινάρια μίας πυραμίδας, από τις ελάχιστες που έχουν διατηρηθεί σχεδόν (ο θεός να το κάνει αυτό το «σχεδόν») σε ακέραια κατάσταση. Μερικά μέτρα δίπλα της υπάρχει και εκεί μία εκκλησία. Κι όμως ο τόπος δεν ήταν ιερός. Η πυραμίδα αυτή αποτελούσε κατά πάσα πιθανότητα φρυκτωρία. Τι λόγους είχε να χτιστεί εκεί εκκλησία;
33. Το ίδιο μπορούμε να αναρωτηθούμε για την εκκλησία της Επισκοπής η οποία βρίσκεται στο κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Τεγέας. Η αρχαία Τεγέα συνορεύει με την αρχαία Μαντίνεια στον αρχαιολογικό χώρο της οποίας υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Η εκκλησία αυτή είναι η παράξενη εκδοχή αρχιτεκτονικής χριστιανικού οικοδομήματος. Σε τίποτα δεν θυμίζει εκκλησία. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως βρίσκεται χτισμένη στα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος και χτίστηκε αποκλειστικά από τα αρχαία αυτά οικοδομικά υλικά, καθώς από τα αιγυπτιακά Σεραπεία της περιοχής και επίσης από ένα ναίσκο της θεάς Ήρας.
34. Το εκκλησάκι της Παναγίας της Ραχιώτισας στην Φλιούντα, είναι και αυτό χτισμένο επάνω στο αρχαίο Ασκληπιείο.
35. Στην αρχαία Τροιζήνα υπήρχε ναός της Αφροδίτης Κατασκοπίας εκεί που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Επισκοπής.
36. Στον Ταύγετο και στην αρχαία πόλη Βρυσέαι υπήρχε ναός και άγαλμα του Διονύσου στο ύπαιθρο και πηγή. Σήμερα υπάρχει εκκλησία.
37. Στην ίδια περιοχή υπάρχει και εκκλησάκι του προφήτη Ηλία για το οποίο υπάρχει η παράδοση ότι: «μετά από τάμα πιστού, οι εργάτες προσπάθησαν να κτίσουν το εκκλησάκι στην απέναντι κορφή, αλλά τα υλικά το βράδυ εξαφανίζονταν και τα έβρισκαν την επομένη, στη ψηλότερη κορφή όπου τελικά κατασκευάστηκε». Παράξενο που το τάμα του πιστού δεν «έπιασε» και το εκκλησάκι ήθελε να χτιστεί σε εκείνη την κορυφή του Ταύγετου, όπου βρισκόταν η ιερή τοποθεσία του Ήλιου ή του Απόλλωνα.
38. Σε Μεσσηνιακό βουνό πάνω από το χωριό Παλαιό Λουτρό, συναντούμε στη σπηλιά του Κουφιέρου το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων. Εκεί υπήρχε αρχαιότατος ναός από τον οποίο δεν σώζεται τίποτα, για να μας τον θυμίζει, έστω και ονομαστικά.
39. Σε δρακόσπιτο της Όχης, στην Εύβοια, υπήρχε παλιά ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης. Δίπλα υπήρχε και η Ελεατική Σχολή που μετατράπηκε σε χριστιανικό φροντιστήριο με το όνομα Μονή των Ομολογητών.
40. Στην κεντρική Ελλάδα, στην Αγ. Μαρίνα Βοιωτίας αν αναζητήσουμε θα βρούμε την εκκλησία του Αγίου Βλάσιου, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ιερό του Πανοπέα, ο οποίος, σημειώστε έφτιαχνε ανθρώπους από πηλό. Σήμερα η ίδια περιοχή είναι γνωστή από αναφορές για εμφανίσεις ΑΤΙΑ. Πως να μην χτιστεί εκεί μία εκκλησία να εξαγνίσει τον χώρο!
41. Μεταξύ Κάστρου και Ορχομενού, στο χωριό Παύλο και στην αρχαία Υηττό το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στην κορυφή του λόφου αντικαθιστά ναό του Ηρακλή, από το ίδιο αρχαίο υλικό. Μάλιστα η Αγία τράπεζα έχει το εξής παράδοξο: ήταν αφιερωμένη στον ρωμαίο αυτοκράτορα Σεπτίμο Σεβήρο.
42. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν Ασκληπιείο, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την ενεπίγραφη πλάκα. Έξω από τον Ορχομενό, ήταν ο τάφος του Ησιόδου, ο ναός του Βάκχου, μα κυρίως και πάνω από όλα βρισκόταν ο ναός των Χαρίτων, αφιερωμένος στις Τρεις Χάριτες, τις οποίες τιμούσες οι Ορχομένιοι με τα Χαριτήσια, γιορτές που περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες, στους οποίους έπαιρναν μέρος αοιδοί και ποιητές από όλη την Ελλάδα. Στην θέση του ναού και κατασκευασμένη από το ίδιο αρχαίο οικοδομικό υλικό χτίστηκε η βασιλική της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 874.
43. Στην Λαμία, αν επισκεφτούμε το κάστρο Αφανός θα διαπιστώσουμε ή θα μάθουμε πως έχει χτιστεί πάνω από το ναό Δήμητρας Χθονίας. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι πως επικοινωνεί υπογείως με το απέναντι βουνό στο οποίο υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Λουκά, η οποία και αυτή είναι χτισμένη σε αρχαίο ιερό ναό.
44. Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Αγίων Πάντων, προστάτες των πανέμορφων και ολοπράσινων Μηλιών Πηλίου.
45. Στην ίδια θέση που βρίσκεται σήμερα ο ναός, υπήρχε βωμός και ιερό του αρχαίου Ερμή, επίσης ψυχοπομπού ο οποίος λατρευόταν και ως κήρυκας. Το ίδιο ψυχοπομποί είναι και οι Μιχαήλ και ο αγγελιοφόρος Γαβριήλ στους οποίους αφιερώθηκε ο ναός, σαν συνέχεια της παλιάς θρησκείας, αλλά που στην ουσία η αντικατάσταση αυτή δήλωνε τη νίκη του «Ενός και Αληθινού Θεού», ο οποίος απέτασσε τα φαντάσματα των ειδώλων και του παγανισμού.
46. Στον Όλυμπο είναι εμφανές και προφανές ότι εκκλησάκια όπως π.χ. του πρ. Ηλία ή το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης είναι χτισμένο σε αρχαίο ναό. Το πρώτο αντικαθιστά τον Βωμό του Διός και το δεύτερο ναό της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης, ή ενδεχομένως και της Αρτέμιδος καθώς και αυτή ήταν Παρθένος και προστάτης της αμόλυντης Φύσης.
47. Στους πρόποδες του Παγγαίου, θα βρούμε ένα εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Απ έξω υπάρχει μία ορθογώνια παραλληλόγραμμη πέτρα που ονομάζεται «η πέτρα του Απόλλωνα». Η πέτρα αυτή ανήκει στον Απόλλωνα Αυγιέα, όπου οι αρχαίοι και κάποιοι σημερινοί, αλλά παλιοί Έλληνες έκαναν σπονδές με λάδι, τη στόλιζαν με πολύχρωμες ταινίες, για να τους προστατεύει.
48. Στο κέντρο της Έδεσσας θα δούμε τον ναό ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Χωρίς μεγάλη προσπάθεια θα διακρίνουμε κιονόκρανα που παλιά ανήκαν σε ιερό του Υψίστου Δία, πάνω στον οποίο άλλωστε χτίστηκε η κατοπινή εκκλησία.
49. Βορειότερα θα συναντήσουμε την πασίγνωστη εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πως ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος τον ναό του Ήλιου μετασκεύασε σε ξενώνα της Αγίας Σοφίας.
50. Παρενθετικά αξίζει να πούμε πως ο ίδιος έκανε το ναό της Άρτεμης εκτροφείο μεταξοσκώληκων ενώ τον ναό της Αφροδίτης μετέτρεψε σε πορνείο. Ο ίδιος δεν στάθηκε σε αυτές μόνο τις αλλαγές.
51. Η γνωστή Ροτόντα, που ονομάστηκε στις μέρες μας έτσι λόγω του κυκλικού της σχήματος, ήταν ναός των Καβείρων. Με διαταγή του, γίνεται και αυτός χριστιανική εκκλησία με την ονομασία Ναός των Ασωμάτων (ή) και Ναός των Αγίων Αγγέλων. Βέβαια, έχει και ένα τρίτο όνομα -σαν τους λωποδύτες- το οποίο είναι Άγιος Γεώργιος. Ο ναός των Καβείρων κατά τον τουρκικό ζυγό έγινε το Ορτάτς-Σουλτάν-Οσμάν-Τζαμί.
52. Η εκκλησία Αχειροποίητος, στην Θεσσαλονίκη, έχει και αυτή χτιστεί στα θεμέλια αρχαίου ναού και συγκεκριμένα της Αφροδίτης. Στα χρόνια κατοχής από τους Τούρκους, η Αχειροποίητος μετατρέπεται με την σειρά της σε τζαμί.
53. Παρενθετικά αξίζει να σημειώσουμε ή να επισκεφτούμε τους Κήπους του Πασά, στην Θεσσαλονίκη. Είναι και αυτοί χτισμένοι στα αρχαία ερείπια ενός αρχαίου ιερού της Αφροδίτης.
54. Στο Βελούχι της Ευρυτανίας, αν αναζητήσουμε θα βρούμε τον εγκαταλειμμένο ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Έχει χτιστεί πάνω σε παλαιότερο χριστιανικό ναό, κι αυτός πάνω σε αρχαίο ναό του Διονύσου.
55. Τα θεραπευτικά αρχαία λουτρά, της αρχαίας Τραϊανούπολης, στην Θράκη, συνοδεύονται από την εκκλησία της μαρτυρικής Αγίας Γλυκερίας.
Αλλά ούτε και οι αρχαίοι ναοί και τα ιερά στα νησιά μας έχουν μείνει χωρίς την συντροφιά μίας εκκλησίας, από πάνω ή δίπλα τους.
56. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μέσα στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας, χωρητικότητας 4000 ατόμων περίπου. Ανεγέρθηκε το 1840 από Αγγλικανούς και το 1865 μετατρέπεται σε ορθόδοξη εκκλησία, ενώ από το 1956 περνάει στην λήθη. Στη θέση του υπήρχε ναός ή βωμός, πιθανότατα του Δία.
57. Στα βόρεια της Κέρκυρας, στην Κασσιόπη, ο σημερινό ναός της Παναγίας που υπάρχει εκεί έχει χτιστεί πάνω ακριβώς από τον αρχαίο ναό του Δία.
58. Επίσης στην Παλαιοκαστρίτσα όπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς, θεωρείται από αρχαιολόγους ότι κάπου από κάτω του ή στην ίδια περιοχή βρίσκεται το ανάκτορο του βασιλιά Αλκίνοου. Ποιος, όμως, τολμάει να «σηκώσει» το μοναστήρι και να κάνει ανασκαφές;
59. Στο ίδιο νησί η βασιλική της Παλαιόπολης, η Αγία Κερκύρα, είναι το παλαιότερο χριστιανικό μνημείο του νησιού (5ος αι.). Σήμερα παραμένει ερειπωμένο από τους Βομβαρδισμούς του Β΄ ΠΠ. Στο κτίσμα έχουν χρησιμοποιηθεί μέρη και υλικά από το δωρικό ναό της Αρτέμιδος (580 π.Χ.) που έχει ανακαλυφθεί εκεί, δίπλα στη Μονή των Αγίων Θεοδώρων.
60. Στο Νυδρί της Λευκάδας, θα βρούμε μία πυραμίδα και δίπλα της ένα εκκλησάκι.
61. Στην Σαλαμίνα, αυτοί που έχτισαν την Μονή Φανερωμένης, έκαναν το παν για να θάψουν από κάτω της αρχαίο ναό. Τα κατάφεραν τόσο καλά που δεν είμαστε σε θέση να πούμε σε ποιόν ήταν αφιερωμένος.
62. Στο νησάκι Κρανάη, σημερινό Μαραθονήσι, που βρίσκεται στον Λακωνικό κόλπο, υπάρχουν ερείπια του ναού της Αφροδίτης Μιγωνίτιδως, και αναγερμένο στη θέση του την σημερινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
63. Στα Κύθηρα, πάλι, αρκετές εκκλησίες είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά, αλλά αρκετές από αυτές για λόγους που δεν γνωρίζουμε παραμένουν κλειστές για τους επισκέπτες. Πάτμος, ο λαξεμένος βράχος Καλλικατσού, στους πρόποδες του οποίου και μέσα στην θάλασσα υπάρχουν τα θεμέλια μικρής εκκλησίας της Παναγίας της Φυλαττομένης. Εκεί υπήρχε ναός της Αναδυομένης Αφροδίτης ή της Σελήνης.
64. Στην Ρόδο στον ναό των Ιπποτών, που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη του Κολοσσού, έχουν βρεθεί επιγραφές που υποδεικνύουν ή μαρτυρούν έμμεσα για ένα ιερό ή ναό του θεού Ήλιου.
65. Στο ίδιο σημείο ήταν, κατά πάσα, πιθανότητα τοποθετημένο ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, ο Κολοσσός της Ρόδου, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο.
66. Στην γενέτειρα πατρίδα του Πυθαγόρα, στην Σάμο και κοντά στο Πυθαγόρειο υπάρχει ένα σπήλαιο που πριν ακόμα από την εποχή του φιλόσοφου λειτουργούσε ως Μαντείο από την βαθύτατη αρχαιότητα. Η ιέρεια που χρησμοδοτούσε ταυτίζεται με την Ιεροφίλη των Δελφών. Σήμερα στον χώρο αυτό υπάρχει η εκκλησία Παναγία η Σπηλιανή, η Καληαρμένισσα, ενώ έξω από το σπήλαιο και κολλητά στην είσοδό του υπάρχει μία ακόμα εκκλησία του Αγ. Γεωργίου, λες και υπήρχε ιδιαίτερος λόγος να εξασφαλιστεί με δύο χριστιανικούς ναούς ο «εξαγνισμός» του χώρου.
67. Παρόμοια χριστιανική αντιμετώπιση είχε και το Τροφώνιο μαντείο, καθώς χρειάστηκαν δύο εκκλησίες για να «καλύψουν» την «ειδωλολατρική» εμβέλεια του χώρου. Σήμερα θα δούμε μία διώροφη εκκλησία εκεί. Ο πρώτος όροφος που βρίσκεται και στην επιφάνεια είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας. Η δεύτερη εκκλησία βρίσκεται στο υπόγειο της πρώτης, δηλαδή μέσα στο σπήλαιο που από το έδαφος μπορούσε να κατέβει ο χρηστηριαζόμενος. Η υπόγεια αυτή εκκλησία είναι της Αγ. Βαρβάρας.
68. Στο μαντείο του Αχέροντα έχει ιδρυθεί βυζαντινός ναός και χριστιανικό νεκροταφείο, για να μολυνθεί η περιοχή, το οποίο όμως μεταφέρθηκε κατα τις ανασκαφές, ενώ η μονή και η εκκλησία διατηρήθηκαν.
69. Στο Νεκρομαντείο Ταινάρου, θα δούμε σήμερα τον ναό των Ασωμάτων. Αν παρατηρήσουμε καλύτερα, θα δούμε πως είναι χτισμένος με τα οικοδομικά υλικά κάποιου αρχαίου κτίσματος, τα οποία σαφώς προδίδουν την ύπαρξη ιερού αρχαίου, που δεν ήταν άλλος από τον ναό του Ποσειδώνα, όπως μας λένε και οι πηγές.
70. Η κρήνη της Κασταλίας, στους Δελφούς, είχε μετατραπεί και αυτή σε ένα μικρό εκκλησάκι, που όμως προς έκπληξη των ευσεβών χριστιανών, χρειάστηκε να γκρεμιστεί από την αρχαιολογική σκαπάνη.
71. Ο παλαιός ναός του Αγ. Ανδρέα προστάτη της Πάτρας, είναι χτισμένος επάνω σε ολόκληρο το μαντείο της Δήμητρας και της θεάς Γης. Το νερό της πηγής στα τότε χρόνια θεωρούνταν αλάθητο στην διάγνωση των νόσων, σήμερα θεωρείται «αγίασμα»
72. Τον χώρο του μαντείο Ισμηνίου Απόλλωνος, μολύνει σήμερα το κοιμητήριο του Αγ. Λουκά.
73. Το ίδιο συμβαίνει και στο Μαντείο Αμφικλείας από το παρακείμενο κοιμητήριο.
74. Στο μαντείο Δειραδιώτου Απόλλωνος, είχε και εκεί ο βωμός καλυφθεί με χριστιανική εκκλησία, της οποίας υπάρχουν ερείπια σήμερα.
75. Στο μαντείο Διδύμων ή αλλιώς Μαντείο των Βραγχιδών, κοντά στη Μίλητο, υπάρχει η χριστιανική εκκλησία στο όνομα του Ιωάννη του Θεολόγου.
76. Και η καταγραφή των εκκλησιών που έχουν χτιστεί επάνω σε μαντεία, αρχαίους ναούς και ιερά δεν τελειώνει. Γιώργος Καλλέργης
Επίσης σε συνέχεια, ένα μεγάλο πλήθος εκκλησιών στη Μάνη (από φωτογραφικό υλικό της ιστοσελίδας "ΝΑΟΙ ΣΤΗ ΜΑΝΗ")
77. Παναγία Γιάτρισσα πάνω σε ναό την Θεάς Αθηνάς στη Μάνη Ταϋγέτου
78ΑΛΙΚΑ ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
79) ΑΛΙΚΑ ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ
80)ΜΠΟΥΛΑΡΙΟΙ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
81) ΑΝΩ ΠΟΥΛΑ ΑΗ 'ΛΙΑΣ
83) ΓΑΡΔΕΝΙΤΣΑ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
84) ΔΡΥΑΛΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (ΔΙΔΥΜΟΙ)
85) ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΖΑΠΟΥ
 |
87) ΚΕΡΙΑ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
88) ΚΙΟΝΙΑ (ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΙΛΑ)
Στη θέση «Κιόνια» που οι ντόπιοι αποκαλούν «Βασιλικές Πέτρες» και αυτό που αντικρίζουν τα μάτια σου είναι τόσο θλιβερό όσο και αληθινό. Η αρχαία Αίγιλα στην οποία ο Παυσανίας αναφέρει ότι υπήρχε ναός της Δήμητρας «έσται δε Αίγιλα της Λακωνικής ένθα ιερόν ίδρυται άγιον Δήμητρος» (Λακωνικά IV 17,7).
89)
Σύμφωνα με τη παράδοση, ο ναός της Δήμητρας, κατεδαφίστηκε το 16ο αιώνα από τον ηγούμενο της Μονής, διότι τελούνταν εκεί παγανιστικές ιεροτελεστίες. Τα θεμέλια δύο κτισμάτων, οι πεσμένοι κίονες και κάποια λείψανα της μετακλασικής αρχαιότητας, οδήγησαν τους ερευνητές στη σκέψη ότι ανήκουν στο ιερό της Δήμητρας. Το ιερό εντοπίστηκε το 1843 από την αρχαιολογική αποστολή του Γάλλου Φιλίππου Le Bas.
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί πολλά μνημεία, φρουριακή εγκατάσταση, οικοδομήματα, νεκροταφείο, στήλες, βωμοί, κιονίσκοι, βάσεις αγαλμάτων, γλυπτά μέλη, δεξαμενές νερού, ανάγλυφες παραστάσεις σε βράχους, υδραγωγείο και λατομείο.
Στο ναό της Δήμητρας, που έκαναν γιορτές οι γυναίκες, επιτέθηκε ο Αριστομένης με τους Μεσσήνιους, αλλά αποκρούστηκε και αιχμαλωτίστηκε. Ο Παυσανίας μπορεί να μην είδε την Αίγιλα, αφού πήρε το πλοίο από την Τευθρώνη για το Ταίναρο, αλλά τη μνημονεύει στα Μεσσηνιακά mani.org
90) ΚΟΙΤΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ
91) ΚΟΚΚΑΛΑ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΟΤΑΜΙΤΗΣ
92) ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ (ΑΓ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ)
93) ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
94) ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ
95) ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ
96) ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
97) ΟΙΤΥΛΟ ΑΓΙΑΣ ΣΩΤΗΡΑΣ
98) ΟΙΤΥΛΟ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (αρχαίος ναός)
99) ΟΧΙΑ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥ
100) ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ
101) ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
102) ΠΥΡΓΟΣ ΔΙΡΟΥ ΜΑΝΤΟΦΟΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑ
103) ΤΑΙΝΑΡΟ (ΝΑΟΣ ΑΣΩΜΑΤΩΝ)
104) ΤΑΫΓΕΤΟΣ
105) ΤΗΓΑΝΙ ΤΡΙΚΛΙΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
105) ΣΤΙΚΑΛΙΑ ΑΓΙΑΣ ΣΩΤΗΡΟΣ
106) ΤΣΟΠΑΚΑ ΑΓ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
107) ΦΟΥΡΝΙΑΤΑ ΠΥΡΓΟΥ ΔΙΡΟΥ (ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ)
108) ΧΑΡΟΥΔΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
109) ΨΙΟ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ
110) ΑΜΥΚΛΑΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ. Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής, που έχει χτιστεί στην κορυφή του λόφου όπου βρίσκεται και το μνημείο και είναι φτιαγμένη ολόκληρη από αρχαίο υλικό. Ο Άγιος Νικόλαος, λίγο πιο μακριά, «κρύβει» κομμάτια από τον θρόνο. Ενα τεράστιο κατώφλι βρίσκεται στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Σκλαβοχώρι. Και η αναζήτηση των κομματιών φτάνει έως τον Μυστρά.
111) ΓΟΛΑ. Χαρακτηριστικό του νάρθηκα, που είναι και το πιο φθαρμένο τμήμα του ναού, είναι ότι στο δυτικό τοίχο απεικονίζονται αρχαίοι φιλόσοφοι και ποιητές. Στην πιο ψηλή από τις τρεις ζώνες, εικονίζονται ολόσωμοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί: πρώτος ο Σόλων, ο ιστορικός Θουκυδίδης και ο Πλούταρχος. Πάνω από την αψίδα της θύρας της εισόδου εικονίζεται Σίβυλλα με περιβολή που θυμίζει μοναχικό γυναικείο ένδυμα. Μετά τη θύρα διακρίνεται ο Αριστοτέλης που στο αριστερό του χέρι κρατεί ειλητάριο, όπου διαβάζεται η φράση «Ακάματος φύσει Θεού γέννησις…». Ακολουθεί ο Πλάτων με επίσημο ένδυμα άρχοντα και ειλητάριο όπου αναγνώστηκε η φράση «Ο παλαιός νέος και ο νέος αρχαίος…». Έβδομος στη σειρά ο Χίλων, Λακεδαιμόνιος σοφός που δεν έχει ιστορηθεί πουθενά αλλού στη χώρα. Στα βορειοδυτικά διακρίνεται σχεδόν κατεστραμμένη η παράσταση του Ομήρου. Ο ναός είναι ένας από τους επτά ναούς της χώρας που αναπαριστούν αρχαίους σοφούς και ο μοναδικός που συναντάμε στη Νότια Ελλάδα.
ΌΛΑ ΑΥΤΑ ΑΠΕΙΚΟΝΊΖΟΥΝ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΛΑΚΩΝΩΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΡΟΓΩΝΙΚΩΝ ΤΟΥς ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΏΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΏΝ ΝΟΜΩΝ
Σε συνέχεια και άλλες περιοχές της Λακωνίας
112) ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΥΡΤΙΑΣ. Στην εθνική οδό Σκάλας - Βλαχιώτη στην Λακωνία, στρίβεις αριστερά προς το χωριό Μυρτιά.
Το εκκλησάκι είναι κτισμένο με αρχαίο ελληνικό υλικό, ίσως από το αρχαίο Ασκληπιείο, του Ελεάτη Ασκληπιού, που έκειτο εκεί στο Έλος…Δεν υπάρχει καμμιά πινακίδα για τον άγνωστο (;) αρχαιολογικό χώρο...
113) ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΤΩΝΗΣΙΩΤΙΣΣΑ Ελαφόνησος
Η Παναγία η Κατωνησιώτισσα, έχει δώσει το όνομα της, στην πανέμορφη παραλία του Κάτω νησιού (παραλία Παναγίας) και στις μικρές νησίδες που την περιβάλουν (νησιά της Παναγίας). Ο ναός χτίσθηκε σε ύψωμα, στα ερείπια -σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων- παλιού βυζαντινού ναού, περίπου το 1895. Υλικά και πέτρες χρησιμοποιήθηκαν από τον παλιό βυζαντινό ναό. Στο εσωτερικό του Ιερού διακρίνονται ακόμη παμπάλαιες αγιογραφίες. Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν ενδείξεις μυκηναϊκού πολιτισμού (τάφοι και ευρήματα). Λένε, ότι η εκκλησία κατά την αρχαιότητα ήταν ναός της Αθηνάς.
Η Παναγία η Κατωνησιώτισσα, έχει δώσει το όνομα της, στην πανέμορφη παραλία του Κάτω νησιού (παραλία Παναγίας) και στις μικρές νησίδες που την περιβάλουν (νησιά της Παναγίας). Ο ναός χτίσθηκε σε ύψωμα, στα ερείπια -σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων- παλιού βυζαντινού ναού, περίπου το 1895. Υλικά και πέτρες χρησιμοποιήθηκαν από τον παλιό βυζαντινό ναό. Στο εσωτερικό του Ιερού διακρίνονται ακόμη παμπάλαιες αγιογραφίες. Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν ενδείξεις μυκηναϊκού πολιτισμού (τάφοι και ευρήματα). Λένε, ότι η εκκλησία κατά την αρχαιότητα ήταν ναός της Αθηνάς.
114) O λόφος Άγιος Στέφανος (Στεφανιάς) ως διασώζων εκτεταμένα λείψανα Mεσοελλαδικού και Mυκηναϊκού πολιτισμού και ορατά τμήματα Mεσοελλαδικής οχυρώσεως.
115) ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ Ζωοδόχου Πηγής ΒΛΑΧΙΩΤΗ, κτισμένη κοντά στον αρχαίο δρόμο σε παλαιές πήγες, ενώ στα γύρω αγροκτήματα γέροντες, αναφέρουν την εύρεση μικρών αγγείων τελετουργικής χρήσης και αναθημάτων.
116) Αη Στρατηγός Αστερίου, πιθανή θέση του Αρχαίου Ελους.
117) Γεράκι Λακωνίας
118) ΛΥΚΟΒΟΥΝΟ Δαφνί Λακωνίας Νοτιοανατολικά της Σπάρτης, στο κεντρικότερο τμήμα της λακωνικής κοιλάδας, βρίσκεται το Λυκοβουνό. Τη λοφοσειρά ακολουθεί παράλληλα ο ρους του ποταμού Ευρώτα με την ονομασία Βασιλοπόταμος, ο οποίος διασχίζει ένα φαράγγι 20 χλμ. περίπου, το Βασιλοπέραμα. Ο λόφος του Λυκοβοννού, είναι το κεντρικότερο τμήμα της λακωνικής κοιλάδας τον Ευρώτα στη Σπάρτη.
Η πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε σημαντικά ευρήματα, που προσδιορίζουν την ύπαρξη βυζαντινής θέσης με περίοδο ακμής από το 10ο έως το 15ο αιώνα. Τα ευρήματα αυτά σε συνάρτηση με τις ιστορικές μαρτυρίες πιστοποιούν τη σύνδεση του τόπου με τους Παλαιολόγους, προσδίδοντας νέα στοιχεία στη βυζαντινή ιστορία της Λακωνίας.
Για το όνομα του Λυκοβουνού ο ιστορικός Ernst Curtius θεωρεί ότι προϋποθέτει αρχαία λατρεία του θεού Απόλλωνα με την προσωνυμία «Λύκειος Απόλλων» και με την έννοια αυτή είναι φανερή η σύνδεση του με τον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός.
Χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου, του έτους 1314 του οποίου συγκεκριμένο χωρίον με την παράθεση «εν τύπω περιγραφικώ της οροθετικής γραμμής της μητρόπολης Μονεμβασίας με αυτή της Λακεδαιμoνίας αναφέρει την σεβασμίαν μονήν την εις όνομα τιμωμένην τον Άγίου Γεωργίου και έπικεκλημένην τον Λυκοβουνον» σαφέστατα ακολούθησαν το προσωνύμιο του θεού Απόλλωνος ως προγενέστερη λατρεία στον ίδιο ακριβώς χώρο.
119) Στο χωριό Χρύσαφα, περίπου 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σπάρτης, βρίσκεται μία από τις σημαντικότερες μονές της Λακωνίας, αφιερωμένη στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.
Η πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε σημαντικά ευρήματα, που προσδιορίζουν την ύπαρξη βυζαντινής θέσης με περίοδο ακμής από το 10ο έως το 15ο αιώνα. Τα ευρήματα αυτά σε συνάρτηση με τις ιστορικές μαρτυρίες πιστοποιούν τη σύνδεση του τόπου με τους Παλαιολόγους, προσδίδοντας νέα στοιχεία στη βυζαντινή ιστορία της Λακωνίας.
Για το όνομα του Λυκοβουνού ο ιστορικός Ernst Curtius θεωρεί ότι προϋποθέτει αρχαία λατρεία του θεού Απόλλωνα με την προσωνυμία «Λύκειος Απόλλων» και με την έννοια αυτή είναι φανερή η σύνδεση του με τον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός.
Χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου, του έτους 1314 του οποίου συγκεκριμένο χωρίον με την παράθεση «εν τύπω περιγραφικώ της οροθετικής γραμμής της μητρόπολης Μονεμβασίας με αυτή της Λακεδαιμoνίας αναφέρει την σεβασμίαν μονήν την εις όνομα τιμωμένην τον Άγίου Γεωργίου και έπικεκλημένην τον Λυκοβουνον» σαφέστατα ακολούθησαν το προσωνύμιο του θεού Απόλλωνος ως προγενέστερη λατρεία στον ίδιο ακριβώς χώρο.
119) Στο χωριό Χρύσαφα, περίπου 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σπάρτης, βρίσκεται μία από τις σημαντικότερες μονές της Λακωνίας, αφιερωμένη στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.
"Στο κέντρο της αυλής δεσπόζει το καθολικό, σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο, που κτίστηκε το 1620. Στην τοιχοποιία του διακρίνεται κεραμοπλαστικός διάκοσμος και ενσωματωμένα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ το εσωτερικό του είναι κατάγραφο."
120) Καρυές Δήμου Σπάρτης (Αράχοβα) Στην είσοδο των Καρυών υπήρχε Ναός της Θεά Ατρέμιδος της Καρυάτιδος όπου στο ιερό Άλσος του Ναού ήταν κατά τον Ρωμαίο ιστορικό Βιρτουβιο τέσσερις πλάτανοι ήταν φυτεμένοι από τον βασιλιά Μενέλαο και υπολογίζεται η ηλικία τους άνω των 2500ετών.
Πάνω στων αρχαίο Ναό κτίστηκε ο υπάρχον Ι Ν Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
120) Καρυές Δήμου Σπάρτης (Αράχοβα) Στην είσοδο των Καρυών υπήρχε Ναός της Θεά Ατρέμιδος της Καρυάτιδος όπου στο ιερό Άλσος του Ναού ήταν κατά τον Ρωμαίο ιστορικό Βιρτουβιο τέσσερις πλάτανοι ήταν φυτεμένοι από τον βασιλιά Μενέλαο και υπολογίζεται η ηλικία τους άνω των 2500ετών.
Πάνω στων αρχαίο Ναό κτίστηκε ο υπάρχον Ι Ν Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Η Βυζαντινή μουσική με βάση την Αρχαία Ελληνική.
Η μουσική, εκτός των άλλων, ως μέσον επικοινωνίας είναι η μόνη γλώσσα, την οποία μπορεί να μεταχειριστή ο άνθρωπος για να υμνήση το Θείον. Έτσι το άσμα υπήρξε ανέκαθεν σε όλους τους λαούς αχώριστο με την θεία Λατρεία, πολύ δε περισσότερο στους αρχαίους Έλληνες, που λάτρευαν το Θείον “δι’ ιδίας αρμονίας”! Όπως διαβεβαιώνει ο Όμηρος, από τα μυθικά χρόνια η μουσική ήταν καθορισμένη στην λατρεία του Θεού. Οι ελληνικές πανηγύρεις, οι θυσίες, οι λιτανείες, οι αγώνες, όπως επίσης και οι αρχαίες τραγωδίες ήταν συνυφασμένα με την μουσική τέχνη.
Από τεχνικής απόψεως, ο Ευκλείδης αριθμεί επτά μέρη της μουσικής επιστήμης: Τους φθόγγους, τα διαστήματα, τα γένη, τα συστήματα, τους τόνους, την μεταβολή και την μελοποιΐα. Οι Έλληνες μεταχειρίζονταν στην μουσική τα γράμματα της αλφαβήτου, τα οποία ονόμαζαν φθόγγους, διαιρούμενους σε διαστήματα, συστήματα και τόνους.
Απαραίτητο στοιχείο της αρχαίας ελληνικής μουσικής ήταν και η ρυθμοποιΐα. Όπως αναφέρεται, η ρυθμική ακρίβεια στην μουσική είχε φθάσει σε επίπεδα τελειότητας. Πράγματι, η μουσική έχει δύο κύρια συστατικά στοιχεία, που χωρίς αυτά δεν είναι δυνατόν να υπάρξη το μέλος και ο ρυθμός το μέλος είναι η ύλη, ο δε ρυθμός, το πνεύμα, της μουσικής.
Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού η ελληνική μουσική εισάγεται και χρησιμοποιείται στην αρχαία Εκκλησία. Όλοι οι μουσικοί και υμνογράφοι, από τον 1ο μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ. (Ρωμανός ο Μελωδός, Ανδρέας Κρήτης, Ιωάννης ο Δαμασκηνός και άλλοι), γνώστες της ελληνικής παιδείας, υπήρξαν αναμφίβολα ειδήμονες και της αρχαίας μουσικής, όπως μαρτυρούν ποιήματα και μελουργήματα αυτών. Οι μεγαλύτεροι ιστοριογράφοι, Έλληνες και Ευρωπαίοι, παραδέχονται ότι οι εκκλησιαστικοί ήχοι και γενικά το σύστημα της εκκλησιαστικής μουσικής είχε άμεση σχέση με το αρχαίο σύστημα της ελληνικής μουσικής, αφού αυτό χρησίμευε ως βάση, όπως διαφαίνεται από συγγράματα των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας.
Ο Χρύσανθος ο εκ Μαδύτων, στο Μέγα Θεωρητικό της Μουσικής, αναφέρει ότι οι αρχαίοι μας παρέδωσαν τρία γένη, ήτοι το διατονικό, το χρωματικό και το εναρμόνιο, καθώς και τρία συστήματα, ήτοι το διαπασών, τον τροχό και την τριφωνία. Βέβαια, τα στοιχεία αυτά δεν διασώθηκαν αυτούσια από την αρχαία μουσική, αλλά κατά προσέγγιση. Επίσης, οι ήχοι της εκκλησιαστικής μουσικής αντιστοιχούν στους τρόπους των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι, ο πρώτος ήχος ταυτίζεται με τον Δώριο, ο δεύτερος με τον Λύδιο, ο τρίτος με τον Φρύγιο κ.λ.π.
Μισητές και αμαρτωλές συνήθειες κατά τον χριστιανισμό που άντεξαν στο χρόνο
Θέατρο
Ο Τερτυλλιανός γράφει: «Αν ο κόσμος είναι του Θεού, τα έργα του κόσμου είναι του Δαίμονα. Μας έχει ρητώς διδαχθεί να μισούμε κάθε ακολασία. Αυτή η εντολή κλείνει για εμάς το Θέατρο, κέντρο ιδιαίτερης ακολασίας, όπου δεν επιδοκιμάζεται παρά ο,τι αποδοκιμάζεται παντού… Αυτή η εντολή μας απαγορεύει τη σκηνή της τραγωδίας και τη σκηνή της κωμωδίας. Η τραγωδία και η κωμωδία είναι σχολείο εγκλημάτων και ακολασίας, αίματος και διαφθοράς, ασέβειας και βλασφημίας, η επίδειξη βιαίων η επονείδιστων πράξεων, που εκπορνεύουν αισθήσεις και σώματα.» Η εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδος αφορίζει αυτούς που πηγαίνουν στο θέατρο: «…Τους διδασκομένους τους πολιτικούς νόμους μη δέον τοις ελληνικοίς έθεσι κεχρήσθαι, μήτε την επί θεάτρω ανάγεσθαι. Ει δε τις από του νυν πράξαι τολμήση, αφοριζέσθω.»
Γελιο
Ο Βασίλειος είναι σαφής και για τον Ιησού: «Ο Κύριος εις καμίαν περίπτωση δεν φαίνεται ότι εγέλασεν, όσον ημπορούμε να κρίνουμε από τις ευαγγελικές αφηγήσεις, αλλά και χαρακτήριζε δυστυχισμένους τους κατεχομένους από τον γέλωτα».
και πάλι ο Αγιος της Πρωτοχρονιάς δεν αφήνει ερωτηματικά: «Ας μη παραπλανώμεθα από την αμφίβολον σημασία της λέξεως "γέλως". Διότι η Γραφή πολλάκις ονομάζει γέλωτα την χαράν της ψυχής και την φαιδράν διάθεσιν, που δημιουργείται από τα συμβαίνοντα αγαθά».
Ειδικό κεφάλαιο για να καταδικάσει το γέλιο έχει αφιερώσει στα «Ασκητικά» του ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγάλων πατέρων και διδασκάλων της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Δ' αιώνας). Το κεφάλαιο ονομάζεται «Οτι δεν πρέπει να γελώμεν και να μετεωριζόμεθα, αλλά να κλαίωμεν και να θρηνώμεν εαυτούς» (μετάφραση Μάρκου Σακκορράφου, 1864). Ο Εφραίμ θεωρεί το γέλιο καταστροφή:
«Αρχή της καταστροφής του μοναχού είναι ο γέλως και η παρρησία. Οταν εις ταύτα ίδης σεαυτόν, μοναχέ, γίνωσκε ότι κατήντησας εις βάθη κακών. Μη παύσης δεόμενος του Θεού, όπως σε ελευθερώση του θανάτου τούτου. Ο γέλως και η παρρησία εις πάθη αισχρά επιρρίπτουσι τον μοναχόν. Και ουχί μόνον τους νεωτέρους, αλλά και τους γέροντας. Ο γέλως και η παρρησία κατακρημνίζει τον μοναχόν. Είπε τις των αγίων περί της παρρησίας. Η παρρησία είναι ομοία προς άνεμον θερμόν, διαφθείρουσα τους καρπούς του μοναχού. Περί δε του γέλωτος νυν άκουε. Ο γέλως εκδιώκει τον μακαρισμόν των λυπουμένων και τα οικοδομηθέντα κατακρημνίζει. Ο γέλως λυπεί το Αγιον Πνεύμα, την ψυχήν δεν ωφελεί, το δε σώμα διαφθείρει. Ο γέλως τας αρετάς εκδιώκει, δεν έχει μνήμην θανάτου, ουδέ μελέτην των κολάσεων. Αφαίρεσον απ' εμού, Κύριε, τον γέλωτα, και δώρησέ μοι λύπην και κλαυθμόν, τον οποίον επιζητείς, Θεέ μου, παρ' εμού.
Η λύπη οικοδομεί και διαφυλάσσει. Η λύπη την ψυχήν εκπλύνει διά των δακρύων και καθιστά αυτήν καθαράν. Η λύπη γεννά την σωφροσύνην, αποκόπτει τας ηδονάς, κατορθοί αρετάς. Και τι να λέγω έτι; Η λύπη υπό του Θεού μακαρίζεται, και υπό των αγγέλων παρηγορείται. Οθεν έλεγε τις των μαθητών του Κυρίου. "Ο γέλως υμών εις λύπην θέλει μεταβληθή και η χαρά εις κατήφειαν". Ταπεινώθητι υπό την κραταιάν χείρα του Κυρίου και θέλει υψώσει υμάς».
Τσικνοπέμπτη της αποκριάς έθιμο που προέρχεται από το ότι οι αρχαίοι Έλληνες στο ημερολόγιο τους είχαν την Πέμπτη αφιερωμένη στο Δία. Έτσι η πανάρχαια παράδοση αυτήν την μέρα να στήνουν «πανηγύρια με χορούς τραγούδι και φωτιές προς τιμή του Δία έμεινε εως σήμερα.
Καρναβαλι : Εκκλησία καταδίκασε και απέρριψε τις γιορτές του καρναβαλιού με την 6η Οικουμενική Σύνοδο του 692μχ.
“Για μας τους Χριστιανούς και την Εκκλησία, οι καρναβαλιστικές εκδηλώσεις είναι έθιμο ειδωλολατρικό, είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών εκδηλώσεων. Είναι πομπές και έργα σατανικά. Λατρεία του Σατανά. Μάλιστα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας, σε παλαιότερη εγκύκλιό της, το 1957, καλούσε όλους τους πιστούς:
«Να εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα»…Οι Χριστιανοί μάλιστα που συμμετέχουν σ’ αυτά (είτε ντύνονται καρναβάλια, είτε όχι), αφορίζονται, δηλαδή δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη Θεία Κοινωνία.
Σχετικά μάλιστα με τις μεταμφιέσεις, ο ΞΒ’ Κανών της ΣΤ’ Οικουμενικής Συνόδου, αναφέρει:
«…Μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι, ή γυναίκα την ανδράσιν αρμόδιον. Αλλά μήτε προσωπεία κωμικά ή σατυρικά, ή τραγικά υποδύεσθαι…». Δηλαδή, "δεν επιτρέπεται κανένας άνδρας να φοράει γυναικεία ρούχα και καμμία γυναίκα να φοράει ανδρικά ρούχα ή ό,τι δήποτε άλλο αρμόζει σε άνδρα. Αλλά ούτε επιτρέπεται να φοράνε οι πιστοί (άνδρες και γυναίκες) διάφορες μάσκες κωμικές, ή τραγικές, ή σατυρικές και να υποδύεται με αυτές διάφορους ρόλους".
Επίσης από ἐπίσκοπο Αὐγουστῖνο
«Θεέ μου, πῶς δὲν πέφτουν ἀστροπελέκια νὰ κάψουν τὴν ἁμαρτωλή μας γῆ! Ἀπὸ χθὲς βράδυ ὅλοι εἶνε μέσα στὰ κέντρα διασκεδάσεως. Καὶ τί κάνουν; Ὅ,τι καὶ οἱ ἀρχαῖοι εἰδωλολάτρες. Μεταμφιέζονται καὶ ὀργιάζουν· οἱ γυναῖκες ντύνονται ἄντρες καὶ οἱ ἄντρες γυναῖκες. Πίνουν, χορεύουν αἰσχροὺς χορούς, λένε λόγια καὶ κάνουν πράγματα ποὺ καταδικάζει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Ἄνθρωποι λοιπὸν ποὺ ἐκδηλώνονται ἔτσι, εἶνε Χριστιανοί; Αὐτοὶ εἶνε εἰδωλολάτρες, εἰδωλολάτρες μετὰ Χριστόν! Ὅπως ὑπῆρχαν πρὸ Χριστοῦ χριστιανοί, ἔτσι σήμερα ὑπάρχουν μετὰ Χριστὸν εἰδωλολάτρες, ἀφοῦ μιμοῦνται τρόπους τῶν ἀρχαίων εἰδωλολατρῶν…….. Μία χρονιὰ ὅμως, τὸ 1978, ἐνῷ ἑώρταζαν τὰ προεόρτια τοῦ Βάκχου τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεων καὶ ἔκαναν πρόβες στὸν καρνάβαλό τους, τί ἔγινε; Ἐμένα ρωτᾶτε; Σεισμός· σείστηκε ἡ Πάτρα …….. κινδυνεύουμε νὰ γίνουμε Σόδομα καὶ Γόμορρα! Μὲ ἀστυνομίες, μὲ εἰσαγγελεῖς, μὲ νομάρχες, μὲ δεσποτάδες, μὲ παπᾶδες, κινδυνεύει νὰ σαπίσῃ ὁλόκληρη ἡ κοινωνία. Κανείς δὲν ἐξαιρεῖται ἀπὸ τὶς εὐθῦνες γιὰ τὸ κατάντημα αὐτό.
Ταῦτα λέγω, ἀγαπητοί μου, καὶ εὔχομαι ἡ ἁγία αὐτὴ ἡμέρα νὰ περάσῃ ὅπως θέλει ὁ Χριστός, καὶ ὄχι ὅπως θέλει ἡ Ἀφροδίτη καὶ ὁ Βάκχος καὶ οἱ ἄλλοι ψεύτικοι θεοί.
Τὸ βράδυ, ποὺ θὰ γίνῃ ὁ κατανυκτικὸς ἑσπερινός, ἂς ἑτοιμαστοῦμε νὰ δώσουμε καὶ νὰ λάβουμε συγχώρησι ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο.»
Παρ΄όλα αυτά η Ελληνική παράδοση του Καρναβαλιού ΖΕΙ για αιώνες πρα τις συνεχείς απαγορεύσεις της εκκλησίας.
Δειγμα Αρθρων από Χριστιανικά Site ώστε να βγουν αβίαστα και αμερόληπτα συμπεράσματα.
Pemptousia
Τι δανείστηκε η χριστιανική εκκλησία.
Αυτό το άνοιγμα συνεχίστηκε με τους Απολογητές, τους συγγραφείς του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ. που υπερασπίζονταν το Χριστιανισμό απέναντι στους μορφωμένους ειδωλολάτρες, και ολοκληρώθηκε με τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, με γνωστότερους, βέβαια, τους τρείς Ιεράρχες (4ος αιώνας μ.Χ.). Γι΄ αυτό άλλωστε πολλοί σύγχρονοι στοχαστές έχουν επισημάνει ότι η απόρριψη του Χριστιανισμού, της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αποτελεί μία βαθύτατα ανθελληνική στάση.
Αλλά και στο επίπεδο της τέχνης η αρχαία εκκλησία για να εκφραστεί χρησιμοποίησε κατ’ αρχήν τη γλώσσα των συμβόλων, παρέλαβε τα αρχαία ειδωλολατρικά σύμβολα και τους έδωσε νέο περιεχόμενο και σκοπό. H χριστιανική τέχνη γεννήθηκε την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας (2ος-4ος αιώνας μ.X.) στους κόλπους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, και για να εκφραστεί χρησιμοποίησε την εικαστική γλώσσα της εποχής. Η διακόσμηση στους τάφους και τις κατακόμβες γινόταν με νωπογραφίες (ζωγραφιές σε νωπό κονίαμα). Oι χριστιανοί δανείστηκαν μορφές οικείες στον ελληνορωμαϊκό κόσμο, στις οποίες προσέδωσαν νέο περιεχόμενο. H μορφή του ποιμένα, με τον αμνό στους ώμους, η οποία έλκει την καταγωγή της από τα ελληνικά αγάλματα του μοσχοφόρου ή κριοφόρου, χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει την ιδέα του Xριστού ως Kαλού Ποιμένος που, σύμφωνα με τα ευαγγελικά χωρία, «ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων»(Iωάν. 10, 11).
Ένα άλλο σύμβολο είναι αυτό του Φοίνικα, το μυθικό πουλί που σύμφωνα με τον αιγυπτιακό μύθο όταν πρόκειται να πεθάνει πετάει πολύ ψηλά, καίγεται από τις ακτίνες του ηλίου και ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Αποτελεί σύμβολο της Ανάστασης. Ο Φοίνικας με το στέμμα πέρασε και στην παλαιοχριστιανική εικονογραφία και στην επιγραφολογία ως σύμβολο της νίκης και της επιβράβευσης, η οποία είναι, για τον πιστό χριστιανό, η ζωή στον παράδεισο. Συναντούμε λοιπόν όλα αυτά τα σύμβολα στη ζωγραφική των κατακομβών, στα επιδαπέδια περίτεχνα ψηφιδωτά των παλαιοχριστιανικών βασιλικών, στις ανάγλυφες παραστάσεις των θωρακίων του φράγματος του πρεσβυτερίου ή των σαρκοφάγων. Ο Χριστιανισμός λοιπόν ως νέα θρησκεία, δανείστηκε όλα τα γνωστά εκφραστικά μέσα και δεν αρνήθηκε καμιά τέχνη. Η γλυπτική μόνο περιορίστηκε στον διακοσμητικό της ρόλο εξαιτίας της επιφυλακτικής στάσης των χριστιανών καλλιτεχνών απέναντι στα ειδωλολατρικά αγάλματα.
Απόσπασμα άρθρου από το Περιοδικό Ορθόδοξη Πορεία
«Μην εκπλήσσονται λοιπόν μερικοί όταν ακούουν ότι πρόδρομες μορφές, (στοιχεία, κ.λπ.) π.χ. του Επιταφίου και της περιφοράς του, βεβαιώνονται, όπως είπαμε, στις εορτές των Παναθηναίων, του Αδώνιδος, κ.ά… Επίσης οι νυχτερινές ‘εγκατακοιμήσεις’ στα τελεστήρια αρχαίων ναών (π.χ. του Ασκληπιού) έγιναν τύπος των σχετικών παννυχίδων και διανυκτερεύσεων πολλών χριστιανών σε Εκκλησίες, κατά την παραμονή ιδιαίτερης εορτής, -και τόσα άλλα σχετικά».
Εδώ να επισημάνω δυο αποσπάσματα από χριστιανικές πηγές για να δούμε την πολεμική της χριστιανικής εκκλησίας απέναντι στις Ελληνικές παραδόσεις:
«Προστάζουμε να καταργηθούν από τώρα και στο εξής οι φωτιές που ανάβονται από κάποιους μπροστά από τα εργαστήριά τους ή τα σπίτια τους την πρώτη μέρα κάθε μήνα, τις οποίες κάποιοι επιχειρούν και να πηδούν, σύμφωνα με κάποια παλιά συνήθεια. Όποιος λοιπόν κάνει κάτι τέτοιο, αν είναι κληρικός, να καθαιρείται, κι αν είναι λαϊκός, να αφορίζεται».
Ενώ, στην κάτω Ιταλία, ο άγιος Λουκάς ο Σικελιώτης έγραφε στη Διαθήκη του: «σαράντα πέντε χρόνια έχω αποκάμει και ο λαιμός μου βράχνιασε, για να βγάλω από τη μέση τις συνήθειες των ειδωλολατρών και των αγαρηνών».
Αποσπασμα απο αρθρο του κου Κουταλιανού
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η μελέτη των περίφημων Ελευσίνιων Μυστηρίων, όπου τιμούσαν μεταξύ άλλων θεοτήτων το Διόνυσο. Τα μυστήρια ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες συμμετείχαν μόνο όσοι ήταν μυημένοι, ενώ για όλους τους άλλους ήταν απαγορευμένα και πολλές φορές άγνωστα, εξ ου και ο όρος «μυστήρια». Η τελετή της μύησης περιελάμβανε εξαγνισμό των πιστών μέσω ομαδικής βάπτισης στα νερά της θάλασσας, κάτι που θυμίζει έντονα τα χριστιανικά Θεοφάνεια. Ανάμεσα στα υπόλοιπα δρώμενα, οι μύστες ξεκινούσαν την πέμπτη ημέρα («η των λαμπάδων ημέρα») να πορεύονται ομαδικά με τελική κατάληξη το ναό της Δήμητρας, κρατώντας αναμμένα κεριά, τελετή που επίσης μας θυμίζει μια μεταγενέστερη χριστιανική, αυτήν της περιφοράς του επιταφίου. Ο φιλόσοφος Πλάτων έλεγε για τα μυστήρια στο έργο του «Φαίδων»: «φαίνεται οτι αυτοί που θέσπισαν τις τελετές της μύησής μας στα μυστήρια δεν ήταν κουτοί, γιατί υπάρχει ένα κρυφό νόημα στις διδασκαλίες τους, σύμφωνα με το οποίο οποιοσδήποτε φτάσει αμύητος στον Άδη θα βρίσκεται αιωνίως στη λάσπη, ενώ οι εξαγνισμένοι και οι μυημένοι θα ζουν με τους θεούς». Πολύ παρόμοια διδασκαλία με την αντίστοιχη χριστιανική για την τύχη των αβάφτιστων…
Αρκετές αναπαραστάσεις του Διονύσου μοιάζουν εκπληκτικά με κάποιες του σαφώς νεότερου Ιησού, όπως για παράδειγμα το ανωτέρω μωσαϊκό από την Πάφο της Κύπρου, όπου απεικονίζεται το βρέφος-Διόνυσος με τη μητέρα του. Το «φωτοστέφανο» στο κεφάλι του είναι εντελώς όμοιο με αυτό του Χριστού.
Έθιμα & Πανηγύρια
Απο site της Λέσβου.
Η Λέσβος, είναι ένας τόπος γεμάτος παραδόσεις. Η μουσική, οι χοροί, τα πανηγύρια και οι γιορτές του νησιού θα αφυπνίσουν τις αισθήσεις σας και θα σας μεταφέρουν σε άλλες εποχές.
Τα περισσότερα πανηγύρια πραγματοποιούνται προς τιμήν των Αγίων της Ορθόδοξης εκκλησίας.... Κατά τη διάρκεια των εορτών αυτών, μεγάλος αριθμός πιστών από το νησί αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα, καταφθάνουν στις εκκλησίες για να προσκυνήσουν τον Άγιο που γιορτάζει. Ένα από τα σημαντικότερα πανηγύρια του νησιού είναι και το Πανηγύρι του Ταύρου, που πραγματοποιείται συνήθως τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και διαρκεί τέσσερις ημέρες. Είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα τεκμήρια επιβίωσης παγανιστικών λατρευτικών εθίμων, άριστα συνυφασμένων με τις χριστιανικές λαϊκές παραδόσεις και συνδυάζει ποικιλία εκδηλώσεων όπως το γλέντι, την τελετουργική σφαγή του ταύρου, τις ιπποδρομίες και την παρασκευή του παραδοσιακού «κισκέκ» (σιτάρι με κρέας) που μοιράζεται στον κόσμο. Πραγματοποιείται στο ξωκλήσι του Άγιου Χαράλαμπου στην τοποθεσία «Ταύρος» της περιοχής της Αγίας Παρασκευής, αλλά και σε γειτονικά χωριά σε διαφορετικές ημερομηνίες.
Ο Κλήδονας είναι έθιμο που γιορτάζεται την παραμονή και ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου (24 Ιουνίου). Είναι ένα πανάρχαιο λατρευτικό έθιμο, μαντικού χαρακτήρα κατά τη διάρκεια του οποίου λέγεται ότι φανερώνεται στις ανύπαντρες γυναίκες το όνομα του μελλοντικού τους συζύγου. Η γιορτή αυτή συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο όπου σε πολλά χωριά οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές – τα Κάψαλα – σε διάφορες γειτονιές χρησιμοποιώντας τα αποξηραμένα στεφάνια της Πρωτομαγιάς και μετά πηδούν από πάνω τους, απαγγέλλοντας στίχους με σκοπό τον εξαγνισμό. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα λαϊκά δρώμενα της αποκριάς όπως των Κουδουνάτων του Μεσοτόπου με χαρακτήρα διονυσιακής λατρείας όπου άνδρες ζωσμένοι με ποιμενικά κουδούνια περιφέρονται στα σοκάκια του χωριού, καθώς και το Αγιασώτικο καρναβάλι με έντονη την λαϊκή σάτιρα στο γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής και τα καρναβαλικά άρματα.
https://archive.patris.gr
https://www.cnn.gr
https://www.pemptousia.gr
https://www.kar.org.gr
www.parembasis.gr
www.angelfire.com
https://rethemnosnews.gr/
www.iospress.gr/
http://e-storieskritis.blogspot.gr/
http://www.maranatha.gr/
http://www.agioskosmas.gr
https://www.pentapostagma.gr
https://archive.patris.gr
https://www.cnn.gr
https://www.pemptousia.gr
https://www.kar.org.gr
www.parembasis.gr
www.angelfire.com
https://rethemnosnews.gr/
www.iospress.gr/
http://e-storieskritis.blogspot.gr/
http://www.maranatha.gr/
http://www.agioskosmas.gr
https://www.pentapostagma.gr
http://www.iefimerida.gr
http://www.leipsanothiki.blogspot.com
https://megalomartys.wordpress.com
https://neoskosmos.com
http://naoistimani.blogspot.com
http://www.mythicalpeloponnese.gr
Δελτίον ΧΑΕ
Δρ ΛΕΩΝ. ΜΠΙΛΛΗΣ (Όλοι αντέγραψαν τους Έλληνες)
http://www.religiousgreece.gr
http://www.leipsanothiki.blogspot.com
https://megalomartys.wordpress.com
https://neoskosmos.com
http://naoistimani.blogspot.com
http://www.mythicalpeloponnese.gr
Δελτίον ΧΑΕ
Δρ ΛΕΩΝ. ΜΠΙΛΛΗΣ (Όλοι αντέγραψαν τους Έλληνες)
http://www.religiousgreece.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου